Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Praslin, icile igen ken tar u Seychelles, ape ken inyom i 1881 la, torshoja Gordon hen ér ka sule u Eden la

Tar Ua Va Hingir Paradiso​—⁠Ka Mnyamciem Shin Ka Kwagh u Mimini?

Tar Ua Va Hingir Paradiso​—⁠Ka Mnyamciem Shin Ka Kwagh u Mimini?

Paradiso! Ka sea nenge a ajiir a icaa a engem er “paradiso” nahan sha televishen, a zan her za memen shi hungur a mbamzeyol asev yô, i sar se u zan her tsung. Kpa er se fe nahan, ka wea za hen imba ijiir la kpa, wea za hiden hen ya tsô shi u hide sha zayol.

Nahan kpa, ka i sar se u lun ken paradiso tsung. Ka se zer pinen ser: ‘Man “paradiso” ne yô, ka di mnyamciem tsô shinii? Aluer ka mnyamciem yô, er nan ve ka i sar se u lun ker yum nahana? A tsa sha won nahan tar ua hingir paradiso mimi kpa?’

MHII U KWAGH U PARADISO

Paradiso sar ior anyom uderi imôngo hegen. Ior kpishi ka kwagh u Bibilo i kaa ér yange i “er sule ken Eden vegher u sha ityoughkitaregh” la yange na ve paradiso sar ve ye. Sule shon yange u lu nena ve u sar ior yum nahana? Bibilo kaa ér: “TER Aôndo er hanma kon u doon u nengen man shi u doon u yan, u mende hen inya.” Sha nahan yô, sule la yange u doo ashe shi lu ijiir i kundun iyol. Kpa kwagh u na ve sule la hemba doon cii yô, “kon u uma kpaa lu her atô sule” shon.—Genese 2:8, 9.

Kwagh ugen yô, takerada u Genese ter uifi unyiin mba yange ve due ken sule la yô. Uifi mban mbauhar mba her zan zan nyian, ka Ifi u Hidekel, u i yer nyian ér Tigris la, man Ifi u Uferati. (Genese 2:10-14) Uifi mbauhar mban ka ve kuan ve karen ken tar u i yer hegen ér Iraq, u yange lu vegher u tar u Persia u tsuaa la, ve za haan shin zegemnger, hen Persian Gulf.

Sha nahan yô, kwagh u paradiso lun sha tar la ka dyako i aeren a ityôô a ior i tar u Persia, i sha ikyov ikyov. I koso kapeeti (carpet) u Mbapershia u a tse i kom anyom 500 yô, hen ijiir i koson ikyav mbi mbayiase mbi hweev, i i yer ér Philadelphia Museum of Art, ken kpentar u Pennsylvania, tar u Amerika la. I kpela foto u sule u ikyon u i we u igyar yô, sha kapeeti ne, i wuha igyar ne iyol sha faluwa man ikyon. Ishember i ken zwa Persia i i gem ér “sule ikyon u i we u igyar” la, za kwaghmôm a ishember i “paradiso” la, shi kwagh u i kpela sha kapeeti la za er sule u Eden u Bibilo i pase ér u doo ashe shi ngu dishi dishi la nahan.

Jighilii yô, i ôr kwagh u paradiso kwa kimbir kimbir ken ijô kpishi man ken akuraior wue wue sha tar. Er uumace samber hingir u za lun sha ajiir kposo kposo sha tar yô, ve yem a akaa a yange ior ôron man mbamnenge mba ior lu a mi kposo kposo sha kwagh u paradiso u hiihii la, hanma ijiir cii. Er ior za hemen u ôron akaa ne shi lun a mbamnenge mban sha ajiir a ve anyom uderi imôngo la, kwagh ne va gema hingir atesen man ukwaghhir mba sha ajiir a ve. Ka nahan ve, nyian ne kpa ior ka vea nenge a ijiir i i doo ashe tsung sha gbaaôndo yô, ve kaa ér ka paradiso ye.

I KER U FAN APE YANGE PARADISO LU LA

Mbazenden tôvon tar mbagenev kaa ér ve fa ape paradiso ua saa la yange lu yô. U tesen ikyav yô, ken inyom i 1881 la, torshoja ugen ken tar u Ingila, iti na ér Charles Gordon, yange za ken tar u Seychelles za nenge ijiir igen i i yer ér Vallée de Mai la, nahan doo un u nengen er i doo ashe tsung yô. Maa a kaa ér ka sule u Eden. Hegen i tsegha ijiir ne ér i lu ijiir i doonashe sha gbaaôndo i ior vea nengen sha ikyov ikyov yô. Ken inyom i 1492 la, orgen ken tar u Italia u zenden shin tso ningir tar, iti na ér Christopher Columbus, yange za nyôr hen icile i Hispaniola, ape hegen i lu tar u Dominican Republic man tar u Haiti la yô, lu henen ér adooga tsô sule u Eden ngu ica her ga.

Takerada u pasen yiase ugen (Mapping Paradise) ngu a umaape mba sha ayange a tsuaa hemba 190, mba i kpela ker sha u tesen ijiir i paradiso yange lu la vighe vighe yô. Umaape mban kpishi tese foto u Adam man Ifa er yange ve lu ken Eden yô. Maape ugen ker ngu kposo a mbagenev cii. Ka maape u ken takerada u orgen u i yer iti na ér Beatus u hen geri u Liébana, yange nger sha ave anyom a kar hegen er 800 nahan yô. Sha ityough ki maape ne, i kpela ahwa u lun azongo anyiin, ngu a paradiso hen atô atô. Uifi unyiin gema due ken ahwa shon, i nger ati sha mi ér “Tigris,” “Euphrates,” “Indus,” man “Jordan,” man hanma ifi due hen zongor ku ahwa la môm, sha u tesen er yange kwaghaôndo u Mbakristu samber nyôr sha azongo a tar a anyiin yô. Ufoto mbara nahan ka ve tese ér, shin er i kera fe ijiir i yange Paradiso lu sha hiihii la ga nahan kpa, ikyav tese ér kwagh u paradiso ngu saren se her.

Anyom a karen er 400 nahan, John Milton, orngeren atsam ken zwa Buter yange nger icam i ior fa un sha mi wuee yô, i lu a itinekwagh ér Paradise Lost (Paradiso Saa), i har sha kwagh u i er ken Genese ér Adam yange er isholibo shi i zenda un ken Eden kera la. A ôr kwagh u ityendezwa i va hiden nan uumace uma u tsôron shin tar la ken icam ne, a kaa ér: “Hen shighe la, tar cii ua lu paradiso.” Milton shi va nger icam igen i dondon sha i, lu a itinekwagh ér Paradise Regained (I Hide I Zua a Paradiso).

I KERA VER ISHIMA SHA KWAGH U PARADISO GA

Ikyav tese wang ér kwagh u paradiso u shin tar u yange saa la gba ior kwagh sha ikyov ikyov. Kpa er nan hegen ior ve fan veren ishima sha kwagh u paradiso ga? Kwagh ngu nahan sha ci u takerada u Mapping Paradise la pase je ér, “mbatimen sha akaa a kwaghaôndo . . . gema ijime sha kwagh u ijiir i paradiso yange lu la sha apera je.”

I tese ior mba zan adua kpishi ér mba va lun ken paradiso shin tar ga, kpa ka u vea za lu sha tartor u sha. Nahan kpa, Bibilo ôr ken Pasalmi 37: 29 ér: ‘Mbaperapera vea ya dyako u tar, vea lu ken u gbem.’ Kpa er tar u hegen ne u lu paradiso ga yô, ka nyi i ne ve se lu a ishimaverenkeghen ser mimi je ityendezwa ne ia va kure sha mi kpee, a bunde ga? *

TAR CII UA VA HINGIR PARADISO MIMI

Yehova Aôndo, u yange gba Paradiso shon u a saa la, tôndo zwa ér una va hide a mi. Una er kwagh ne nena? Umbur wer Yesu yange tese ér se eren msen, se sônon ser: “Tartor Wou u̱ va, i̱ er ishima You shin tar kpaa vough er i eren i Sha nahan.” (Mateu 6:10) Tartor la ka gomoti u Yesu Kristu a lu hemen, u una va kar a gomoti u uumace cii kera, una kar a hemen tar yô. (Daniel 2:44) Tartor la ua nguren hemen yô, ua ‘er ishima i Aôndo’ sha u geman tar cii hingir paradiso.

Sha ashighe a tsuaa la, Aôndo mgbegha profeti Yesaia tsengapasen er uma a va lu ken Paradiso sha shighe u mbamzeyol mba uumace ve tagher a mi hegen ne cii vea kera va lu ga la. (Yesaia 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23) Se mba taver we ishima ser, tôô miniti kpuaa ôr avur a Bibilo a i tese sha heen ne ken Bibilo you. Kwagh ne una wase u u seer nengen a kwagh u Aôndo a we ishima u va eren sha ci u uumace mba ve ongo imo na la yô. Mba vea lu uma hen shighe shon la vea lu ken paradiso saan saan, shi a doo Aôndo a ve kpaa. Akaa ne cii Adam yange ta a kera.—Mpase 21:3.

Er nan se fe ser ishimaverenkeghen i va lun ken Paradiso sha tar la ka mnyamciem ga kpa ka kwagh u mimini? Ka sha ci u Bibilo kaa ér: “Usha ka Usha mba TER, kpa tar yô, A na ônov mba iorov.” Ishimaverenkeghen i va lun ken Paradiso shin tar la ka kwagh u “Aôndo u A eren aie ga la, A tôndo zwa je er shighe lu a lu ga la” yô. (Pasalmi 115:16; Titu 1:2) Nenge imba ishimaverenkeghen i Bibilo i ne se ne; se va lu ken Paradiso gbem sha won!

^ par. 15 Kwagh er doo yô, i ôr kwagh ne ken Koran, ken takerada u Al-Anbiya’ [Uprofeti], ityough 21, ivur i sha 105 ér: “Mbaperapera mba ve lu ken nongoior Wam la vea ya dyako u tar.”