Yayi, Baibolo lose ndakukolerana. Nangauli nkhani zinyake za mu Baibolo zingapulikikwa nga zikususkana, kweni tingazipulikiska makora para tingalondezga zinyake mwa fundo izi:

1.   Manyani nkhani yose. Nkhani iyo munthu walemba yingapulikikwa nga yikususkana usange tawona chigaŵa chichoko waka cha nkhani iyo.

2.   Ghanaghanirani umo uyo wakalemba wakawoneranga vinthu. Mwachiyelezgero, awo ŵakawona vinthu vinyake vikuchitika ŵangalongosora makora ivyo ŵakawona kweni ŵangagwiliskira ntchito mazgu ghakuyana yayi panji kulongosora chilichose icho chikachitika.

3.   Ghanaghanirani umo vinthu vikaŵira panyengo iyo kweniso mitheto yawo.

4.   Wonani usange mazgu ghanyake ghayowoyeka mwantharika panji yayi.

5.   Manyani kuti nyengo zinyake munthu wangapika ntchindi kuti wachita chinthu chinyake, apo chinthu icho wakatuma waka munyake kuti wachite. a

6.   Muŵerengenge Mabaibolo agho ghali kung’anamurika makora.

7.   Lekani kuyaniska ivyo Baibolo likuyowoya na ivyo visopa vikusambizga panji ivyo ŵanthu ŵakugomezga.

 Viyelezgero vyakulondezgapo ivi vikulongora umo fundo izo zazunulika pachanya apa zingawovwilira kupulikiska nkhani za mu Baibolo izo zikuwoneka nga zikususkana.

Fundo 1: Manyani nkhani yose

  Usange Chiuta wakapumura pa zuŵa la 7, kasi iyo wakulutilira wuli kugwira ntchito m’paka sono? Nkhani ya mu buku la Genizesi yakuyowoya vya kulenga yikulongora kuti fundo yakuti “pa zuŵa la 7 [Chiuta] wakamba kupumura wati wachita mulimo wake wose” yikuwoyowoya chomene za kupumura ntchito yake yakulenga vinthu pa charu chapasi. (Genizesi 2:2-4) Yesu wakasuska yayi fundo iyi apo wakayowoya kuti Chiuta wakugwira “ntchito m’paka sono,” kweni wakang’anamuranga kuti Chiuta wachali kugwira ntchito zinyake. (Yohane 5:17) Zinyake mwa ntchito izi, ni nga kulembeka kwa Baibolo, kuvikilira na kupwelelera ŵanthu.—Salimo 20:6; 105:5; 2 Petros 1:21.

Fundo 2 na 3: Ghanaghanirani umo uyo wakalemba wakawoneranga vinthu na umo vinthu vikaŵira panyengo iyo

  Kasi Yesu wakamuchizgira nkhu munthu wachibulumutira? Buku la Luka likuyowoya kuti Yesu wakachizga mwanalume wachibulumutira apo “wakasendeleranga ku Yeriko,” apo buku la Mateyu likuti wakachizga ŵanalume ŵaŵiri ŵachibulumutira apo ‘wakafumanga mu Yeriko.’ (Luka 18:35-43; Mateyu 20:29-34) Nkhani ziŵiri izi zikususkana yayi, kweni zikovwira kupulikiska makora nkhani yose. Pakuyowoya za ŵanalume awo ŵakachizgika, Mateyu wakaŵika chomene mahara pa chiŵelengero cha awo ŵakachizgika, apo Luka wakaŵika chomene mahara kwa munthu uyo Yesu wakayowoya nayo. Ndipo pakuyowoya za malo agho vinthu ivi vikachitikira, ŵanthu ŵakufukura vinthu vyakale ŵali kusanga kuti mu nyengo ya Yesu pakaŵa matawuni ghaŵiri gha Yeriko. Pakaŵa tawuni yakale ya Ŵayuda iyo yikaŵa pamtunda wa pafupifupi kilomita yimoza na hafu kukafika ku tawuni yinyake yiphya ya Ŵaroma. Ndipo vikulongora kuti Yesu wakwenera kuti wakaŵa pakati pa matawuni agha apo wakachita munthondwe uwu.

Fundo 4: Wonani usange mazgu ghanyake ghayowoyeka mwantharika panji yayi

  Kasi charu chizamuparanyika? Pa Mupharazgi 1:4, Baibolo likuti “charu chapasi chikukhalilira muyirayira,” ndipo ŵanthu ŵanyake ŵangawona nga vikususkana na fundo yakuti “vinthu ivyo vikupanga machanya na charu chapasi vizamotcha chomene na kusongonoka.” (2 Petrosi 3:10) Mu Baibolo, mazgu ghakuti “charu” ghangang’anamura charu cheneko, panji ghangang’anamura ŵanthu awo ŵakukhala mu charu. (Genizesi 1:1; 11:1) Kuparanyikwa kwa “charu” uko kukuyowoyeka pa 2 Petrosi 3:10 kukung’anamura kuti charu chizamuwotcheka nadi na moto yayi, kweni kukung’anamura “pharanyiko la ŵanthu ŵambura kopa Chiuta.”—2 Petrosi 3:7.

Fundo 5: Munthu wangapika ntchindi, apo chinthu icho wakatuma munyake

  Kasi ninjani wakiza na pempho la mulara wa ŵasilikari kwa Yesu ku Kaperenaumu? Pa Mateyu 8:5, 6 pakuti mulara wa ŵasilikari wakaluta yekha kwa Yesu, apo lemba la Luka 7:3 likuti wakatuma ŵalara ŵa Ŵayuda kukamupemphera wovwiri. Fundo ya mu lemba ili njakuti mulara wa ŵasilikari ndiyo wakachitapo kanthu kuti wasange wovwiri, ŵalara ŵa Ŵayuda ŵakatumika waka na mulara wa ŵasilikari.

Fundo 6: Mugwiliskirenge ntchito Mabaibolo ghakung’anamurika makora

  Kasi tose tikunanga? Baibolo likusambizga kuti tose tili kuhara kwananga kufuma kwa munthu wakwamba, Adamu. (Ŵaroma 5:12) Kweni Mabaibolo ghanyake ghakuyowoya vyakupambanako na fundo iyi chifukwa ghakuti munthu muwemi “wakwananga chara” panji kuti “wakukhalirira mu kwananga chara.” (1 Yohane 3:6, Tumbuka Bible; Mazgu gha Chiuta mu Kang’anamuliro Kaphya) Verebu la Chigiriki chakale ilo lili kung’anamulika kuti “kwananga” pa 1 Yohane 3:6, likulongora kuti ni chinthu icho chikulutilira kuchitika. Pali mphambano pakati pa kwananga uko tili kuhara kufuma kwa Adamu, uko tingagwentha yayi, na kwananga uko ŵanthu ŵakuchitira dala chifukwa cha kuleka kupulikira malango gha Chiuta. Lekani Mabaibolo ghanyake ghali kulongosora makora lemba ili kuti ŵaleke kutimbanizga ŵanthu. Iwo ŵali kugwiliskira ntchito mazgu ghakuti “wakuchita kwananga yayi.”—Mang’anamuliro gha Charu Chiphya.

Fundo 7: Kumanya ivyo Baibolo likuyowoya m’malo mwakwendera ivyo ŵanthu ŵakugomezga

  Kasi Yesu na Chiuta ŵakuyana? Nyengo yinyake Yesu wakayowoya kuti: “Ine na Adada tili ŵamoza,” ivyo vingaŵa nga vikususkana na fundo yakuti “Adada mbakuru kuluska ine.” (Yohane 10:30; 14:28) Kuti tipulikiske makora mavesi agha, tikwenera kusanda ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani ya Yehova na Yesu m’malo mwakugomezgeramo waka bweka chisambizgo cha Utatu icho mu Baibolo mulije. Baibolo likulongora kuti Yehova mbadada ŵa Yesu kweniso ni Chiuta wa Yesu, nakuti Yesu nayo wakusopa Chiuta. (Mateyu 4:10; Mariko 15:34; Yohane 17:3; 20:17; 2 Ŵakorinte 1:3) Ntheura Yesu wakuyana yayi na Chiuta.

 Apo Yesu wakayowoya fundo yakuti “Ine na Adada tili ŵamoza” wakang’anamuranga kuti iyo na Adada ŵake, Yehova Chiuta, ŵali na vilato vyakuyana. Yesu wakati: “Adada ŵali mu umoza na ine ndipo ine nili mu umoza na Adada.” (Yohane 10:38) Yesu wakaphalirakoso ŵalondezgi ŵake vilato ivyo wakaŵa navyo na Adada ŵake, ndipo wakaŵalombera kwa Chiuta kuti: “Kweniso naŵapa uchindami uwo mwanipa, mwakuti ŵaŵenge ŵamoza nga umo ise tiliri ŵamoza. Ine mu umoza na iwo ndipo imwe mu umoza na ine.”—Yohane 17:22, 23.