Skip to content

Skip to table of contents

 MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO

Makani Aatazyibidwe Kubantu Banji Aajatikizya Kulenga

Makani Aatazyibidwe Kubantu Banji Aajatikizya Kulenga

BANTU banji bakamvwa kale naa kubala ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya matalikilo aabubumbo. Cibalo icakalembwa myaka iili 3,500 yainda, cilatalika amajwi aazyibidwe kapati aakuti: “Kumatalikilo Leza wakalenga ijulu anyika.”

Nokuba boobo, bantu banji tabazyi kuti basololi bazikombelo zya Bunakristo bwakubeja, kubikkilizya abaabo balitaminina kuti balasyoma kuti zintu zyakalengwa buya, bakaacinca makani aamu Bbaibbele aamba kujatikizya kulenga akweeleba cini ncolyaamba Bbaibbele. Kucinca ooku kulakazyanya kapati amakani aamasimpe ngobaamba basayaansi. Nokuba kuti makani aayo taajaniki mu Bbaibbele, pele apa kuti bantu bamwi batalike kwaamba njiisyo yamu Bbaibbele kuti makani aakubeja.

Bunji bwabantu tabaazyi makani aamasimpe aamu Bbaibbele aajatikizya kulenga. Eeci cilausisya kapati, nkaambo Bbaibbele lilaamba matalikilo aabubumbo munzila iitobeleka alimwi iilimvwisya kapati. Kuyungizya waawo, bupanduluzi bwandilyo buleendelana abuvwuntauzi bwasayaansi. Eelo kaka mulakonzya kukkomana kuzyiba makani aamu Bbaibbele aajatikizya kulenga!

MULENGI IWATAKALENGWA

Makani aamu Bbaibbele aakulenga ayeeme akaambo kamasimpe kakuti kuli Muntu Mupati Kwiinda, Leza Singuzyoonse, iwakalenga zintu zyoonse. Ino nguni, alimwi ino uli buti? Ibbaibbele lyaamba kuti uliindene kapati abaleza bajanika muzilengwa zizyibidwe kapati alimwi amuzikombelo zinji. Walo Ngomulengi wazintu zyoonse, nokuba kuti bantu banji tabamuzyi.

  • Leza tali cintu citajisi bube bwamuntu, iceendeenda buyo mububumbo boonse pe. Pele muntu uujisi mizeezo, makanze alimwi kuli mbwalimvwa.

  • Leza ulijisi nguzu abusongo buteeli. Eeci cilatondezyegwa kwiinda muzintu nzyaakalenga zikataazya kumvwisya, ikapati zintu zipona.

  • Leza ngowakalenga zintu zyoonse zilibonya. Aboobo, walo takonzyi kupangwa kwiinda mukubelesya cintu ncaakalenga. Muciindi caboobo, Leza muuya, naa kuti tajisi mubili wanyama.

  • Leza nkwali lyoonse. Walikupona lyoonse alimwi unoopona lyoonse. Icaamba kuti kunyina wakamulenga.

  • Leza ulijisi izina limugeme, lyalo libelesyegwa mu Bbaibbele ziindi zinji. Izina eelyo ndyakuti Jehova.

  • Jehova Leza ulabayanda alimwi akubalanganya bantu.

 INO LEZA WAKATOLA CIINDI CILAMFWU BUTI KULENGA BUBUMBO?

Ibbaibbele lyaamba kuti Leza wakalenga “ijulu anyika.” Nokuba boobo, kaambo aaka takatondezyi bulamfwu bwaciindi naa nzila yakabelesyegwa mukulenga bubumbo. Ino mbuti kujatikizya njiisyo iizyibidwe kapati yabantu basyoma kuti zintu zyakalengwa buya, iyakuti bubumbo bwakalengwa mumazuba aali cisambomwe aamawoola aali 24? Njiisyo eeyi, yalo basayaansi njobatazumini, iyeeme akutaamvwisya kabotu makani aamu Bbaibbele. Amulange-lange cini Bbaibbele ncolyaamba.

Ibbaibbele kunyina nolizuminana anzyobasyoma aabo balitaminina kuti zintu zyakalengwa mumazuba aakulenga aamawoola aali 24

  • Ibbaibbele kunyina nolizuminana anzyobasyoma aabo balitaminina kuti zintu zyakalengwa mumazuba aakulenga aamawoola aali 24.

  • Ibbaibbele cakwiindulula-indulula libelesya bbala lyakuti “buzuba” kupandulula ziindi ziindene-indene. Ziindi zimwi, bulamfwu bwaziindi eezyi tabuzizyilwe. Cibalo camu Bbaibbele icaamba makani aakulenga icijanika mubbuku lya Matalikilo, ncimwi cazikozyanyo eezyi.

  • Mucibalo camu Bbaibbele, buzuba bomwe bwamazuba aali cisambomwe aakulenga ambweni bwakali kulampa myaka minji.

  • Nobwakatalika buzuba bwakusaanguna bwakulenga, Leza wakalilengede kale bubumbo, kubikkilizya anyika.

  • Kulibonya kuti mazuba aali cisambomwe aakulenga akali kutola ciindi cilamfwu calo Jehova Leza ncaakali kubamba nyika kutegwa ikakkalwe bantu.

  • Cibalo camu Bbaibbele icaamba zyakulenga tacikazyanyi amakani ngobaamba basayaansi kujatikizya myaka yabubumbo.

SENA LEZA WAKABELESYA KUSANDUKA KWAZINTU?

Bantu banji ibatalisyomi Bbaibbele balaizumina njiisyo yakuti zintu zipona zyakazwa kuzintu zimwi zitaponi kubelesya nzila iitazizyilwe. Bayeeyela kuti aciindi cimwi kwakali kantu kasyoonto kali mbuli kazunda, kalo asyoonto-syoonto ikakali kulisandula akuba zintu zyamisyobo iisiyene-siyene iziliko mazuba aano. Eeci cilakonzya kwaamba kuti naba muntu walo uukatazya kumvwisya mbwapangidwe wakasanduka buya kuzwa kukazunda.

Njiisyo yakusanduka kwazintu ilazuminwa abantu balitaminina kusyoma kuti Bbaibbele ndijwi lya Leza. Bamwi basyoma kuti Leza wakatalisya buumi bwakusaanguna anyika, mpoonya akutalika kubulangilila buyo, alimwi ambweni akutalisya nzila yakusanduka kwazintu. Pele oobu tabusyi mbolyaamba Bbaibbele.

Makani aamu Bbaibbele kunyina naakazyanya amakani ngobaamba basayaansi kuti kucinca ooku kulacitika akati kamusyobo omwe

  • Kweelana ambolyaamba Bbaibbele, Jehova Leza wakalenga misyobo yoonse yazisyango alimwi abanyama, kubikkilizya abantu bakusaanguna ibakalondokede, ibakajisi nguzu zyakuzyiba bwini mbobabede, kuba aluyando, busongo, alimwi abululami.

  • Cakutadooneka, misyobo yabanyama alimwi azisyango nzyaakalenga Leza mukuya kwaciindi zilacinca alimwi akupanga misyobo iimbi njotuzyi mazuba aano. Kanji-kanji kucinca kuli boobu kulalibonya akati kamisyobo yabanyama aaba alimwi azisyango.

  • Makani aamu Bbaibbele kunyina naakazyanya amakani ngobaamba basayaansi kuti kucinca ooku kulacitika akati kamusyobo omwe.

 MULENGI ULALIBONYA MUZINTU NZYAAKALENGA

Akati-kati kamyaka yakuma 1800, syaazibwene musayaansi wazina lya Alfred Russel Wallace wakaazumina makani ngaakaamba Charles Darwin aajatikizya njiisyo yakusanduka kwazintu kwiinda muzintu zisiyene-siyene. Pele naba muntu ooyu uuzyibidwe kapati munjiisyo yakusanduka kwazintu wakaamba kuti: “Kuli baabo bakonzya kubona alimwi akuyeeya kujatikizya tuseelo tusyoonto ituli mubulowa, munyika, alimwi amububumbo boonse . . . , balazumina kuti kuli muntu musongo, alimwi uupona; nkokuti uujisi Maano.”

Myaka iibalilwa kuzyuulu zyobilo katanazyalwa Wallace, Ibbaibbele lyakaambila limwi kuti: “Bube bwa [Leza] butalibonyi bulalibonya caantangalala kuzwa ciindi naakalenga nyika kuya kumbele, nkaambo bulabonwa muzyintu nzyalengede, noziba nguzu zyakwe zitamani akuti ngu Leza.” (Baloma 1:20) Ciindi aciindi, inga mwayanda kujana ciindi cakuyeeya zilenge mbozipangidwe munzila iigambya, zilenge mbuli bwizu alimwi azintu zyamujulu izinji kapati. Kwiinda mukulanga-langa zilenge mulakonzya kuzyiba kuti kuli Mulengi.

‘Pele kuti naa Leza siluyando iwakalenga zintu zyoonse nkwali,’ mulakonzya kubuzya kuti, ‘nkaambo nzi ncazumizila kupenga? Sena wakaziluba zilenge zyakwe zyaanyika? Ino kuli bulangizi nzi bwakumbele?’ Ibbaibbele lilijisi makani aambi manji, makani aamasimpe aavwumbidwe amizeezo yabantu alimwi anjiisyo zyazikombelo zyakubeja. Aboobo, kasimpe kalisisidwe kubantu banji. Basikumwaya bamagazini eeyi, Bakamboni ba Jehova bayookkomana kumugwasya kulanga-langa kasimpe keni-keni kamu Bbaibbele alimwi akwiiya zinji kujatikizya Mulengi kubikkilizya abulangizi bwakumbele bwabantu bakwe.