Lutani apo pali nkhani

Kasi Baibolo Likuti Wuli pa Nkhani ya Isitara?

Kasi Baibolo Likuti Wuli pa Nkhani ya Isitara?

Ivyo Baibolo likuyowoya

 Baibolo likuyowoyapo yayi vya Isitara. Para mungafufuza umo yikambira, mumanyenge kuti nkhaluso ako kale ŵanthu ŵakachitanga kuti ŵawuske mphapu. Tiyeni tiwone fundo izi.

  1.   Zina: Buku linyake likuti: “Zina la Chingelezi lakuti Easter likumanyikwa makora yayi uko lili kufuma. Cha m’ma 700 C.E., wasembe munyake wa ku Britain zina lake Venerable Bede ndiyo wakatora zina ili kufuma kwa chiuta mwanakazi wakuchemeka Eostre, uyo wakimiranga kwamba kwa chifuku.” (Encyclopædia Britannica) Mabuku ghanyake ghakuti zina ili lili kufuma kwa Astarte, chiuta mwanakazi wakuwuska mphapu wa ku Fonike, uyo wakaŵa na munyake wa ku Babuloni wakuchemeka Ishtar.

  2.   Ŵakalulu: Ŵakimiranga nkhongono zakuwuska mphapu. Ŵakalulu “ŵakaŵagwiliskiranga ntchito mu vikondwelero vya ŵanthu awo ŵakasopanga ŵangoza ku Europe na ku Middle East para chifuku chikwamba.”—Encyclopædia Britannica.

  3.   Masumbi: Buku linyake likayowoya kuti ŵanthu ŵakapenjanga masumbi gha pa Isitara, agho iwo ŵakatenge kalulu wa Isitara ndiyo wakizanga nagho. Iwo ŵakawonanga kuti “kuchita nthena kukaŵa kwakuzirwa chomene chifukwa kakaŵa kaluso ako ŵakachitanga kuti ŵawuske mphapu.” (Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend) Ŵanthu ŵa vigaŵa vinyake ŵakagomezganga kuti sumbi la pa Isitara ilo ŵalitoweska likawovwiranga ŵanthu kuti waŵe “ŵakukondwa, vinthu viŵayendere makora, waŵe na umoyo uwemi, kweniso ŵakuvikilirika.”—Traditional Festivals.

  4.   Malaya ghanyuwani gha pa Isitara: “Ŵanthu ŵakatenge para munthu wandavware vyanyuwani pakutawuzga chiuta mwanakazi Eastre wa ku Scandinavia, walije ntchindi ndipo wakujichemera soka.”—The Giant Book of Superstitions.

  5.   Vikondwelero vya kusopa kufuma kwa zuŵa: Ŵanthu ŵakusopa zuŵa ŵakachitanga vikondwelero ivi “panyengo iyo maora gha muhanya na usiku ghakayananga waka. Pa nyengo iyi ŵakapokeleranga zuŵa ilo lili na nkhongono zakupeleka umoyo ku vyakumera.”—Celebrations—The Complete Book of American Holidays.

 Buku linyake likulongosora makora umo Isitara yikambira. Buku ili likuti: “Kwambura kukayika, Tchalitchi ndilo likatolera ivyo ŵanthu ŵakusopa ŵangoza ŵakachitanga na kuvizgora nga ni vya Chikhristu.”—The American Book of Days.

 Baibolo likutichenjezga kuti tikwenera yayi kutolera maluso gha ŵanthu pa kusopa Chiuta chifukwa vikumukwiyiska. (Mariko 7:6-8) Pa 2 Ŵakorinte 6:17 pakuti : “‘Fumanipo pakati pawo,’ ndimo wakuyowoyera Yehova, ‘lekani kukhwaska chinthu chaukazuzi.’” Ŵanthu awo ŵakusopa ŵangoza ndiwo ŵakukondwelera Isitara kweni awo ŵakukhumba kukondweska Chiuta ŵakuchitako yayi.