Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Me Fatyô u Lun A Ijungwen Yam Nena?

Me Fatyô u Lun A Ijungwen Yam Nena?

“YANGE ior kpishi lu wan mo kwagh er m̱ kighir ishima yam,” kape Mike pase shighe u a lu umbur ku u ter na la. Hen Mike yô, u kighir ijungwen na la lu kwagh u i doo u nomsoor nana e̱r je la. Nahan cii kpaa a mase va kaven

ken hemen e̱r yange un hen lu shami ga yô. Nahan shighe u ter u vesen u ijende i Mike saa yô, Mike fa kwagh u una e̱r yô. A kaa er: “Sha er yange m eren kwagh ken anyom a karen kpeghee la yô, yange ma m penda un uwegh sha kwende nahan ma m kaa mer, ‘Lu nomsoor.’ Hegen yô m kôr un uwegh man m kaa mer, ‘Er vough e̱r i lugh ken ishima u eren la cii. Kwagh la una wase u ú tile dông. Aluer ú soo wer m̱ yem m̱ undugh tswen yô, me yem. Aluer ú soo wer m̱ lu her yô, me lu. Kpa de cian u tesen ishima you ga.’ ”

MaryAnne kpaa kape yange i wa un kwagh er á kôr ishima na tsaha shighe u yange nom na kpe je la. “Yange ishima zam iyol sha u ma m lu ikav i dedoo hen mbagenev kpishi je,” a umbur nahan, “nahan yô m na iyol yam ian sha u eren e̱r yange lum ken ishima la ga. Kpa yange m va kav ken hemen mer u nôngon mer me lu ityôugh ki utaha ki mbagenev la yange lum aa iwasen ga. M hii u nengen sha mlu wam man kaan a iyol yam mer, ‘Vaa aluer gba u ú vaa yô. De nôngon wer ú taver kpishi yum ga. Dugh kwagh ne ken iyol you kera sha er á lugh guda yô.’ ”

Nahan Mike man MaryAnne cii ve na kwaghwan er: De iyolyou i zungwe! Man ve kaa ka shami. Sha nena? Sha ci u izungwen ka gbenda u hange hange u dughun kwagh shon ken a̱ we kera. U dughun kwagh la ken ishima kera la una bee a haghelaa u ken ishima la. U den ishima you wer i̱ e̱r tom sha gbaaôndo la, aluer ka sha mkav man mfe u vough yô, ka a waseu sha u veren mbamhen ou sha mnenge u vough.

Ka mimi, ka hanma or nan zungwen inja i môm ga. Man shi akaa inja er or la gba kpen kpoo tsô shin nan vande ngun uange anshighe kar cii man ku u ve la vea na ieren i mbaumav mbara ia kaha. Kpa kwagh môm ngu u á lu hange hange sha u á fa yô: U kighir ishima you la una fatyô u van we aa angev mbu sha iyol shin mbu ken ishima. Hemba kan vough u tesen ijungwen you gbaa gbaa. Nena? Icighanruamabera ngi a kwaghwan u una wase yô.

U Dughun Ijungwen Kera—Nena?

Iliam ia fatyô u wasen sha u dughun í kera. Er ônov nav mba pue cii kpe kera, kua shi akaa a kpilighyol a genegh kpishi kpaa e̱r kar yô, tertamen u tsuaa la Yobu lu kaa er: “M vôr a uma wam cii; me pase [Zwa Heberu, “lam sha”] kwagh u a tserem yô, me yer ga; me ôr kwagh sha ishimavihin yam i tsung la.” (Yobu 1:2, 18, 19; 10:1) Yobu yange kera fatyô u kighir iyol na ga. Yange gba u una lam sha mi; yange gba u una “pase.” Sha gbenda ne môm, Orbuter u ngeren anumbe Shakespeare yange nger ken Macbeth er: “Tese ijungwen sha mkaan; ijungwen i i lamen ga la ia iv ken ishima poo nahan ía pav i̱.”

Nahan yô u ôron mbamlu ou mba ken ishima a “huror u mimi” u nana kegh ato zulee man nana lu a mhôônom ma zungwen la una va a mpever kpeghee kpee je. (Anzaakaa 17:17, NW ) U veren akav kua mbamlu mba ken ishima ken mkaan la ka a na i hemba lun heghema u kaven á man shi yaren tom sha á kpaa. Man shi aluer or u ungwan we la kpaa ka or u nan kpaa nan vande lun icôghol man nan nôngo a í je yô, alaghga ú fatyô u zuan a kwagh ken kwaghwan u nan la u una waseú ú taver keng yô. Er wan na yange kpe yô, kwase ugen pase e̱r yange un zua a iwasen sha u lamen a kwase ugen u un kpaa yange wan vande saan un yô: “U fan er orgenegh kpa yange nan vande lun ken imba kwagh ne, man nan due ker iyol ishô la, man shi u fan er nan ngu uma her shi nan ngu nôngon sha u zuan a mlu u vough ken uma u nan heregh la, lu kwagh u taver mo ishima kpishi je.”

Akav a ken Bibilo a tese er u ngeren a nger mlu u ishima you la una fatyô u wasen we u tesen izungwen you

Man aluer kau sar sar u ôron kwagh sha mlu u ishima you ga ye? Er Saulu man Yonatan ve kpe kera yô, Davidi yange dugh icam i mlia í kôron ken ishima tsung i yange ôr mbamzungu nav cii keregh yô. Ngeren u ken mzungu ne ken hemen yô yange hingir vegher u ngeren u takerada u Bibilo u Samuel u Sha Uhar. (2 Samuel 1:17-27; 2 Kroniku 35:25) Sha gbenda ne môm, mbagenev ka i hemba lun ve heghema u ngeren a nger mlu u ishima ve. Kwasecôghol ugen kaa er yange un nger mbamhen mba ken ishima na nahan ayange aa karen kpeghee yô un tôô kwagh u un nger la un ôr. Yange kwagh ne wase kpishi u nan un mpever ken ishima.

Aluer ka sha u lamen shin u ngeren kpaa, u pasen mbamhen ou ken igbaa la una waseu u dughun ijungwen you kera. Shi una fatyô u been a ihom. Kwase u lu icôghol yô kaa er: “Nomom man mo yange se ungwa kwagh u mbagenev mba yange ve pav ivaa shighe u wan saa ve yô, man se soo ser imba kwagh la i er se ga. Nahan hanma shighe u asema aa vihi se keregh, sea soo sha u se na orgen ibo yô, se lam sha kwagh shon. M hen dedoo je mer yange se hemba lun ikua aa ayol a ase a er yange se vande lun la sha u eren nahan la.” Sha nahan yô, u nan sha u i̱ fa mbamlu ou mba ken ishima la una wase ne u kaven ner er ne lu zungwen imôngo nahan cii kpaa, mbagenev alaghga vea zungwe inja kposo—sha inja ve kposo man shi sha gbenda ve kposo.

Kwagh ugen u una wase u heghem ijungwen yô ka mliam. Bibilo i̱ kaa er, “shighe u mlia ngu.” (Orpasenkwagh 3:1, 4) Mimi je ku u or u doon se ishima ka u va a imba shighe ne. U haan mliam ashe ken mzungu la ka kwagh u hange hange sha gbenda u zuan a mpever u ken ishima.

Gumkwase ugen pase e̱r yange ijende na u ikooso-kooso yange wase un u tilen dông shighe u yange ngô na kpe la. A umbur er: “Yange ijende yam á lu ikua a mo hanma shighe cii. Yange á vaa vea mo imôngo. Yange á lam vea mo. Yange m fatyô u pasen ishima yam gbaa gbaa, man kwagh la lum a iwasen kpishi je. Yange kunya kôrom mer m ngu vaan yum ga cii.” (Nenge Mbaromanu 12:15.) Nahan we kpaa kunya u de kôron we sha ci u ú ngu vaan yum ga. Er se nenge nahan, Bibilo i̱ iv a akav a nomso man kasev mba nanjighjigh—kua Yesu Kristu kpa kimi—mba yange ve vaa mliam gbaa gbaa ken mzungu aa kunya shio yô.—Genese 50:3; 2 Samuel 1:11, 12; Yohane 11:33, 35.

Ken hanma tar cii, ior mba zungwen ka ve wuese kpishi u ngohol msurshima

Ú kav wer sha ashighe a hiihii la yô u fatyô u kaven mlu u ishima you vough ga. Mliam maa fatyô u gban haan we nahan tsô a u we vanden wan ago a vaan shio. Kwasecôghol ugen yange va kav ér u za yamen akaa ken kasua la (kwagh u yange eren vea nom na keke yô) va un a mliam, hemban cii je yô shighe u, a̱ hungur un, una za uwegh sha u tôôn ma kwagh u yange nom na a soo kpishi yum la yô. Wa ishima aa iyolyou. Man de henen wer gba u ú kôr mliam mara u yange má u haan ga. Umbur, ka kwagh u gbaaôndo shi ka kwagh u á lu keng sha shighe u zungwen yô.

U Nôngon aa Ibo i Nan

Er i vande ôron ken jime nahan, mbagenev ka ve na ibo ayol ave shighe u or u doon ve ishima ka nana saa ku kera yô. Kwagh ne una wase u kaven zege mzungu u orjighjigh Yakob shighe u yange i e̱r sha u á na jighjigh er wan na Yosev kpe sha ikev i “ma inyamikume” la. Ka Yakob iyol na yange tindi Yosev er a̱ za nenge e̱r anngôôv nav ve lu ye. Nahan yange ishima i Yakob i na un ibo kpee je, lu henen akaa anza e̱r ‘Er nan yange m tindi Yosev tswenee? Er nan yange m tindi un hen haregh u á mgbough a inyamikume yum nahana?’—Genese 37:33-35.

Alaghga u hen wer m-weikyo ga wou la ngu môm ken akaa a a ne ku ú or u doon we ishima yô. U kaven wer imba ibo ne—a̱ lu sha mimi shin a̱ lu di ken mhen wou tseegh kpaa—ka mlu u sha gbaaôndo shighe u zungwen la una fatyô u wasen we. Heen kpaa, de henen wer ka keng u we kighir mbamhen mban ken ishima you ga. U lamen sha kwagh u ibo i ken ishima you la una fatyô u nan we mpever kpishi je.

Nahan cii kpaa, kav, wer aluer orgenegh na̱na̱ doo se ishima nan nan je kpaa, se fatyô u lun aa tahav sha uma u nan ga, shi se fatyô u yangen “shighe man aikor” u van sha mba ve doo se ishima mbara ga. (Orpasenkwagh 9:11) Heela tseegh ga, akperan nga ga mbamhen ou yange lu mbabov ga. Ikav i tesen, aluer u za nenge a ortwer sha shighe ga nahan, ngura tese er ú wa ken ishima wer or u doon we ishima la na̱na̱ gba angev shi na̱na̱ kpee? Mayange ga cii! Nahan yô mimi je ú ngu a ibo sha ku u ngura-a? Ei.

Ngô ugen yange hen sha e̱r una nenge sha ibo i nan iyol na e̱r wan na u kwase kpe sha aikôr u mato yô. A pase er: “Yange m na iyol yam ibo e̱r yange m tindi un ken won yô. Kpa yange m va kav ken hemen mer ka aa inja ga u henen nahan la. Yange kwaghbo môm lu ken ieren i tindin un vea ter na ga. Yange lu di aikôr u kpilighyol tsô.”

‘Kpa akaa nga kpishi a m tôm mer yange ma m ôr shin ma m e̱r yô,’ alaghga ú kaa nahan. Ka mimi, kpa ka an ken avese nana kaa er nan ngu ter u vough, ngô u vough, shin wan u voughloo? Bibilo i̱ umbur se er: “Se cii se mba nenge gbev sha akaa kpishi. Aluer or nana nôngo gbev sha kwaghôron ga yô, nan ngu or u vough je.” (Yakobu 3:2; Mbaromanu 5:12) Nahan lumun a kwagh u mimi ne wer we u ngu or u vough ga. U haren ishima sha mbamhen kposo kposo mba “aluer yange me á er nahan shin nahan” la una gema ma kwagh ga, kpa una gema una tule m-taver wou.

Aluer u ngu á atôakaa jim jim a a ne ve ú lu a jighjigh u nan wer ka ibo you, man ka di mbamhen ou tsô ga yô, nenge ase sha kwagh u a hembe lun u vesen ken akaa cii sha u karen aa ibo i ken ishima kera la—mde u asorabo u Aôndo. Bibilo i̱ taver se ishima er: “TERE, aluer Wea we aferakaa iko yô, ka an ma nan til sha, Tere? Kpa We U ngu a mde u asorabo.” (Upasalmi 130:3, 4) Ú fatyô u hiden ken jime za geman ma kwagh ga. Nahan cii kpaa, ú fatyô, u zamber wer Aôndo a̱ deu a asorabo a ou a a kar la. Nahan nena? Ka shami, aluer Aôndo er ityendezwa er una deu a asorabo a ou a tse la kera yô, doo u we kpaa ú de iyol you a asorabo gaa?—Anzaakaa 28:13; 1 Yohane 1:9.

U Nôngon a Ishimavihin

Ishima ka i vihiu, alaghga a mbatwerev, mbawasentwer, ahuraior, shin or u nan kpe la jimii? Kav wer ngun kpaa ka ape ka i lu vough shighe u or ka nana̱ saa je la. Alaghga ishimavihin you ne ka di kwagh u seer sha mnyoon u i nyoon we ken ishima la tsô. Or u ngeren akaa ugen yange kaa er: “Ka sha u kaven ishimavihin la—ka u yaren tom shami ga kpa ka u kaven e̱r i lugh ken ishima la—man una fatyô u wasen we u waren tahav mbu i̱ mbu nan mtim la ye.”

Shi á lu a iwasen kpaa sha u lamen sha kwagh u ishimavihin la shin u pasen orgenegh i̱. Nena? Ka sha u vihin ishima a iyol kôron tsaha shio la ga. Bibilo i̱ ta icin er u vihin ishima gbem la ka kwaghbo. (Anzaakaa 14:29, 30) Kpa alaghga u zua a msurshima sha u lamen shami a huror wou u lun a mkav. Man shi mbagenev ka̱v er u eren tom u taver iyol shighe u ishima i vihi ve la ka a wase u pever i̱.—Shi nenge Mbaefese 4:25, 26.

Er i lu aa inja u lun gbaa gbaa shi lamen sha mimi sha mlu u ishima you nahan kpaa, doo u á ta icin. Mkposo ngu zegenan je a u lamen sha ishimavihin you la man u haan i̱ sha mbagenev. Ka aa iwasen u we nan mbagenev ibo sha ishimavihin you man lanshima wou kpaa ga. Nahan wa iko sha gbenda u ú lamen sha mlu u ishima you la, kpa i de luun sha gbenda u tswam ga. (Anzaakaa 18:21) Gbenda ugen u vesen ngu u nôngon a ijungwen, man ka ú je se nenge shami hegen ye.

Iwasen Hen Aôndo

Bibilo i̱ taver se ishima er: “TER ngu ikua a mba asema a vihin ve la, yem mba ve lu a ishima i zamber yô.” (Upasalmi 34:18) Een, u hemban cii je yô, mlu u dedoo a Aôndo una fatyô u wasen we sha u nôngon a ku u or u nan doou ishima la. Nena? Akaawan a wasen a i hila ne heen ne cii ka a ken Mkaanem ma Aôndo shin a har sha ma, ka Bibilo je la. U yaren tom sha á la una fatyô u wasen we sha u nôngon a mi.

U seer yô, de nengen sha iwasen i msen wer ka ankwagh u kiriki ga. Bibilo i̱ wa se kwagh er: “Haa akaa a zan we iyol cii sha TER, tsô Una taver we.” (Upasalmi 55:22) Aluer u lamen sha mlu u ishima you a huror wou u lun a mhôônom ma zungwen la una wase yô, ka nena je u haan akaa a zan we iyol ken ishima sha “Ter u A lu a mhôônom ma zungwen” la una waseu-we!—2 Mbakorinte 1:3.

Ngun ka u kaan er msen u eren la ka a na i lugh guda zange ga. Un u a “ongo msen” la tôndozwa er una na icighan jijingi hen mbatomov nav mba ve sen un sha gbashima yô. (Upasalmi 65:2; Luka 11:13) Man icighan jijingi u Aôndo, shin tahav mbu tomov nav, mbua fatyô u nan we “agee a hemban la” u moughon ken iyange igen nyôron ken igen. (2 Mbakorinte 4:7) Umbur: Aôndo una fatyô u wasen mbatomov nav mbajighjigh sha u ve̱ tile dông sha nyityô mzeiyol man hanma mzeiyol u una tser ve yô.

Kwase ugenegh u yange wan na saa ken ku yô a umbur e̱r tahav mbu msen u eren yange mbu wase un man nom na u nôngon sha shighe u m-saa la yô. “Aluer yange sea lu hen ya tugh man ijungwen la ia va taveraa yum yô, se er msen imôngo genger genger,” kape a pase la. “Kwa u hiihii u yange gba u se er ma kwagh a na shio la—mkombo u ken tiônnongo u hiihii u yange se za la, mkohol u vesen u hiihii u yange se za la—yange se er msen sha u se zua a tahav yô. Shighe u yange sea nder pepe man sea nenge ser kwagh ne ka mimi je man a̱ lu inja er se fatyô u lumun a mi ga yô, se er msen hen Yehova sha u a̱ wase se yô. Sha ci u ma ityôkwagh i se fe í ga yô, yange lu kwagh u taver kpishi u m zende ken iyou mo tswen yô. Man sha nahan yô hanma shighe u yange mea hide hen ya mo tswen yô, m er msen hen Yehova mer una lumun yô a wasem sha u me gba ishima ikyôr yô.” Kwase u nan jighjigh la na jighjigh taveraa je man shi sha mimi kpaa ér mbamsen mbara yange ve na mgem. We kpaa alaghga ú kav wer shighe u ú zer eren mbamsen yô, ‘bem u Aôndo u a gande hanma mfe wase cii la una kura ishima you man mbamhen ou kpaa.’—Mbafilipi 4:6, 7; Mbaromanu 12:12.

Iwasen í Aôndo ngu a na la ngi ve a mgem. Apostoli u Kristu Paulu yange kaa er Aôndo “surun se asema sha atsan a ase cii, sha er se kpaa sé fatyô u surun mba ve lu ken hanma ican la ishima” yô. Ka mimi, iwasen i i ve sha la ngi esen mnyoon la kera ga, kpa ia fatyô u nan sha u a hemba lun heghema u nôngon a min yô. Ngula ka u kaan er u de u vaan shin u hungur a or u doon we ishima la ga. Kpa u fatyô u hiden sha iyol you. Man er ú lu eren nahan la, kwagh u a er ú la una nau u hemba lun a mhôônom ma zungwen sha u wasen mbagenev sha er ve kpaa vea nôngo a imba m-saa la yô.2 Mbakorinte 1:4.