WI ALAMALA si fa sma kisi atibron, èn a musu fu de so taki wi srefi kisi atibron wan leisi. Kande wi e si atibron leki wan takru firi di wi musu basi. Ma nofo tron wi feni taki wi abi bun reide fu mandi, spesrutu te wan sma e du wan sani di wi no feni bun. Wan Amerkan organisâsi di e ondrosuku a fasi fa sma e denki, ben skrifi na ini wan artikel taki „atibron na wan firi di ala sma e kisi, èn nofo tron a bun gi a gosontu”.

Wi ben kan bribi a sani disi te wi e luku san a Kresten apostel Paulus ben skrifi nanga yepi fu santa yeye. Fu di a ben sabi taki sma kan kisi atibron son leisi, meki a taki: „Efu un ati e bron, sorgu taki unu no sondu. No meki son dongo, aladi unu e mandi ete” (Efeisesma 4:26). Te wi e luku a tekst disi, dan yu denki taki a bun fu puru atibron tapu trawan, noso yu denki taki wi musu meki muiti fu hori wisrefi?

Di Paulus ben gi wi a rai dati, dan a kan taki a ben e prakseri a sani disi di a psalm skrifiman ben skrifi: „Unu kan ati bron, ma un no musu sondu” (Psalm 4:4). Ma san Paulus ben wani leri wi nanga a rai di a gi? A e taki moro fara: „Puru ala takru bita-ati nanga faya-ati nanga atibron nanga babari nanga kosikosi na un mindri, sosrefi ala takrudu” (Efeisesma 4:31). Te yu luku en bun, dan Paulus ben e gi Kresten deki-ati fu no puru atibron tapu trawan. A moi fu sabi taki na Amerkan organisâsi skrifi moro fara na ini na artikel fu den: „Ondrosuku sori taki te wan sma e puru atibron tapu trawan, dan dati e tyari moro atibron kon, èn dati no e yepi srefisrefi fu . . . lusu a problema.”

We dan, fa wi kan sorgu taki wi ati no e bron so te taki wi e tyari wisrefi na wan fasi di no fiti? A koni Kownu Salomo fu owruten Israel ben skrifi: „Koni fu man si sani krin e meki taki wan man en ati no e bron esi èn a moi te wan sma no e prakseri den fowtu fu trawan moro” (Odo 19:11). Fa „koni fu man si sani krin” kan yepi wan sma te a e bigin kisi atibron?

Wan sma di abi koni fu man si sani krin, man sabi soifri san na a situwâsi. Fa dati kan yepi wi te wan sma du wan hati sani nanga wi noso te a e suku trobi nanga wi?

Te wi e si taki wan sma du wan sani di no bun, dan kande wi e bigin mandi. Ma efu den firi fu wi e meki taki wi e puru atibron na trawan tapu, dan dati kan hati wi bakaten, noso a kan meki sma sari. Neleki fa wan faya kan bron wan heri oso te sma no e suku fu kiri en, na so atibron kan pori a bun nen fu wi èn a matifasi di wi abi nanga trawan, srefi nanga Gado. Sobun, te wi e firi taki wi ati e bigin kuku, dan a bun fu luku a situwâsi moro fini. Te wi e frustan krin san e pasa, dan seiker dati o yepi wi fu basi den firi fu wi.

Pikinmoro Kownu David ben du wan sani nanga Nabal di ben o meki taki brudu-paiman kon na en tapu. Ma koloku taki wan sma yepi en fu kon frustan a situwâsi moro bun. Di David nanga den man fu en ben de na ini a sabana fu Yudea, dan den kibri den skapu fu Nabal gi fufuruman. Di a ten doro fu koti a wiwiri fu den skapu, dan David aksi Nabal wan tu nyanyan sani. Fu a sani dati ede Nabal piki: „Mi no sabi srefi fu pe unu komoto. Dan unu wani taki mi musu gi unu mi brede, mi watra, nanga den meti di mi srakti gi den sma di e koti a wiwiri fu mi skapu?” A no spotu syen Nabal ben gi David! Di David yere san Nabal ben taki, dan en nanga sowan 400 man hari go fu kiri Nabal nanga en heri osofamiri.—1 Samuel 25:4-13.

Nabal en wefi, Abigayil, kon sabi fu a tori èn a teki pasi go miti David. Di a miti en, dan a saka kindi fesi David èn a taki: „Mi e begi yu, mi masra, gi mi na okasi fu taki wan sani èn arki san mi abi fu taki.” Ne a fruteri David fa Nabal wisiwasi, èn a sori en tu taki a ben o hati en efu a ben o pai ogri fu ogri èn kiri wan sma.—1 Samuel 25:24-31.

Fa den sani di Abigayil taigi David yepi en fu kowru en ati? Na a fosi presi, David kon si taki Nabal ben de wan wisiwasi man. Boiti dati, David kon frustan taki a ben o tyari brudu-paiman kon na en tapu efu a ben kiri Nabal. Kande wan sani e meki yu kisi atibron, neleki David. San yu musu du? „Hari bro dipi en teri teleki 10”, na dati wan artikel e taki di e leri sma fa den kan hori densrefi te den ati e bron. Teki ten fu prakseri san tyari a problema disi kon èn san o pasa te yu e du san yu abi na prakseri. Meki koni fu si sani krin yepi yu fu no kisi atibron esi-esi, iya, meki a yepi yu fu no tan nanga atibron.—1 Samuel 25:32-35.

Furu sma na ini a ten disi leri tu fu hori densrefi te den ati e bron. Sebastian e fruteri taki di a ben abi 23 yari, a ben de na strafu-oso na ini Polen. Drape a kisi Bijbelstudie, èn a sani dati yepi en fu hori ensrefi te en ati e bron. A taki: „Mi e denki fosi san na a problema. Baka dati, mi e pruberi fu du san Bijbel e leri. Mi kon si taki den rai fu Bijbel na den moro bunwan.”

Pikinmoro na a srefi sani disi yepi Setsuo. A taki: „Mi ben gwenti bari trawan na wroko te mi ati ben e bron nanga den. Now di mi studeri Bijbel, mi no e bari sma moro, ma na presi fu dati mi e aksi misrefi: ’Suma abi a fowtu? A no mi e tyari a problema kon?’” Fu di a ben e aksi ensrefi den sani dati, meki a no ben e kisi atibron so esi moro. Boiti dati, a ben man basi den firi fu en te en ati ben e bigin kuku.

Te wi ati e bron, dan dati kan abi bigi krakti na wi tapu, ma a rai fu Gado Wortu moro tranga. Te yu e fiti a koni rai fu Bijbel èn te yu e begi Gado fu yepi yu, dan koni fu man si sani krin kan yepi yu tu fu no kisi atibron esi-esi noso fu hori yusrefi te yu ati e bron.