KUMBI VIKUCHITIKA VIJA?
Liŵavu la Nyere za Mtundu wa Siliva za ku Sahara
NYERE zasiliva za ku Sahara (Cataglyphis bombycina) ziziŵika kuti nthividononu to tija nyengu yitali pa lumwi chinanga lingafunda ukongwa. Cha m’ma 12 koloku musana, yituŵa nyengu yamampha kuti nyere izi ziyambi kupenja chakurya. Ve viyo chifukwa panyengu iyi, nyama zo ziturya nyere zenizi zibisama kuti zileki kufwa ndi lumwi lo litotcha ukongwa. Chakurya cha nyere izi chisazgapu tividononu to tafwa ndi lumwi.
[50] μm
Ŵanaŵaniyani ivi: Nyere izi ze ndi liŵavu lo litizivikiriya ku lumwi. Liŵavu lenili le ndi cheya pamsana kweni panganga ndipuso ku lufu kulivi cheya. Cheya ichi, chipangisa kuti nyere izi ziwonekengi za siliva, ndipu ntchamakona ngatatu kweniso che ndi zenji mukati. Pa makona ngatatu ngenanga, chigaŵa cho chikwaska pa liŵavu ntchakusililika kweni vigaŵa vinyaki viŵi va cheya ichi vilaza kubwalu ndipu ve ndi mizeri yo ye mu utali wa cheya ichi. Ivi vitovya pa vinthu viŵi ivi: Chakwamba, vigaŵa vo vilaza kubwalu viweze muchanya chifundizi cha lumwi. Chachiŵi, vigaŵa ivi vivikiliya nyere izi kuti zilekengi kuvwa kufunda chinanga lumwi liwotchi wuli. Ndipu nganga kweniso lufu vo vilivi cheya, viweze kubwalu chifundizi chakutuliya pasi po pe chimuchenga chinandi. *
[10] μm
Liŵavu la nyere zasiliva za ku Sahara litovya kuti kufunda kwa liŵavu losi kulekengi kujumpha madigiri 53.6 seshasi. Asani kufunda kwa liŵavu la nyere izi kungajumpha yapa zingafwa. Chifukwa chakuwona mo liŵavu la nyere izi lichitiya, asayansi apenja kupanga mapepala ngakubenekere vinthu ngo ngangazizilisa vinthu kwambula kugwirisiya ntchitu vipangizu nge fuliji pamwenga mafani.
Kumbi Imwi Muwona Wuli? Kumbi liŵavu la nyere za mtundu wa siliva za ku Sahara likuchita kusambuka kutuwa ku chinthu chinyaki? Pamwenga walipu yo wakulilenga?
^ ndimi 4 Chinthu chinyaki cho chitovya nyere izi ndi pulotini wapade yo wasanirika mu liŵalu laki. Pulotini uyu wasongonoka bweka cha chinanga kungafunda. Nyere izi ze so ndi malundi ngatalingatali ngo ngatiziwovya kuti zilekengi kukwaska muchenga wo ufunda ukongwa. Malundi yanga, ngatiziwovya so kuti zitchimbiyengi liŵi ukongwa ndi kuwere kumazenji ngaki.
Mungayanja Kuŵerenga so Nkhani Izi
MABUKU NDIPUSO TIMABUKU
Kumbi Vamoyu Vikujaku Waka Vija?
Vo mugomezga pa nkhani ya mo umoyu ukwambiya vakukhumbika ukongwa.
