Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

FRAN PES STORI | OL SIK—ROT BILONG ABRUSIM

Lukautim Yu Yet Long Ol Sik

Lukautim Yu Yet Long Ol Sik

OL TAUN bilong bipo i gat ol strongpela banis na dispela i save lukautim taun. Sapos ol birua i brukim wanpela hap bilong banis bilong taun, dispela inap kamapim bikpela hevi long taun olgeta. Bodi bilong yumi i wankain olsem wanpela taun i gat banis. Sapos yu lukautim gut bodi bilong yu, bai yu gat gutpela helt. Bai yumi stori long 5-pela rot yu inap kisim sik, na ol samting yu ken mekim bilong lukautim yu yet.

1 WARA

ROT YU INAP KISIM SIK: Ol binatang bilong givim sik inap go insait long bodi bilong yu sapos yu dring wara i doti.

LUKAUTIM YU YET: Nambawan samting em long lukautim gut wara na bai em i stap klin. Sapos yu luksave olsem wara i doti, orait yu ken mekim sampela samting na bai wara i klin. * Putim klinpela wara long kontena i gat lid, o yu ken putim wara long eski o dram samting we i gat tep long en. No ken tru putim han bilong yu i go insait long klinpela wara. Long komiuniti yu stap long en, i gutpela long digim hul na putim pipia, na tu, wokim ol gutpela toilet i gat lid samting. Long dispela rot, wara saplai bilong komiuniti bai stap klin.

2 KAIKAI

ROT YU INAP KISIM SIK: Ol binatang jem bilong kamapim sik inap stap long kaikai.

LUKAUTIM YU YET: Sampela kaikai i luk fres na nais, tasol ol binatang jem inap stap long en. Olsem na olgeta taim yu mas wasim ol kaikai olsem ol prut na ol gaden kaikai. Na tu, ol spun na fok, ol tebol bilong haus kuk, na han bilong yu i mas klin paslain long yu redim o skelim kaikai. I gat sampela kaikai em yu mas kukim gut na bai ol binatang jem i dai. Was gut long ol kaikai em kala bilong ol i luk narakain, smel nogut, na i no teis gut, long wanem, dispela i makim olsem ol binatang jem i stap long kaikai. Putim ol hap kaikai i go hariap long frisa. Na no ken redim kaikai bilong ol arapela long taim yu sik. *

3 OL BINATANG

ROT YU INAP KISIM SIK: Sampela binatang i save karim ol parasait bilong kamapim sik, na ol inap givim sik long yu.

LUKAUTIM YU YET: Was gut long ol binatang i save raun na karim ol parasait bilong kamapim sik. Sapos yu save olsem sampela bilong ol dispela binatang i raun long apinun o long nait, i gutpela long stap insait long haus long kain taim olsem. Na yu ken werim ol klos olsem longpela han siot na longpela trausis bilong lukautim yu yet. Na tu, slip aninit long moskito net i gat marasin long en, na yusim motin samting bilong kilim i dai ol binatang. Rausim ol kontena we i holim wara inap longpela taim na moskito i no inap putim ol kiau long en. *

4 OL ANIMAL

ROT YU INAP KISIM SIK: Ol binatang bilong kamapim sik i stap insait long bodi bilong ol animal na inap nogutim helt bilong yu. Sapos wanpela animal i sikirapim yu o kaikaim yu, o sapos yu krungutim pekpek bilong en, yu inap kisim sik.

LUKAUTIM YU YET: Sampela man i lukautim ol animal, tasol ol i larim ol i stap ausait long haus. I gutpela long wasim han bilong yu bihain long yu tatsim ol animal yu lukautim, na tu, stap longwe long ol wel animal. Sapos wanpela animal i bin kaikaim o sikirapim skin bilong yu, orait wasim gut sua, na kisim helpim long dokta. *

5 OL MANMERI

ROT YU INAP KISIM SIK: Taim man i kus o snis, em inap givim vairas bilong sik kus i go long narapela man. Na tu, dispela sik inap kalap taim wanpela i sekanim o holimpasim narapela. Ol binatang bilong kamapim sik i stap long ol kain hap olsem, handel bilong dua, sait bilong step o lata samting, ol telefon, ol rimot kontrol, na long kibod bilong kompiuta.

LUKAUTIM YU YET: No ken serim ol samting bilong yu wantaim ol narapela olsem, masin bilong sev, tit bras, na taul. No ken tatsim o krungutim pekpek o blut bilong man na animal. Na tu, no ken kisim ol kaikai samting i gat blut long en. Na no ken lusim tingting long wasim han long olgeta de. Em nambawan gutpela rot yu inap bihainim bilong banisim yu yet long ol sik.

Sapos yu sik, i gutpela long stap long haus. Lain U.S. Centers for Disease Control and Prevention i tok, taim yu kus i gutpela long karamapim nus na maus long hankisip o hap klos bilong yu, na i no long han.

Wanpela savetok bilong bipo i tok: “Man i gat gutpela tingting, em i save olsem, hevi i laik kamap long em na em i abrusim.” (Sindaun 22:3) Dispela tok i stret long nau, long wanem, kain kain sik i go bikpela long graun olgeta! Yu ken kisim helpim long rot bilong toktok wantaim ol wokman bilong haus sik, na bihainim ol pasin we inap helpim yu long stap klin. Lukautim yu yet, na bai yu inap abrusim ol sik!

^ par. 6 Lain World Health Organization i tokaut long ol rot bilong kisim klinpela wara, olsem boilim wara, putim marasin klorin, pulapim wara long ol kontena na putim long san, na yusim fanel o strena samting bilong rausim ol pipia.

^ par. 9 Bilong kisim sampela save moa long olsem wanem yu inap lukautim gut kaikai, lukim Kirap! bilong Julai 2012, pes 3-9.

^ par. 12 Bilong save gut long ol rot bilong banisim yu yet long malaria, lukim Kirap! bilong Julai 2015, pes 14-15.

^ par. 15 Sapos ol animal i gat marasin nogut long bodi bilong ol na ol i kaikaim yu, yu mas hariap long kisim helpim long haus sik.