Skip to content

Skip to table of contents

Nzila Zyakumana Matongoosi

Nzila Zyakumana Matongoosi

Nzila Zyakumana Matongoosi

Bbaibbele lyaamba kuti cikwati tacili cintu cuuba-uba. Mwaapostolo Paulo wakasololelwa a Leza kulemba kuti banabukwetene “banoojisi mapenzi.” (1 Bakolinto 7:28) Pele banabukwetene balakonzya kwaacesya mapenzi ngobajana akuba lukkomano. Atulange-lange matongoosi aali cisambomwe aakaambwa abamaalumi abakaintu, akubona mbobakonzya kugwasyigwa kuti babelesya njiisyo zyamu Bbaibbele.

1

TONGOOSI:

“Mebo angotukwetene limwi tatucimvwani pe.”

NJIISYO YAMU BBAIBBELE:

‘Amusinizye zyintu ziyandika kapati.’BAFILIPI 1:10.

Cikwati ncintu cipati mubuumi bwanu. Mweelede kucibikkila maano. Aboobo amubone ndiza penzi eeli lyaboola akaambo kakuti mujisi zinji zyakucita. Mutalekeli zyintu nzyomucita mubuumi kumwaandaanya angomukwetene limwi. Mubwini, mulimo wakumubili abukkale bumwi zilakonzya kumwaandaanya kwakaindi kasyoonto. Pele mutalekeli zyintu nzyomucita kuti zimwaandaanye—mbuli ciindi cakucita zyintu nzyomuyandisya kapati naa ciindi cakwiizya abalongwe banu.

Nokuba boobo, banabukwetene bamwi balakonzya kucita milimo iimbi naa zyakulikondelezya kutegwa batajani ciindi cakuba aantoomwe angobakwetene limwi. Bantu bali boobu “tabalyaandanyi buya” kuli mbobakwetene limwi. Batija mapenzi. Ikuti nywebo angomukwetene limwi camucitikila, mweelede kuzyiba capa kuti kube penzi eelyo akulimana. Ciyandika nkujana ciindi cakucita zyintu antoomwe angomukwetene limwi kutegwa mube “nyama yomwe” ncobeni.—Matalikilo 2:24.

Bamwi mbobalubelesya lulayo oolu: Banabukwetene baku Australia ba Andrew * aba Tanji, balaamyaka iili kkumi mucikwati. Ba Andrew bakaamba kuti: “Ndakabona kuti kubeleka mawoola manji akucita zyintu zinji zyakulikondelezya kulakonzya kunyonganya cikwati. Aboobo, mebo amukaintu wangu twajana ciindi cakwaambilana aumwi mbwalimvwa kujatikizya mweenzinyina.”

Ba Dave aba Jane bakkala ku United States alimwi bajisi myaka iili 22 mucikwati, balajana ciindi lyoonse kumazuba cakubandika zyabacitikila buzuba oobo anzyobayeeya. Ba Jane bakati: “Tatuyandi cintu cili coonse kutunyonganya aciindi eeci.”

2

TONGOOSI:

“Tandicicijani ncondakali kuyanda mucikwati cesu.”

NJIISYO YAMU BBAIBBELE:

“Umwi aumwi kayandisya kugwasya bamwi ikutali buyo kuligwasya lwakwe mwini.”1 BAKOLINTO 10:24.

Muntu uuyanda buyo kujana ncayanda mucikwati takonzyi kukkomana, nokuba kuti ooyu muntu wakwata naa kukwatwa kwaziindi zinji. Cikwati cilakonzya kuzwidilila kuti aumwi wabikkila maano kuli ncakonzya kupa mweenzinyina kuleka kuyanda kutambula buyo. Jesu wakaamba kuti: “Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kutambula.”—Milimo 20:35.

Bamwi mbobalubelesya lulayo oolu: Ba Maria aba Martin, bakkala ku Mexico, bajisi myaka iili 39 mucikwati. Pele bakaamba kuti cikwati tacili cintu cuuba-uba. Balayeeya cimwi ciindi nobakajisi penzi. Ba Maria bakati “Cimwi ciindi notwakali kubwentelana ndakabanyasya ba Martin. Bakanyema kapati. Ndakasola kupandulula kuti eeciya ncondaamba tabusi pe, ndacaamba akaambo kamoyo uucisa. Pele tiibakazumina.” Ba Martin bakaamba kuti, “Notwakali kubwentelana, ndakayeeya kuti ndileke buyo kusoleka kuti cikwati cizumanane akuti kulekana buyo.”

Ba Martin bakali kuyanda kulemekwa. Ba Maria bakali kuyanda muntu ubaswiilila nobaambaula. Kunyina wakali kucita ciyanda mweenzinyina.

Ino bakalimana buti penzi eeli? Ba Martin bakaamba kuti, “Ndakalindila kuti ndikkazike moyo kumane toonse twakayeeya kuti tubelesye njiisyo zyamu Bbaibbele kujatikizya kulemekana akuba alubomba. Kwamyaka yainda, twayiya kuti kufwumbwa penzi naa lyaboola ziindi zyongaye, tulakonzya kulimana kuti twapaila kuli Leza kuti atugwasye akuti tubelesye lulayo lujanika mu Bbaibbele.”—Isaya 48:17, 18; Baefeso 4:31, 32.

3

TONGOOSI:

“Ngotukwetene limwi taciti nzyayelede kucita.”

NJIISYO YAMU BBAIBBELE:

“Leza uyoobeteka umwi aumwi wesu.”BALOMA 14:12.

Cikwati tacikonzyi kubeleka kuti kakuli buyo muntu omwe usoleka kuti cizwidilile. Pele penzi lilakonzya kwiindila kuti aumwi katabikkili maano akutondeka munwe mweenzyinyina.

Ikuti kamubikkila buyo maano kuzyintu nzyayelede kumucitila ngomukwetene limwi tamukajani lukkomano pe. Ikuti mwakakilwa kucita nzyomweelede kucita akaambo kakuti ngomukwetene limwi taciti nzyayelede kucita penzi lilakonzya kukomena. Kulubazu lumwi, kuti mwasoleka kuba mulumi naa mukaintu uuli kabotu, cikwati canu ciyooba kabotu. (1 Petulo 3:1-3) Ciinda kubota ncakuti, muyootondezya kuti mulabulemeka bubambe bwa Leza bwacikwati alimwi micito yanu iyoomukkomanisya kapati.—1 Petulo 2:19.

Bamwi mbobalubelesya lulayo oolu: Ba Kim abalumi babo bakkala ku Korea bakkala mucikwati cabo kwamyaka iili 38. Ba Kim baamba kuti: “Balumi bangu aabona balandinyemena akuleka kundaambauzya nokuba kuti tandikazi akaambo ncobalekela. Eeci cindipa kulimvwa kuti tabacindiyandi. Zimwi ziindi inga ndilibuzya kuti, ‘Nkaambo nzi balumi bangu ncobayanda kuti mebo kandibaswiilila kakuli balo tabayandi kundiswiilila?’”

Ba Kim taakwe nobakabikkila maano kukubija kwabukkale azyintu nzyobatakali kubacitila balumi babo. Muciindi caboobo, balo bakasala kucita zyintu munzila iindene. Ba Kim bakati: “Kwiinda kuti ciindi coonse kandinyemede, ndabona kuti ndeelede kubweza ntaamu kubamba luumuno. Kumamanino, toonse tulacikonzya kukkazika moyo akwaabandika makani caluumuno.”—Jakobo 3:18.

4

TONGOOSI:

“Mukaintu wangu tandimvwidi.”

NJIISYO YAMU BBAIBBELE:

“Mutwe wamwaalumi uuli woonse ngu Kilisito.”1 BAKOLINTO 11:3.

Mulumi uulimvwa kuti mukaintu wakwe talibombyi weelede kulilanga kuti naa awalo ulalibombya kumutwe wakwe, Jesu Kristo. Mulumi ulakonzya kutondezya kuti ulalibombya kwiinda mukutobela cikozyanyo ca Jesu.

Paulo wakalemba kuti: “Nobalumi, amuzumanane kubayanda bakaintu banu, mbubonya awalo Kilisito mbwaakayanda mbungano akulyaaba akaambo kanjiyo.” (Baefeso 5:25) Jesu taakwe naakali ‘kubadyaaminina’ basikwiiya bakwe. (Maako 10:42-44) Wakali kubatondezya cakucita basikumutobela bakwe akubalulamika kuti naa kwayandika. Pele taakajisi lunya. Wakali alubomba kuli mbabo alimwi wakalikuzyi kulezya kwabo. (Matayo 11:29, 30; Maako 6:30, 31; 14:37, 38) Kuyanda kwabo wakali kukubikka ambele kwiinda kuyanda kwakwe.—Matayo 20:25-28.

Mulumi uyandika kulibuzya mubuzyo ooyu, ‘Sena mbondibubona busilutwe bwangu ambondibabona bamakaintu, ndikulwaizigwa azilengwa zyankondikkala kwiinda lulayo alimwi azikozyanyo zyamu Bbaibbele?’ Mucikozyano, ino inga mwamubona buti mukaintu uukazya muzeezo wabalumi bakwe pele munzila yabulemu waamba mbwalimvwa? Mu Bbaibbele, mukaintu wa Abrahamu, Sara, ncikozyanyo cibotu camukaintu uulibombya. (1 Petulo 3:1, 6) Nokuba boobo, Sara wakaamba mbwaakali kuyeeya, ciindi Abrahamu naatakazibwene ntenda zyakali kunoosikila mukwasyi wabo.—Matalikilo 16:5; 21:9-12.

Abrahamu kunyina naakayoosya Sara kuti aleke kwaambaula. Abrahamu taakali silunya. Mbubwenya buyo, mulumi uutobela lulayo lwamu Bbaibbele tanoomunyemeni mukaintu wakwe, akumusinikizya kutobela zyoonse zyayanda. Uyoopegwa bulemu kumukaintu wakwe kuti naa wabucita busilutwe bwakwe munzila yaluzyalo.

Bamwi mbobalubelesya lulayo oolu: Ba James, bakkala ku England alimwi bakkala mucikwati kwamyaka iili lusele, baamba kuti: “Ndaiya kubuzya bakaintu bangu kanditanacita cintu cili coonse ciyandika kapati. Tandiliyeeyeli buyo lwangu. Muciindi caboobo, ndibikka kuyanda kwa bakaintu bangu ambele kwiinda kuyanda kwangu.”

Ba George bakkala ku United States bakkala mucikwati kwamyaka iili 59. Bakaamba kuti: “tandibadyaaminini bakaintu bangu, pele ndibabona kuba mweenzuma musongo alimwi mubotu.”—Tusimpi 31:10.

5

TONGOOSI:

“Balumi bangu tabasololeli mukucita zyintu.”

NJIISYO YAMU BBAIBBELE:

“Mwanakazi musongo ulayaka iŋanda yakwe, Pele mufubafuba ulaimwaya amaanza aakwe mwini.”TUSIMPI 14:1.

Ikuti balumi banu kabawayawaya kusala zyakucita naa kweendelezya mukwasyi, mulijisi zyakusala zyotatwe. (1) Kamubaambila nzyobalubizya lyoonse naa (2) kuti mwayanda inga mwabweza ndinywe mukuli wabusilutwe bwa mukwasyi naa (3) kubalumbaizya kuzwa ansi amoyo kuli nzyobasoleka kucita. Ikuti mwasala nzila yakusaanguna naa yabili, muyooimwaya ŋanda yanu amaanza aanu nobeni. Ikusala nzila yatatu kuyoomugwasya kuyaka naa kuyumya cikwati canu.

Bunji bwabamaalumi bayanda kulemekwa kwiinda luyando. Aboobo kuti balumi banu balimvwe kuti mulabalemeka—amubatondezye kuti kusolekesya kwabo mukweendelezya mukwasyi kulagwasya alimwi mulakulumba—bayoozumanana kwiilanganya mikuli yabo. Mubwini, munoozwangana abalumi banu mumakani amwi. Mweelede kwaabandika makani aayo antoomwe. (Tusimpi 18:13) Pele majwi ngomubelesya alimwi ambomwaamba ayoomwaya naa kuyaka cikwati canu. (Tusimpi 21:9; 27:15) Amwaambe mbomuyeeya cabulemu, alimwi muyoobona kuti ncomuyanda ciyoocitika—kuba abalumi batawayiwayi kusololela kucita zyintu.

Bamwi mbobalubelesya lulayo oolu: Ba Michele, bakkala ku United States alimwi balaamyaka iili 30 mucikwati, baamba kuti: “Akaambo kakuti baama bakandikomezya mebo abasyoonto bangu bobilo kabatajisi mulumi wakubagwasyilizya, baama bakali basyimbilombe! Ndilasoleka kwiiya micito yabo. Aboobo, lyoonse ndilasolekesya canguzu kutondezye kulibombya. Mucikozyanyo, ndakayiya kubuzya balumi bangu kanditana kusala zyakucita.”

Ba Rachel aba Mark bakkala ku Australia bajisi myaka iili 21 mucikwati, abalo bakayiya mbuli mbobakakomezyegwa. Bakaamba kuti: “Baama tiibakali kulibombya kuli bataata. Kuzwangana akutalemekana zyakali kucitika lyoonse. Kanditana kkala myaka minji mucikwati, ndakali kwiiya nzyobakali kucita baama. Nokwakainda myaka iili mboibede, ndakayiya bubotu bwakutobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakutondezya bulemu. Mazuba aano tulikkomene kapati mucikwati cesu abalumi bangu ba Mark.”

6

TONGOOSI:

“Tandiciyandi kukkala angotukwetene limwi uundinyemya”

NJIISYO YAMU BBAIBBELE:

“Amuzumanane kweengelelana akulekelelana camoyo woonse nokuba kuti umwi kajisi kaambo kakutongooka mweenzinyina.”BAKOLOSE 3:13.

Ciindi nomwakacisyabene, mwakali kulanga buyo abubotu bwayooyo ngomwakali kuyanda kukwatana limwi kuleka bubi. Sena inga mwacita mbubonya aino? Cakutadooneka, ngomukwetene limwi ulakonzya kumupa kutongooka. Nokuba boobo, amulibuzye kuti, ‘Ino mbube nzi mbondeelede kubikkila maano kuli ngotukwetene limwi—bubotu naa bubi?’

Jesu wakabelesya cikozyanyo cibotu cakututondezya mbociyandika kapati kutalanga bubi bwabantu. Wakabuzya kuti, “nkaambo nzi ncolanga kakwa kali muliso lyamunyoko, pele tobikkili maano kutanda lili muliso lyako?” (Matayo 7:3) Kakwa nkasyoonto. Pele tanda ndipati, lilabelesyegwa kuyaka ciluli caŋanda. Aboobo ino Jesu wakali kwaamba nzi? “Kosaanguna kugusya tanda muliso lyako, mpoonya ulabona kabotu mbonga wagusya kakwa kali muliso lyamunyoko.”—Matayo 7:5.

Kwiinda mucikozyanyo eeci Jesu wakapa kucenjezya ooku. Wakaamba kuti: “Amuleke kubeteka kutegwa mutabetekwi, nkaambo lubeta ndomubetesya, ndomuyoobetesyegwa andinywe.” (Matayo 7:1, 2) Ikuti kamuyanda kuti Leza amulekelele zibi zyanu—itanda lili muliso lyanu, andinywe mweelede kumulekelela ngomukwetene limwi.—Matayo 6:14, 15.

Bamwi mbobalubelesya lulayo oolu: Ba Jenny aba Simon bakkala ku England bakkala mucikwati cabo kwamyaka iili fwuka, bakaamba kuti: “Ndajana kuti citupa kunyemezyanya lyoonse abalumi bangu ncakuti tabayandi kulibambilila limwi kucita zyintu, bayanda kucita zyintu ciindi camana. Cilagambya nkaambo notwakasyabene, bakali kulibambila ciindi kaciciliko. Nokuba boobo, andime ndabona kuti ndilalubizya, mbuli kubaambila cakucita. Mebo aba Simon twiiya kutabikkila maano kukulubizya kwaumwi.”

Ba Curt bakwetene aba Michele baambwa kumatalikilo, bakaamba kuti: “Ikuti wabikkila maano kuzyintu nzyalubizya mweenzinyoko, inga wazibona mbuli kuti ziyabukomena. Mazuba aano ndibikkila maano kubube bwabo bubotu bwakapa kuti tukwatane.”

Nzila Zikonzya Kumugwasya Kuzwidilila

Zikozyanyo eezi zyotwalanga-langa zitondezya kuti mapenzi mucikwati nkwaali pele mulakonzya kwaamana. Ino ninzila nzi zikonzya kumugwasya kuzwidilila? Kuba acilongwe a Leza alimwi akutobela lulayo lujanika mu Jwi lyakwe, Bbaibbele.

Ba Alex aba Itohan, bakkala ku Nigeria bakkala mucikwati kwamyaka iinda ku 20, bakazitobela nzila eezi. Ba Alex bakaamba kuti: “Ndabona kuti kufwumbwa penzi lijanika mucikwati lilakonzya kumanizyigwa kuti naa banabukwetene babelesya njiisyo zyamu Bbaibbele.” Bakaintu babo bakaamba kuti: “Twayiya mbociyandika kupaila antoomwe lyoonse akuzibelesya njiisyo zyamu Bbaibbele, kuyandana kuzwa ansi amoyo alimwi akukkazikilana moyo. Mazuba aano mapenzi aceya-ceya kwiinda notwakakwatana.”

Sena inga mwayanda kuzyiba zinji kujatikizya nzila zikonzya kumugwasya mumukwasyi zijanika mu Bbaibbele? Ikuti kacili boobo, amulombe Bakamboni ba Jehova kubandika andinywe cibalo 14 kuzwa mubbuku lyakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? *

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 10 Mazyina aamwi acincwa.

^ munc. 63 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Sena tulajana ciindi cakuba antoomwe?

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Sena ndiyandisya kupa kwiinda kutambula?

[Cifwanikiso icili apeeji 6]

Sena ndilabweza ntaamu akufwaambana kumana mazwanga?

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Sena ndilababuzya bakaintu bangu kanditanasala zyakucita?

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Sena ndibikkila maano kubona bube bubotu bwayooyo ngotukwetene limwi?