Skip to content

TUPANGO TWAMU BBAIBBELE TWAPANDULULWA

Johane 1:1​—“Kumatalikilo Ijwi Wakaliko”

Johane 1:1​—“Kumatalikilo Ijwi Wakaliko”

 “Kumatalikilo Ijwi wakaliko, alimwi Ijwi wakali a Leza, alimwi Ijwi wakali leza.”—Johane 1:1, Busanduluzi Bwanyika Mpya.

 “Kumatalikilo Ijwi wakaliko, awalo Ijwi wakali antoomwe a-Leza, eno Ijwi oyo wakali Leza.”—Johane 1:1, The Bible in Tonga Lyamu 1963.

Bupanduluzi bwa Johane 1:1

 Lugwalo oolu lupandulula buumi bwa Jesu Kristo katanaboola anyika. (Johane 1:14-17) Mukapango 14, “Ijwi” (naa “Logos,” mu Chigiriki, ho loʹgos) ndibbala lyabulemu. Ibbala eeli kweelede kuti lipandulula lubazu lwa Jesu lwakwaambilizya milawo amalailile aa Leza kuzilenge zimbi. Jesu wakazumanana kwaambilizya mulumbe wa Leza ciindi camulimo wakwe waanyika alimwi anaakapiluka kujulu.—Johane 7:16; Ciyubunuzyo 1:1.

 “Kumatalikilo” nciindi Leza naakatalika mulimo wakulenga alimwi anaakalenga Jwi. Kuzwa waawo, Leza wakabelesya Jwi mukulenga zintu zimbi zyoonse. (Johane 1:2, 3) Bbaibbele lyaamba kuti Jesu ‘ngomutaanzi kuzyalwa kuzilenge zyoonse’ alimwi akuti “kwiinda mulinguwe zintu zimbi zyoonse zyakalengwa.”—Bakolose 1:15, 16.

 Majwi aakuti “Ijwi wakali leza” apandulula kusumpuka kapati kwa Jesu alimwi abube mbwaakajisi buli mbuli bwa Leza katanaboola anyika. Ulakonzya kupandululwa munzila eeyi akaambo kalubazu ndwajisi kali Mwaambilizi wa Leza, alimwi acuuno cakwe cilibedelede kali Mwana mutaanzi kuzyalwa kuli Leza, walo ngwaakabelesya kulenga zintu zimbi zyoonse.

Makani aayengelede lugwalo lwa Johane 1:1

 Bbuku lya Johane lijisi makani aamba zyabuumi bwa Jesu amulimo wakwe waanyika. Tupango twakusaanguna mucaandaano 1, twaamba zya Jesu katanaba muntunsi, cilongwe cakwe cilibedelede a Leza, alimwi alubazu luyandika kapati ndwajisi mukweendelezya bantu. (Johane 1:1-18) Makani aaya alatugwasya kumvwisya ncaakaamba alimwi ancaakacita Jesu mumulimo wakwe waanyika.—Johane 3:16; 6:38; 12:49, 50; 14:28; 17:5.

Twaambo Tutaluzi Kujatikizya Lugwalo lwa Johane 1:1

 Kaambo kataluzi: Kapango aaka kayiisya kuti Ijwi muntu omwe a Leza Singuzuzyoonse.

 Kaambo kamasimpe: Majwi aakuti “Ijwi wakali a Leza” atondezya kuti kubandikwa bantu bobilo baindene mukapango aaka. Tacikonzyeki kuti Ijwi ‘kali a Leza’ alimwi aciindi nciconya kali Leza Singuzuzyoonse. Acalo cibalo cilasinizya kuti Ijwi tali Leza Singuzuzyoonse. Johane 1:18 yaamba kuti “kunyina muntu wakamubona kale Leza nociba ciindi comwe pe.” Pele, bantu bakamubona Ijwi, nkokuti Jesu, nkaambo lugwalo lwa Johane 1:14 lulati, “Ijwi wakaba muntu akukkala akati kesu, alimwi twakabubona bulemu bwakwe.”

 Kaambo kataluzi: Ijwi waliko lyoonse.

 Kaambo kamasimpe: Majwi aakuti “kumatalikilo” mukapango aaka taakonzyi kwaamba “kumatalikilo” aa Leza, nkaambo Leza tajisi matalikilo. Jehova a Leza waliko “kuzwa lili alili” alimwi unooliko “mane kukabe kutamani.” (Intembauzyo 90:1, 2) Nokuba boobo, Ijwi, nkokuti Jesu Kristo, wakalijisi matalikilo. Walo “matalikilo aazilenge zya Leza.”—Ciyubunuzyo 3:14.

 Kaambo kataluzi: Kwiita Ijwi kuti “leza” ninjiisyo yakukomba baleza banji.

 Kaambo kamasimpe: Bbala lya Chigiriki lya “Leza” naa “leza” (the·osʹ), kanji-kanji liliswaangene amabala aa Chihebrayo aakuti ʼel alimwi a ʼelo·himʹ, alo aabelesyedwe mu Cizuminano Cakaindi. Mabala aa Chihebrayo aaya kweelede kuti aamba “Singuzu” alimwi alabelesyegwa nokwaambwa Leza Singuzuzyoonse, baleza bambi, alimwi abantu buya. (Intembauzyo 82:6; Johane 10:34) Kwiinda mu Jwi, Leza wakalenga zintu zimbi zyoonse, aboobo Jesu uleelela kwaambwa kuti singuzu. (Johane 1:3) Kupandulula Ijwi kuti ngu “leza” cileendelana abusinsimi buli kulugwalo lwa Isaya 9:6, bwalo bwakasinsima kuti uusalidwe wa Leza, Mesiya naa Kristo, wakali kuyooyitwa kuti “Leza Singuzu” (mu Chihebrayo, ʼEl Gib·bohrʹ), pele ikutali “Leza Singuzuzyoonse” (ʼEl Shad·daiʹ, mbuli mbokwaambidwe ku Matalikilo 17:1; 35:11; Kulonga 6:3; Ezekieli 10:5).

 Bbaibbele taliyiisyi kujatikizya bukombi bwabaleza banji. Jesu Kristo wakati: “Ngu Jehova Leza wako ngoelede kukomba, alimwi ngonguwe alikke ngoelede kubelekela mulimo uusetekene.” (Matayo 4:10) Bbaibbele lyaamba kuti: “Nkaambo nokuba kuti nkobali aabo baambwa kuti baleza, kufwumbwa naa nkuujulu naa mpaanyika, mbubonya mbokuli ‘baleza’ banji ‘abami’ banji, kulindiswe kuli buyo Leza omwe Taateesu, ooyo wakalenga zintu zyoonse alimwi swebo ngotuponena; alimwi kuli buyo Mwami omwe, Jesu Kristo, ooyo wakabelesyegwa kulenga zintu zyoonse akuti aswebo tulengwe.”—1 Bakorinto 8:5, 6.

a Jehova ndezina lya Leza limugeme.—Intembauzyo 83:18.