Bibele yi ri: “Loko lowo homboloka a fuma, vanhu va va ni nhlomulo.”—Swivuriso 29:2.

Matimu ma tele hi vafumi lava tshikilelaka, lava vangelaka vanhu lava nga ehansi ka vona ku xaniseka lokukulu. I ntiyiso leswaku a hi vafumi hinkwavo va endlaka sweswo. Swi nga ha endleka leswaku van’wana va ni swikongomelo leswinene swo pfuna vanhu-kulobye. Hambiswiritano, loko va sungula ku fuma, hakanyingi va kuma leswaku matshalatshala ya vona ma kavanyetiwa hi ku lwa ni ku phikizana ku fuma. Kumbexana va nga ha tirhisa ku fuma ka vona leswaku va tivuyerisa lerova vanhu va nga vuyeriwi. Henry Kissinger loyi a a ri Holobye wa Timhaka ta Matiko Mambe wa le United States u te: “Matimu ma tele swikombiso swa matshalatshala lama hundzukeke nyuku wa mbyana ni switshembiso leswi nga hetisisiwangiki.”

Nakambe Bibele yi swi veka erivaleni yi ku: “Munhu loyi a fambaka a nga ka a nga wu kongomisi nkondzo wa yena.” (Yeremiya 10:23) Vanhu lava nga hetisekangiki a va na vutlhari ni vutivi bya ku fambisa swilo swa vona hi ndlela leyi humelelaka. Loko vanhu va nga swi koti ku kongomisa minkondzo ya vona, va nga swi kotisa ku yini ku kongomisa tiko? Xana wa swi vona leswaku ha yini vafumi lava nga vanhu va nyama va nga ri na wona matimba yo herisa ku xaniseka? Entiyisweni, hakanyingi hulumendhe leyi nga riki yinene kumbe vulawuri hi byona byi vangaka ku xaniseka!

Yesu u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” —Yohane 13:35.

Varhangeri va vukhongeri hinkwabyo va chumayela hi rirhandzu ni vun’we. Ntiyiso hileswaku va tsandzeka ku dyondzisa valandzeri va vona leswaku va rhandzana va nga vi ni xihlawuhlawu. Ematshan’weni yo hlakulela rirhandzu, hakanyingi vukhongeri byi hlohlotela ku avana, xihlawuhlawu ni ku lwa exikarhi ka vanhu ni vanhu va matiko. Loko a gimeta ebukwini yakwe leyi nge Christianity and the World Religions, mufundhisi Hans Küng u tsale a ku: “Ku xaniseka hinkwako ka tihanyi hi loku vangiweke hi vukhongeri.”

 Ku engetela kwalaho, vafundhisi va tikereke to tala va seketela ku va munhu a va ni vuxaka bya rimbewu emahlweni ko va a nghenela vukati kumbe ni munhu loyi a nga tekanangiki na yena ni vusodoma. Leswi swi hangalase mavabyi, ku humesa makhwiri, makhwiri lama nga laviwiki, ku dlaya vukati ni ku hahlula mindyangu, ku vaviseka lokukulu ni maxangu.

“Un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela ka yena n’wini. Kutani ku navela, loko ku xurhe, ku veleka xidyoho.” —Yakobo 1:14, 15.

Hinkwerhu ka hina, hikwalaho ka ku nga hetiseki loku hi velekiweke na kona, hi endla swihoxo naswona hi fanele hi lwisana ni ku “endla swilo leswi rhandziwaka hi nyama.” (Vaefesa 2:3) Swa tika swinene ku papalata ku navela ko biha loko hi pfulekeriwa hi nkarhi wo ku endla. Loko hi tinyiketela ku endla ku navela ko biha, vuyelo bya kona byi nga va lebyi vavaka.

Mutsari P. D. Mehta u tsale a ku: “Ku xaniseka lokukulu ku vangiwe hi ku navela ka hina, ku lava ka hina ntsako loku nga lawulekiki ni vutianakanyi, makwanga lawa hi nga na wona ni ku navela ka hina xikhundlha.” Ku navela ni ku godzomberiwa ka mixaka hinkwayo—xihoko, swidzidziharisi, ku gembula, vuxaka bya rimbewu ni swin’wana—swi onhe vanhu vo tala lava xiximiwaka swinene endhawini leyi va tshamaka eka yona naswona swi tise ku xaniseka eka mindyangu ya vona, vanghana ni van’wana. Hikwalaho ka leswi vanhu va nga hetisekangiki, hi fanele hi pfumela loko Bibele yi ku: “Hikuva ha swi tiva leswaku ntumbuluko hinkwawo wu hambeta wu konya ni ku vaviseka swin’we ku ta fika sweswi.”—Varhoma 8:22.

Bibele yi hlavutela Sathana tanihi “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo” ni leswaku u joyiniwe hi mimoya yo homboloka leyi nga ni matimba leyi vuriwaka madimona.—2 Vakorinto 4:4; Nhlavutelo 12:9.

Ku fana na Sathana, madimona ma tikarhatela ku lawula ni ku hambukisa vanhu. Muapostola Pawulo a a pfumelelana ni mhaka yoleyo loko a ku: “A hi dodombisani ni ngati ni nyama, kambe ni tihulumendhe, ni valawuri, ni vafumi va misava va munyama lowu, ni mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.”—Vaefesa 6:12.

Hambiloko madimona ma tsakela ku xanisa vanhu, lexi a hi xona xikongomelo xa wona lexikulu. Ma navela ku endla leswaku vanhu va xandzukela Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla, ku nga Yehovha. (Pisalema 83:18) Swiendlo swo tanihi vungoma bya swilo swa le mpfhukeni, masalamusi, vungoma ni ku vhumbha i marhengu man’wana lawa madimona ma ya tirhisaka ku hambukisa ni ku lawula vanhu. Hi yona mhaka Yehovha a hi lemukisaka hi makhombo wolawo ni ku nyika nsirhelelo eka hinkwavo lava kanetaka Sathana ni madimona yakwe.—Yakobo 4:7.

Eka malembe ya kwalomu ka magidi mambirhi lama hundzeke, Bibele yi vule ka ha ri emahlweni yi ku: “Tiva leswi, leswaku emasikwini yo hetelela ku ta fika minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.”

Loko yi kombisa leswi endlaka minkarhi yoleyo yi va ya mangava, yi ya emahlweni yi ku: “Hikuva vanhu va ta va lava tirhandzaka, varhandzi va mali, lava titivaka, lava titlakusaka, . . . lava nga rhandziki vunene, vaxengi, lava omeke tinhloko, lava tikukumuxaka hi ku tinyungubyisa, lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu.” I ntiyiso leswaku xivangelo-nkulu xa ku xaniseka hinkwako loku hi ku vonaka namuntlha hileswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela.”—2 Timotiya 3:1-4.

Loko hi languta timhaka leti hi ti kambisiseke, xana a swi le rivaleni leswaku ha yini vanhu va nyama va nga swi koti ku herisa ku xaniseka, hambiloko va ri ni makungu lamanene? Kutani, xana hi nga wu kuma kwihi mpfuno? Hi nga wu kuma eka Muvumbi wa hina, loyi a tshembiseke ku “herisa mintirho ya Diyavulosi” ni valandzeri vakwe. (1 Yohane 3:8) Xihloko lexi landzelaka xi ta kambisisa leswi Xikwembu xi nga ta swi endla leswaku xi herisa ku xaniseka hinkwako.