Skip to content

Skip to table of contents

AJUDA BA FAMÍLIA | HABOOT OAN

Oinsá atu halo lei ba Ita-nia oan joven sira

Oinsá atu halo lei ba Ita-nia oan joven sira

TANSÁ MAK SUSAR?

Karik Ita-nia oan joven dehan katak Ita halo lei barak liu. Maibé Ita sente katak Ita halo ida-neʼe atu proteje sira. Karik Ita hanoin: ‘Se haʼu hamenus haʼu-nia lei, haʼu-nia oan sei monu ba susar!’

Tuir loloos, Ita iha direitu atu halo lei ba Ita-nia oan joven. Maibé, ulukliu Ita presiza buka-hatene saida mak halo nia kontra Ita-nia lei sira.

TANSÁ MAK SUSAR NEʼE MOSU?

Ema nia hanoin: Joven hotu sei kontra hasoru lei sira; no la iha joven ida mak la halo hanesan neʼe.

Lia-loos: Se inan-aman halo lei neʼebé diʼak ba oan joven sira no koʼalia hamutuk ho oan kona-ba lei neʼe, baibain sira sei la kontra.

Maski iha buat balun neʼebé book oan sira atu kontra lei, maibé se inan-aman halo lei neʼebé makaʼas liu, ka halo lei la tuir oan nia idade, ida-neʼe mós bele book liután sira atu kontra inan-aman nia lei. Hanoin toʼok kona-ba buat hirak tuirmai neʼe:

  • Lei neʼebé makaʼas liu. Kuandu inan-aman halo lei neʼebé makaʼas no la koʼalia kona-ba lei neʼe, lei neʼe bele sai hanesan tali neʼebé kesi metin oan ba kadeira duké sai hanesan buat neʼebé bele proteje sira. No rezultadu mak, karik oan sei halo subasubar deʼit buat sira neʼebé ninia inan-aman bandu.

  • Lei neʼebé la tuir oan nia idade. Karik ba labarik kiʼik sira, toʼo ona se Ita hatete deʼit ba sira: “Haʼu dehan labele”, maibé ba joven sira presiza buat seluk tan. Sira presiza Ita atu esplika kona-ba razaun tansá Ita dehan nuneʼe. Liután neʼe, lakleur tan, Ita-nia oan joven karik sei hela mesak no presiza halo desizaun boot. Entaun diʼak liu ba nia atu aprende hodi hanoin ho didiʼak no halo desizaun diʼak agora, nuʼudar nia sei hela ho Ita.

Maibé, saida mak Ita bele halo se Ita-nia oan la gosta nafatin Ita-nia lei sira?

SAIDA MAK ITA BELE HALO?

Ulukliu, rekoñese katak joven sira presiza lei, no karik iha sira-nia laran sira mós hakarak atu simu matadalan sira. Entaun Ita presiza halo lei, no ajuda Ita-nia oan joven atu komprende ida-neʼe. Livru ida hatete: “Kuandu inan-aman fó lei neʼebé loos no tau matan ba buat neʼebé oan halo, karik neʼe sei halo sira la envolve an iha hahalok la diʼak.” (Letting Go With Love and Confidence) Maibé iha parte seluk, se inan-aman ladún kontrola hodi fó liberdade barak liu ba oan, ida-neʼe mós karik halo oan sira sente katak inan-aman la hanoin sira. No ida-neʼe mós sei halo sira kontra Ita.—Matadalan husi Bíblia: Provérbios (Amsal) 29:15.

Entaun, oinsá mak Ita bele tetu ho didiʼak Ita-nia lei sira? Husik Ita-nia oan atu koʼalia ninia hanoin kona-ba família nia lei. Porezemplu, se oan husu inan-aman atu troka kona-ba oras neʼebé nia tenke fila ba uma, Ita presiza rona ba nia nuʼudar nia koʼalia buat neʼebé nia hanoin. Joven neʼebé hatene katak ninia inan-aman rona ba nia, karik nia sei respeitu no halo tuir desizaun husi inan-aman maski dala ruma nia la gosta lei neʼe.—Matadalan husi Bíblia: Tiago 1:19.

Maibé, antes halo desizaun, hanoin kona-ba ida-neʼe: Baibain joven sira hakarak iha liberdade liután liu fali buat neʼebé sira presiza, no baibain inan-aman fó liberdade uitoan deʼit liu fali buat neʼebé oan merese atu hetan. Tan neʼe, hanoin didiʼak kona-ba buat neʼebé Ita-nia oan husu. Ita-nia oan hatudu ona katak nia halaʼo responsabilidade ho didiʼak ka lae? Iha situasaun ruma neʼebé hatudu katak oan bele iha liberdade liután? Ita bele troka Ita-nia lei balu se presiza.—Matadalan husi Bíblia: Gênesis (Kejadian) 19:17-22.

Maski presiza rona kuandu oan koʼalia buat neʼebé nia hanoin, maibé diʼak atu halo Ita-nia oan joven hatene mós kona-ba Ita-nia hanoin. Hodi halo nuneʼe, Ita bele hanorin nia atu la hanoin deʼit kona-ba ninia hakarak maibé mós hanoin kona-ba ema seluk nia sentimentu.—Matadalan husi Bíblia: 1 Korinto 10:24.

Ikusliu, halo desizaun no esplika kona-ba Ita-nia razaun. Maski oan ladún gosta Ita-nia desizaun, maibé karik nia kontente tanba nia iha inan-aman neʼebé hakarak rona ba nia. Hanoin-hetan katak, Ita hanorin daudaun Ita-nia oan kona-ba oinsá hatudu hahalok nuʼudar ema neʼebé boot ona. Hodi halo lei neʼebé diʼak no koʼalia kona-ba neʼe ho Ita-nia oan joven, Ita sei ajuda nia atu sai ema boot neʼebé hatene kaer responsabilidade ho didiʼak.—Matadalan husi Bíblia: Provérbios 22:6.