apostol: O “isinugo.” Ang salitang Griego na a·poʹsto·los ay mula sa pandiwang a·po·stelʹlo, na nangangahulugang “isugo.” (Mat 10:5; Luc 11:49; 14:32) Ang pangunahing kahulugan nito ay malinaw na makikita sa sinabi ni Jesus sa Ju 13:16, kung saan isinalin itong “ang isinugo.”

Si Simon, na tinatawag na Pedro: May limang pangalan si Pedro sa Kasulatan: (1) “Symeon,” anyong Griego ng pangalang Hebreo na “Simeon”; (2) pangalang Griego na “Simon” (ang Symeon at Simon ay mula sa pandiwang Hebreo na nangangahulugang “marinig; makinig”); (3) “Pedro” (pangalang Griego na nangangahulugang “Isang Bato”; siya lang ang may ganitong pangalan sa Kasulatan); (4) “Cefas,” ang Semitikong katumbas ng Pedro (posibleng kaugnay ng salitang Hebreo na ke·phimʹ [malalaking bato] na ginamit sa Job 30:6; Jer 4:29); at (5) ang kombinasyong “Simon Pedro.”—Gaw 15:14; Ju 1:42; Mat 16:16.

Levi: Sa kaparehong ulat sa Mat 9:9, tinawag na Mateo ang alagad na ito. Kapag tinutukoy siya na dating maniningil ng buwis, ginagamit nina Marcos at Lucas ang pangalang Levi (Luc 5:27, 29), pero Mateo ang ginagamit nila kapag tinutukoy siya bilang isang apostol (Mar 3:18; Luc 6:15; Gaw 1:13). Hindi sinasabi ng Kasulatan kung dati nang pangalan ni Levi ang Mateo bago pa siya maging alagad ni Jesus. Si Marcos lang ang manunulat ng Ebanghelyo na nagsabing si Mateo Levi ay anak ni Alfeo.​—Tingnan ang study note sa Mar 3:18.

Levi: Sa kaparehong ulat sa Mat 9:9, tinawag na Mateo ang alagad na ito. Kapag tinutukoy siya na dating maniningil ng buwis, ginagamit nina Marcos at Lucas ang pangalang Levi (Mar 2:14), pero Mateo ang ginagamit nila kapag tinutukoy siya bilang isang apostol (Mar 3:18; Luc 6:15; Gaw 1:13). Hindi sinasabi ng Kasulatan kung dati nang pangalan ni Levi ang Mateo bago pa siya maging alagad ni Jesus.​—Tingnan ang study note sa Mar 2:14.

maniningil ng buwis: Marami sa mga Judio ang naniningil ng buwis para sa pamahalaang Romano. Galít ang mga tao sa mga Judiong ito dahil hindi lang sila kumakampi sa mananakop nila; sobra-sobra din ang sinisingil nilang buwis. Ang mga maniningil ng buwis ay karaniwan nang iniiwasan ng mga kapuwa nila Judio at itinuturing na gaya ng mga makasalanan at babaeng bayaran.—Mat 11:19; 21:32.

Santiago na anak ni Alfeo: Maliwanag na siya rin ang alagad na tinatawag na “Santiago na Nakabababa” sa Mar 15:40. Ipinapalagay na si Alfeo at si Clopas ay iisa (Ju 19:25), kaya masasabing siya rin ang asawa ng “isa pang Maria” (Mat 27:56; 28:1; Mar 15:40; 16:1; Luc 24:10). Ang Alfeo na binanggit dito ay maliwanag na iba sa Alfeo na binanggit sa Mar 2:14, na ama ni Levi.

Bartolome: Nangangahulugang “Anak ni Tolmai.” Ipinapalagay na siya si Natanael na binanggit ni Juan. (Ju 1:45, 46) Sa mga Ebanghelyo, makikitang pinag-uugnay nina Mateo at Lucas sina Bartolome at Felipe kung paanong pinag-uugnay ni Juan sina Natanael at Felipe.—Mat 10:3; Luc 6:14.

Mateo: Tinatawag ding Levi.—Tingnan ang study note sa Mar 2:14; Luc 5:27.

maniningil ng buwis: Dahil dating maniningil ng buwis si Mateo, ang manunulat ng Ebanghelyong ito, marami siyang binanggit na numero at halaga ng pera. (Mat 17:27; 26:15; 27:3) Mas espesipiko rin siya pagdating sa bilang. Hinati niya ang talaangkanan ni Jesus sa tatlong grupo na may tig-14 na henerasyon (Mat 1:1-17), at nag-ulat siya ng pitong kahilingan sa panalangin ng Panginoon (Mat 6:9-13), pitong ilustrasyon sa Mat 13, at pitong kaawa-awang kalagayan sa Mat 23:13-36. Para sa terminong “maniningil ng buwis,” tingnan ang study note sa Mat 5:46.

si Santiago na anak ni Alfeo: Tingnan ang study note sa Mar 3:18.

Tadeo: Sa listahan ng mga apostol sa Luc 6:16 at Gaw 1:13, hindi kasama ang pangalang Tadeo; ang mababasa roon ay “Hudas na anak ni Santiago,” kaya masasabing ang Tadeo ay isa pang pangalan ng apostol na tinawag ni Juan na “Hudas, hindi si Hudas Iscariote.” (Ju 14:22) Posibleng ginagamit minsan ang pangalang Tadeo dahil baka mapagkamalan siyang si Hudas Iscariote, ang Hudas na nagtraidor.

Cananeo: Itinatawag kay apostol Simon para ipakitang iba siya sa apostol na si Simon Pedro. (Mar 3:18) Ipinapalagay na ang terminong ito ay mula sa salitang Hebreo o Aramaiko, na nangangahulugang “Panatiko; Masigasig.” Tinukoy ni Lucas ang Simon na ito bilang “masigasig,” gamit ang salitang Griego na ze·lo·tesʹ, na nangangahulugan ding “panatiko; masigasig.” (Luc 6:15; Gaw 1:13) Posibleng si Simon ay dating kasama sa Mga Panatiko, isang partidong Judio na kontra sa mga Romano, pero posible ring tinawag siyang Cananeo dahil sa kaniyang sigasig.

Iscariote: Posibleng nangangahulugang “Lalaki Mula sa Keriot.” Ang ama ni Hudas, si Simon, ay tinatawag ding “Iscariote.” (Ju 6:71) Karaniwang iniisip na ang terminong ito ay nagpapahiwatig na sina Simon at Hudas ay mula sa Keriot-hezron, isang bayan sa Judea. (Jos 15:25) Kung gayon, si Hudas lang ang taga-Judea sa 12 apostol at ang iba pa ay taga-Galilea.

nangaral: Ang salitang Griego para dito ay nangangahulugang “maghayag bilang isang mensahero sa publiko.” Itinatampok nito ang paraan ng paghahayag: karaniwan nang hayagan at sa publiko, sa halip na pagbibigay ng sermon sa isang grupo.

ang Kaharian ng langit ay malapit na: Ang mensaheng ito tungkol sa isang bagong pandaigdig na gobyerno ang tema ng pangangaral ni Jesus. (Mat 10:7; Mar 1:15) Naghayag si Juan Bautista ng katulad na mensahe mga anim na buwan bago bautismuhan si Jesus (Mat 3:1, 2); pero mas “malapit na” ang Kaharian nang ipangaral ito ni Jesus dahil naroroon na siya bilang ang piniling Hari. Walang ulat na nagsasabing pagkamatay ni Jesus, patuloy na ipinangaral ng mga alagad niya na ang Kaharian ay “malapit na.”

mangaral: Ibig sabihin, maghayag ng mensahe sa publiko.—Tingnan ang study note sa Mat 3:1.

Ang Kaharian ng langit ay malapit na: Tingnan ang study note sa Mat 4:17.

ketongin: May malubhang sakit sa balat. Sa Bibliya, ang ketong ay hindi lang tumutukoy sa ketong na alam natin sa ngayon. Sinumang napatunayang may ketong ay mamumuhay malayo sa mga tao hanggang sa gumaling siya.—Lev 13:2, tlb., 45, 46; tingnan sa Glosari, “Ketong; Ketongin.”

ketongin: Tingnan ang study note sa Mat 8:2 at Glosari, “Ketong; Ketongin.”

manatili kayo roon habang kayo ay nasa lugar na iyon: Tinagubilinan ni Jesus ang mga alagad na kapag nakarating sila sa isang nayon at pinatuloy sa isang bahay, dapat silang manatili roon at huwag “magpalipat-lipat ng bahay.” (Luc 10:1-7) Kung hindi sila maghahanap ng matutuluyan na mas komportable, may mapaglilibangan, o may iba pang materyal na bagay, maipapakita nila na mas mahalaga sa kanila ang atas na mangaral kaysa sa mga ito.

manatili kayo sa bahay niya: Tingnan ang study note sa Mar 6:10.

batiin: Ang isang karaniwang pagbati ng mga Judio ay: “Sumainyo nawa ang kapayapaan.”—Huk 19:20; Mat 10:13; Luc 10:5.

ipagpag ninyo ang alikabok mula sa inyong mga paa: Ang paggawa nito ay nangangahulugang wala nang pananagutan ang mga alagad sa anumang parusa na ibibigay ng Diyos sa mga tao. Ganito rin ang pananalitang ginamit sa Mar 6:11 at Luc 9:5. Pero idinagdag nina Marcos at Lucas ang pananalitang “bilang patotoo sa kanila [o, “laban sa kanila”].” Ginawa ito nina Pablo at Bernabe sa Antioquia ng Pisidia (Gaw 13:51), at nang ipagpag ni Pablo ang damit niya sa Corinto, sinabi niya: “Kasalanan ninyo anuman ang mangyari sa inyo. Ako ay malinis.” (Gaw 18:6) Posibleng ang paggawa nito ay pamilyar na sa mga alagad. Pagkagaling ng mga panatikong Judio sa teritoryo ng mga Gentil, ipinapagpag nila ang itinuturing nilang maruming alikabok sa sandalyas nila bago pumasok ulit sa teritoryo ng mga Judio. Pero maliwanag na hindi iyan ang ibig sabihin ni Jesus nang ibigay niya ang tagubiling ito sa mga alagad niya.

Tinitiyak ko sa inyo: O “Sinasabi ko sa inyo ang totoo.” Ang salitang Griego na puwedeng isalin na “totoo” ay a·menʹ, ang transliterasyon ng Hebreo na ʼa·menʹ, na nangangahulugang “mangyari nawa” o “tiyak nga.” Madalas gamitin ni Jesus ang ekspresyong ito bago sabihin ang isang kapahayagan, pangako, o hula bilang pagdiriin na ito ay talagang totoo at maaasahan. Ang paggamit ni Jesus ng “totoo,” o amen, sa ganitong paraan ay sinasabing makikita lang sa mga Ebanghelyo at hindi sa ibang bahagi ng Bibliya at ibang mga literatura sa relihiyon. Kapag inuulit ito (a·menʹ a·menʹ), gaya ng makikita sa Ebanghelyo ni Juan, ang sinasabi ni Jesus ay puwedeng isalin na “katotohanang-katotohanang sinasabi ko sa inyo.”—Tingnan ang study note sa Ju 1:51.

mas magaan pa ang magiging parusa: Lumilitaw na gumamit dito si Jesus ng eksaherasyon at hindi ito dapat intindihin nang literal. (Ihambing ang ilang eksaherasyon na ginamit ni Jesus, gaya ng nasa Mat 5:18; Luc 16:17; 21:33.) Nang sabihin ni Jesus na “sa araw na iyon [Araw ng Paghuhukom], mas magaan pa ang magiging parusa sa Sodoma” (Mat 10:15; 11:22, 24; Luc 10:14), hindi sinasabi ni Jesus na ang mga taga-Sodoma ay naroon sa araw na iyon. (Ihambing ang Jud 7.) Malinaw na idinidiin lang niya kung gaano katigas ang ulo ng karamihan sa mga tao sa Corazin, Betsaida, at Capernaum. (Luc 10:13-15) Kapansin-pansin na nakilala ang sinaunang Sodoma sa sinapit nito kaya madalas itong banggitin may kaugnayan sa galit at hatol ng Diyos.​—Deu 29:23; Isa 1:9; Pan 4:6.

Sinasabi ko sa inyo: Tingnan ang study note sa Mat 5:18.

mas magaan pa ang magiging parusa sa: Tingnan ang study note sa Luc 10:12.

parang kalapati: Ang mga kalapati ay ginagamit noon sa pagsamba at may makasagisag na kahulugan. Ginagamit ang mga ito sa paghahandog. (Mar 11:15; Ju 2:14-16) Sumasagisag ang mga ito sa pagiging tapat at dalisay. (Mat 10:16) Ang kalapating pinalipad ni Noe ay bumalik sa arka na may tukang dahon ng olibo, na nagpapakitang medyo humupa na ang baha (Gen 8:11) at malapit na ang panahon ng kapahingahan at kapayapaan (Gen 5:29). Kaya noong bautismuhan si Jesus, posibleng ginamit ni Jehova ang kalapati para ipakita ang papel ni Jesus bilang ang Mesiyas, ang dalisay at di-nagkakasalang Anak ng Diyos na maghahandog ng sarili niya para sa sangkatauhan na siyang magbibigay-daan sa panahon ng kapahingahan at kapayapaan habang namamahala siya bilang Hari. Habang bumababa ang espiritu ng Diyos, o aktibong puwersa niya, posibleng mukha itong kalapati na papunta sa dadapuan nito.

maingat . . . gaya ng ahas: Dito, ang maingat ay nangangahulugang matalino, makatuwiran, at nag-iisip. Ayon sa mga zoologist, karamihan ng mga ahas ay maingat at mas gusto nilang lumayo kaysa umatake. Kaya nagbababala si Jesus sa mga alagad niya na maging maingat sa mga sumasalansang at umiwas sa mga posibleng panganib habang nangangaral.

pero walang muwang na gaya ng kalapati: Ang payong ito ni Jesus na may dalawang bahagi (maging maingat at maging walang muwang) ay magkaugnay. (Tingnan ang study note sa maingat . . . gaya ng ahas sa tekstong ito.) Ang salitang Griego na isinaling “walang muwang” (lit., “walang halo,” ibig sabihin, “walang bahid; dalisay; inosente”) ay lumitaw rin sa Ro 16:19 (“inosente pagdating sa masama”) at Fil 2:15 (“maging walang kapintasan at dalisay, mga anak ng Diyos”). Dito sa Mat 10:16, lumilitaw na kasama sa pagiging “walang muwang” ang pagiging totoo, tapat, hindi nanlilinlang, at malinis ang motibo. Ginagamit kung minsan ang kalapati sa mga Hebreong paglalarawan at tula bilang sagisag ng mga katangiang ito at iba pang kaugnay na mga katangian. (Sol 2:14; 5:2; ihambing ang study note sa Mat 3:16.) Ipinapakita ni Jesus na kapag pinag-uusig ang kaniyang tulad-tupang mga tagasunod na gaya ng mga tupa sa gitna ng mga lobo, kailangan nilang pagsamahin ang mga katangian ng ahas at kalapati at maging maingat, matalino, dalisay ang puso, walang kapintasan, at inosente.—Luc 10:3.

Kataas-taasang Hukuman: Ang buong Sanedrin—ang lupon ng mga hukom sa Jerusalem na binubuo ng mataas na saserdote at 70 matatandang lalaki at mga eskriba. Para sa mga Judio, hindi na puwedeng kuwestiyunin ang desisyon nila.—Tingnan sa Glosari, “Sanedrin.”

Sanedrin: Mataas na hukuman ng mga Judio sa Jerusalem. Ang salitang Griego na isinasaling “Sanedrin” (sy·neʹdri·on) ay literal na nangangahulugang “pag-upong magkakasama.” Karaniwan itong tumutukoy sa isang pagtitipon o pagpupulong, pero sa Israel, puwede rin itong tumukoy sa relihiyosong korte o lupon ng mga hukom.​—Tingnan ang study note sa Mat 5:22 at Glosari; tingnan din ang Ap. B12 para sa posibleng lokasyon ng Bulwagan ng Sanedrin.

mga hukuman: Sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, ang salitang Griego na sy·neʹdri·on, na nasa anyong pangmaramihan at isinalin dito na “mga hukuman,” ay karaniwan nang tumutukoy sa mataas na hukuman ng mga Judio sa Jerusalem, ang Sanedrin. (Tingnan sa Glosari, “Sanedrin,” at study note sa Mat 5:22; 26:59.) Pero ginagamit din ang terminong ito para sa isang asamblea o pagtitipon. Dito, tumutukoy ang termino sa lokal na mga hukuman na naglilitis sa mga sinagoga at may kapangyarihang magpataw ng parusang paghagupit at pagtitiwalag.—Mat 23:34; Mar 13:9; Luc 21:12; Ju 9:22; 12:42; 16:2.

dahil sa pangalan ko: Sa Bibliya, ang terminong “pangalan” ay tumutukoy kung minsan sa mismong tao na nagtataglay nito, sa reputasyon niya, at sa lahat ng kinakatawan niya. (Tingnan ang study note sa Mat 6:9.) Ang pangalan ni Jesus ay kumakatawan din sa awtoridad at posisyong ibinigay sa kaniya ng kaniyang Ama. (Mat 28:18; Fil 2:9, 10; Heb 1:3, 4) Ipinapaliwanag dito ni Jesus na kapopootan ang mga tagasunod niya dahil sa kinakatawan ng pangalan niya—ang posisyon niya bilang hinirang ng Diyos na Tagapamahala, ang Hari ng mga hari, na dapat sundin ng lahat ng tao para magkaroon sila ng buhay na walang hanggan.—Tingnan ang study note sa Ju 15:21.

makapagtitiis: O “nagtitiis.” Ang salitang Griego na isinasaling “magtiis” (hy·po·meʹno) ay literal na nangangahulugang “manatili sa ilalim.” Karaniwan na, nangangahulugan itong “pananatili sa halip na pagtakas; paninindigan; pagtitiyaga; pananatiling matatag.” (Mat 10:22; Ro 12:12; Heb 10:32; San 5:11) Sa kontekstong ito, tumutukoy ito sa patuloy na pagsunod kay Kristo bilang alagad niya sa kabila ng mga pag-uusig at pagsubok.—Mat 24:9-12.

dahil sa pangalan ko: Tingnan ang study note sa Mat 24:9.

makapagtitiis: O “nagtitiis.”—Tingnan ang study note sa Mat 24:13.

Anak ng tao: Lumilitaw ito nang mga 80 beses sa Ebanghelyo. Ginamit ito ni Jesus para tukuyin ang sarili niya, maliwanag na para idiin na isa talaga siyang tao na ipinanganak ng isang babae, at katumbas siya ni Adan, na may kapangyarihang tubusin ang mga tao mula sa kasalanan at kamatayan. (Ro 5:12, 14, 15) Ginamit din ang ekspresyong ito para tukuyin si Jesus bilang Mesiyas, o Kristo.—Dan 7:13, 14; tingnan sa Glosari.

Anak ng tao: Tingnan ang study note sa Mat 8:20.

lalo pa nga: Madalas gumamit si Jesus ng ganitong pangangatuwiran. Magsasabi muna siya ng isang pamilyar na katotohanan at saka siya maghaharap ng nakakakumbinsing argumento batay sa katotohanang iyon. Nagtuturo siya ng isang mahalagang aral gamit ang isang simpleng katotohanan.—Mat 10:25; 12:12; Luc 11:13; 12:28.

Beelzebub: Posibleng ibang anyo ng Baal-zebub, na nangangahulugang “May-ari (Panginoon) ng mga Langaw,” ang Baal na sinasamba ng mga Filisteo sa Ekron. (2Ha 1:3) Ginamit sa ilang manuskritong Griego ang iba pang anyo nito na Beelzeboul at Beezeboul, na posibleng nangangahulugang “May-ari (Panginoon) ng Marangal na Tahanan (Tirahan),” o kung iniuugnay naman sa salitang Hebreo na zeʹvel (dumi ng hayop) na hindi ginamit sa Bibliya, nangangahulugan itong “May-ari (Panginoon) ng Dumi ng Hayop.” Gaya ng ipinapakita sa Mat 12:24, tumutukoy ang terminong ito kay Satanas—ang pinuno ng mga demonyo.

paano pa kaya: Tingnan ang study note sa Mat 7:11.

sa liwanag: Ibig sabihin, gawin nang hayagan, sa publiko.

ipangaral ninyo mula sa mga bubungan ng bahay: Idyoma na nangangahulugang “ihayag sa publiko.” Noong panahon ng Bibliya, patag ang bubong ng mga bahay kaya puwede roong mag-anunsiyo at anumang gawin doon ay malalaman ng maraming tao.—2Sa 16:22.

Gehenna: Mula ito sa mga salitang Hebreo na geh hin·nomʹ, na nangangahulugang “lambak ng Hinom,” na nasa timog at timog-kanluran ng sinaunang Jerusalem. (Tingnan ang Ap. B12, mapa na “Jerusalem at ang Palibot Nito.”) Noong panahon ni Jesus, ang lambak na ito ay naging sunugan ng basura, kaya ang salitang “Gehenna” ay angkop na simbolo para sa lubusang pagkapuksa.—Tingnan sa Glosari.

sa makapupuksa sa buhay at katawan: Diyos lang ang may kakayahang pumuksa sa “buhay” ng isang tao (tumutukoy sa pag-asa niyang mabuhay magpakailanman) o bumuhay sa kaniyang muli para magkaroon siya ng buhay na walang hanggan. Isang halimbawa ito na nagpapakitang ang terminong Griego na isinasalin kung minsan na “kaluluwa” ay namamatay at puwedeng mapuksa. Ang iba pang halimbawa ay Mar 3:4; Luc 17:33; Ju 12:25; Gaw 3:23.

buhay: Tumutukoy ito sa buhay ng tao sa hinaharap sa pamamagitan ng pagkabuhay-muli. Ang salitang Griego na psy·kheʹ at ang katumbas nito sa Hebreo na neʹphesh ay tumutukoy sa (1) mga tao, (2) mga hayop, o (3) buhay ng tao o hayop. (Gen 1:20; 2:7; 1Pe 3:20; pati mga tlb.) Ginamit ang salitang Griego na psy·kheʹ para tumukoy sa “buhay ng isang tao” sa mga tekstong gaya ng Mat 6:25; 10:39; 16:25, 26; Mar 8:35-37; Luc 12:20; Ju 10:11, 15; 12:25; 13:37, 38; 15:13; Gaw 20:10. Nakakatulong ang mga tekstong iyan para maintindihan natin kung ano talaga ang kahulugan ng sinabi ni Jesus sa tekstong ito.—Tingnan sa Glosari, “Nephesh; Psykhe.”

Gehenna: Nangangahulugan ng walang-hanggang pagkapuksa.—Tingnan ang study note sa Mat 5:22 at Glosari.

maya: Ang salitang Griego na strou·thiʹon ay nasa pangmaliit na anyo at tumutukoy sa anumang maliit na ibon, pero karaniwan itong tumutukoy sa maya, ang pinakamurang ibon na ibinebenta bilang pagkain.

isang barya na maliit ang halaga: Lit., “isang assarion,” ang suweldo para sa 45-minutong trabaho. (Tingnan ang Ap. B14.) Si Jesus ay nasa ikatlong paglalakbay niya sa Galilea para mangaral nang sabihin niyang ang dalawang maya ay nagkakahalaga ng isang assarion. Lumilitaw na pagkalipas ng isang taon, noong nangangaral siya sa Judea, sinabi naman ni Jesus na ang limang maya ay mabibili sa dalawang assarion. (Luc 12:6) Kapag pinaghambing ang dalawang ulat na ito, makikita nating napakaliit ng halaga ng maya para sa mga negosyante kaya ang ikalimang maya ay libre na.

biláng niya kahit ang mga buhok ninyo sa ulo: Ang bilang ng buhok sa ulo ng isang tao ay karaniwan nang mahigit 100,000. Dahil alam na alam ni Jehova ang napakaliliit na detalyeng gaya nito, masasabi nating interesadong-interesado siya sa bawat tagasunod ni Kristo.

pumasan: Lit., “kumuha; humawak.” Sa tekstong ito, lumalarawan ito sa pagtanggap sa responsibilidad at anumang sakripisyo na kaakibat ng pagiging alagad ni Jesus.

pahirapang tulos: O “tulos na pambitay.” Ito ang unang paglitaw ng salitang Griego na stau·rosʹ. Sa klasikal na Griego, pangunahin itong tumutukoy sa isang patayong tulos o poste. Kapag ginamit sa makasagisag na paraan, tumutukoy ito kung minsan sa pagdurusa, kahihiyan, kalupitan, at kamatayan pa nga na nararanasan ng mga tao dahil sa pagiging tagasunod ni Jesus.—Tingnan sa Glosari.

sa pangalan ng: Ang terminong Griego para sa “pangalan” (oʹno·ma) ay hindi lang tumutukoy sa personal na pangalan. Sa kontekstong ito, tumutukoy ito sa pagkilala sa awtoridad at posisyon ng Ama at ng Anak, pati na sa papel ng banal na espiritu. Sa paggawa nito, nagkakaroon ang isa ng bagong kaugnayan sa Diyos.—Ihambing ang study note sa Mat 10:41.

dahil ito ay propeta: Lit., “sa ngalan ng isang propeta.” Sa kontekstong ito, ang idyomang Griego na “sa ngalan ng” ay nagpapahiwatig ng pagkilala sa katungkulan at gawain ng isang propeta.—Ihambing ang study note sa Mat 28:19.

gantimpala para sa isang propeta: Ang mga tumatanggap at sumusuporta sa tunay na mga propeta ng Diyos ay saganang pagpapalain. Isang halimbawa nito ay ang ulat tungkol sa biyuda sa 1Ha 17.