Hery ampiasaen’Andrianagnahare o fagnahy masigne zao. (Mika 3:8; Lioka 1:35) Azo’e alefa ndra aia ndra aia io mba hagnatanterahagne ty zoton’arofo’e.—Salamo 104:30; 139:7.

 Ty rehake hebreo tihoe roah naho ty rehake grike tihoe pneoma ro nadika tihoe “fagnahy” amy Baiboly ao. Hery ampiasaen’Andrianagnahare ndra ty fagnahy masigne mateteke ro teagne horehafegne amo o rehake rehoe. (Genesisy 1:2) Faie tsy izay avao ty dika ireo amy Baiboly ao fa misy hafa ka, ohatse:

•   Fofonaigne.—Habakoka 2:19; Apokalypsy 13:15.

•   Tioke.—Genesisy 8:1; Jaona 3:8.

•   Ty aigne agnate o raha managne aigneo ao.—Joba 34:14, 15.

•   Toe-tsaigne.—Nomery 14:24.

•   Andrianagnahare naho o anjelio.—1 Mpanjaka 22:21; Jaona 4:24.

 Tsy trea maso iaby o raha rehoe, faie misy heri’e ndra misy voka’e trea maso. Mitovy amy izay ka ty fagnahy masin’Andrianagnahare. “Hoe tioke io, le tsy trea maso sady tsy managne vatagne faie mahery.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, sinora i W. Vine.

 Atao tihoe ‘fitàn’Andrianagnahare’ naho ‘rambopita’e’ ka o fagnahy masigneo amy Baiboly ao. (Salamo 8:3; 19:1; Lioka 11:20; ampitahao amy ty Matio 12:28.) Mampiasa ty tagna’e naho ty rambotagna’e o mpanao asa tagnagneo naho fa manao ty asa’e. Hoe izay ka fa mampiasa i fagnahi’ey ty Andrianagnahare naho fa manao raha. Intoagne iaby ohatse ty ampiasa’e i fagnahi’ey:

•   namorognagne ze kila raha.—Salamo 33:6; Isaia 66:1, 2.

•   nampanoratagne o Baibolio.—2 Petera 1:20, 21.

•   nagnampeagne ty mpanompo’e taloha hanao fahagagagne naho hitory.—Lioka 4:18; Asan’ny Apostoly 1:8; 1 Korintianina 12:4-11.

•   nagnampeagne ze mankatò aze hanagne toetse soa.—Galatianina 5:22, 23.

Tsy ndaty o fagnahy masigne zao

 Tsy ndaty o fagnahy masigneo kanao rehafe ty Baiboly tie ‘fitàn’Andrianagnahare’ ndra ‘rambopita’e’ ndra ‘fofognai’e.’ (Eksodosy 15:8, 10) Tsy afake mihetseke ty tagna o mpanao asa tagnagneo naho tsy miasa ty vata’e naho ty sai’e. Hoe izay ka fa tsy afake miasa i fagnahy masigney naho tsy ampiasaen’Andrianagnahare. (Lioka 11:13) Ampitoviegne amy ty rano ka o fagnahy masigneo tie amy Baiboly ao, sady ampifandrambesegne amy ty finoagne naho ty fahalalagne. Tsy ndaty areke o fagnahy masigneo naho fa henteagne iaby ze raha zay.—Isaia 44:3; Asan’ny Apostoly 6:5; 2 Korintianina 6:6.

 Trea amy Baiboly ao ty tahinan’Andrianagnahare tihoe Jehovah. Trea ao ka fa i Jesosy Kristy ty agnara i Ana’ey. Faie tsy misy agnara o fagnahy masigneo ty ao. (Isaia 42:8; Lioka 1:31) Nahazo fahitagne boake an-dagnitse agne ka ty Kristiana atao tihoe Stefana tie indraike zay, le i Andrianagnahare naho i Jesosy avao ty nitrea’e tamy izay fa tsy nahatrea fagnahy masigne reke. Hoe ty Baiboly: ‘Feno fagnahy masigne ty Stefana sady nagnente i lagnitsey, le nahatrea ty voninahin’Andrianagnahare sady nahatrea i Jesosy nitsangagne tankavanan’Andrianagnahare eo.’ (Asan’ny Apostoly 7:55) Hery ampiasaen’Andrianagnahare areke o fagnahy masigneo, le io ty nahafaha i Stefana nahatrea o raha mahalatsa iohoe.

 Heve-diso: Ndaty o fagnahy masigneo sady agnisa ty Andrianagnahare telo miharo raike, arake ty 1 Jaona 5:7, 8, amy ty Baiboly Fandikan-teny Katolika.

 Ino ty tena maregne? Misy ty rehake retoagne vata’e ty amy 1 Jaona 5:7, 8 ao arake ty Fandikan-teny Katolika: “Any an-danitra, dia ny Ray sy ny Teny sy ny Fanahy Masina; ary izy telo ireo dia mifanaraka. Misy telo koa no manambara ety an-tany.” Faie trea o mpikarokeo fa tsy nanoratse o rehake rehoe ty apostoly Jaona, le tsy toko’e ho trea amy Baiboly ao reo. Hoe ty Bruce Metzger, manam-pahaiagne miomba ty Baiboly: “Tena maregne fa rehake nasisike amy ty Testamenta Vaovao ao reo, le tsy toko’e ho ao.”—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Heve-diso: Ampitoviegne amy ty ndaty o fagnahy masigneo ty amo o Baibolio ao, le midika zay fa ndaty zane io.

 Ino ty tena maregne? Kindraike le oharegne amy ty ndaty o fagnahy masigneo tie amy Baiboly ao. I Jesosy ohatse nampitovy o fagnahy masigneo amy ty ndaty. Nirehake reke tie “mpagnampe” io, le magnomey porofo, mitari-dalagne, mirehake, maharey, magnambara, magnomey voninahitse naho mahazo raha. (Jaona 16:7-15) Faie tsy midika zay tie ndaty o fagnahy masigneo. Ty anto’e, ndra o fahendreagneo naho ty fate vaho ty ota, le ampitoviegne amy ty ndaty tie amy Baiboly ao. (Ohabolana 1:20; Romanina 5:17, 21) Rehafe’e ao ohatse fa managne anake o fahendreagneo. Trea ao ka fa mamitake naho mamono vaho mipay hirike hampisy fihagnagne amantikagne ao o otao.—Lioka 7:35; Romanina 7:8, 11.

 Heve-diso: Ndaty o fagnahy masigneo kanao tika toko’e hatao badisa amy ty agnara’e.

 Ino ty tena maregne? Kindraike, le entegne hirehafagne fahefagne tihoe ‘agnaragne’ tie amy Baiboly ao. (Deoteronomia 18:5, 19-22; Estera 8:10) Mateteke ka o manam-pahefagneo mirehake tie “amy ty agnara i lalànay”, faie tsy midika zay tie ndaty o lalànao. Ino areke ty dika tihoe atao badisa amy ty agnara i fagnahy masigney? Midika io fa eké i ndaty atao badisay fa hery boake aman’Andrianagnahare ty fagnahy masigne, sady ampiasae’e hagnatanterahagne ty zoton’arofo’e.—Matio 28:19.

 Heve-diso: Nino o apostoly i Jesosio naho o Kristiana voaloha’eo fa ndaty o fagnahy masigneo.

 Ino ty tena maregne? Tsy mirehake izay ty Baiboly. Tsy maregne ka zay naho henteagne o tantarao. Hoe ty Encyclopædia Britannica: ‘Tamy ty Konsily i Constantinople tamy ty taogne 381 ty nagnambaragne voaloha’e fa Ndaty sady andrianagnahare o Fagnahy Masigneo.’ Fa 250 taogne mahery tafara ty nimateza i apostoly fara’ey zay.