Skip to content

Skip to table of contents

Bíblia hatoʼo lia-loos neʼebé ita bele fiar

Bíblia hatoʼo lia-loos neʼebé ita bele fiar

Durante ema nia istória, ema oioin rekoñese katak Bíblia hatoʼo lia-loos neʼebé ita bele fiar. Ohin loron, ema rihun ba rihun halo tuir buat neʼebé Bíblia hanorin. Maibé ema seluk sente katak Bíblia mak livru neʼebé la importante no ema inventa deʼit. Ita hanoin oinsá? Bíblia konta buat neʼebé loos ka lae?

TANBASÁ ITA BELE FIAR BÍBLIA

Oinsá mak Ita bele hatene se Ita bele tau fiar ba Bíblia ka lae? Nuʼudar ezemplu: Se Ita-nia belun sempre koʼalia lia-loos ba Ita no nunka bosok, Ita sei tau fiar ba nia, loos ka lae? Oinsá ho Bíblia? Bíblia mós sempre koʼalia lia-loos ka lae? Sin. Mai ita haree ezemplu balu.

Hakerek-naʼin sira laran-moos

Ema sira neʼebé hakerek Bíblia sempre koʼalia ho laran-moos. Sira fó sai sira rasik nia sala. Porezemplu, profeta Jonas hakerek kona-ba oinsá nia la halo tuir Maromak. (Jonas 1:1-3) Tuir loloos, nia remata ninia livru hodi koʼalia kona-ba dixiplina neʼebé Maromak fó ba nia maibé la dada atensaun ba ninia an hodi koʼalia kona-ba oinsá nia korrije nia hanoin rasik. (Jonas 4:1, 4, 10, 11) Laran-moos neʼebé Bíblia nia hakerek-naʼin sira iha, hatudu katak sira haree lia-loos nuʼudar buat neʼebé importante tebes.

Lia-loos neʼebé ajuda ita iha moris loroloron nian

Bíblia sempre fó konsellu neʼebé diʼak kona-ba moris loroloron nian ka lae? Sin. Porezemplu, haree toʼok buat neʼebé Bíblia hatete kona-ba mantein relasaun diʼak ho ema seluk: “Neʼe duni, buat hotu neʼebé imi hakarak ema halo ba imi, imi mós tenke halo ba sira.” (Mateus 7:12) “Hatán ho liafuan mamar sei hatún hirus, maibé liafuan neʼebé makaʼas halo ema hirus liután.” (Provérbios 15:1) Hanesan iha tempu uluk, lia-loos husi Bíblia bele mós bele ajuda tebes ita ohin loron.

Istória neʼebé loos

Iha evidénsia barak husi arkeolojia neʼebé hatudu katak ema, fatin no akontesimentu sira neʼebé temi iha Bíblia mak loos. Porezemplu, hanoin toʼok evidénsia kona-ba buat kiʼik ida. Bíblia hatete katak iha Neemias nia tempu, ema Tiro husi Fenísia neʼebé hela iha Jeruzalein “lori ikan no sasán oioin atu faʼan”.​—Neemias 13:16.

Iha evidénsia atu apoia eskritura neʼe ka lae? Sin, iha. Arkeólogu sira hetan sasán iha Izraél neʼebé mai husi Fenísia, neʼe hatudu katak nasaun rua neʼe halo negósiu hodi faʼan sasán ba malu. No mós, iha Jeruzalein, arkeólogu sira keʼe rai no hetan ikan ruin husi Tasi Mediterráneu. Arkeólogu sira fiar katak ikan sira-neʼe negósiu-naʼin mak lori husi tasi neʼebé dook. Haree tiha evidénsia, matenek-naʼin ida dehan katak liafuan iha Neemias 13:16 kona-ba ema Tiro faʼan ikan iha Jeruzalein, “fasil atu fiar”.

Konta siénsia neʼebé loos

Bíblia mak livru neʼebé koʼalia liu kona-ba Maromak no ema nia istória. Maibé kuandu Bíblia koʼalia kona-ba buat siénsia nian, Bíblia sempre loos. Haree toʼok ezemplu ida.

Maizumenus tinan 3.500 liubá, Bíblia hatete katak “mundu la tara ba buat ida”. (Job 26:7) Neʼe la hanesan duni ema nia istória oioin neʼebé dehan katak mundu neʼe namlele iha bee leten, ka lenuk boot mak lori hela. Maizumenus tinan 1.100 depois tempu livru Job hakerek, ema kontinua fiar katak buat ruma tenkesér tane mundu neʼe. Tinan atus tolu liubá iha 1687 mak foin matenek-naʼin naran Isaac Newton hakerek katak forsa ruma neʼebé matan labele haree, naran gravidade mak halo mundu neʼe la presiza tara ba buat ida. Agora ema hotu hatene ida-neʼe, maibé tuir loloos, Bíblia temi ona ida-neʼe husi tinan 3.000 liubá!

Bíblia fó sai profesia neʼebé loos

Bíblia nia profesia sira sempre sai loos iha buat hotu ka lae? Hanoin toʼok kona-ba ezemplu ida: Isaias nia profesia kona-ba sidade Babilónia neʼebé naksobu.

Profesia: Maizumenus tinan 732 Antes Era Comum, Bíblia nia hakerek-naʼin ida, naran Isaias, remata hakerek ninia profesia. Iha profesia neʼe, nia fó sai katak Babilónia, neʼebé sai sidade kapitál ba nasaun boot ida, sei naksobu no ikusmai ema sei la hela tan iha neʼebá. (Isaias 13:17-20) Isaias dehan katak mane neʼebé sei ataka sidade neʼe, naran Ciro. Nia mós temi oinsá mak Ciro sei halo ida-neʼe. Isaias dehan katak sidade nia mota sei sai maran, no portaun sira sei loke hela.​—Isaias 44:27–45:1.

Profesia sai loos: Maizumenus tinan 200 depois Isaias nia profesia, liurai ida husi Pérsia ataka Babilónia. Ninia naran mak Ciro. Tanba sidade Babilónia mak metin no forte tebes, Ciro deside atu uza fali Mota Eufrates, neʼebé halai liuhusi sidade laran. Ciro nia tropa keʼe bee dalan foun hodi mota suli ba fatin seluk. Neʼe halo bee menus hodi Ciro nia tropa bele hakur mota neʼebé besik sidade nia moru. Maibé oinsá mak sira tama sidade laran? Iha tempu neʼebá, portaun sira neʼebé hateke malu ho mota, ema Babilónia husik nakloke deʼit. Nuneʼe, Ciro nia tropa sira tama ba Babilónia no manán tiha sidade neʼe.

Maibé Isaias nia profesia mós dehan katak ikusmai sidade neʼe ema sei nunka hela tan. Neʼe mós sai loos ka lae? Ba tempu balu, ema kontinua hela iha neʼebá. Maibé ohin loron, sidade Babilónia, neʼebé besik Bagdade, rai-Irake, sai hanesan fatuk butuk deʼit. Neʼe hatudu katak profesia neʼe sai loos iha dalan kompletu. Sin, ita bele tau fiar ba Bíblia, maski koʼalia kona-ba buat neʼebé seidauk akontese.