Mungaŵa na Cipulikano Caunenesko

Peneapo Sarah Jayne wakaŵa na virimika 19, wakaphalirika kuti wali na ntenda ya kansa. Panyuma pa opareshoni, wakaŵa makora ndipo wakaŵa na cigomezgo kuti waŵenge makora kuntazi. Wakagomezga nkanira mwakuti apo wakakwaniska virimika 20, wakamba kupanga mapulani gha ukwati wake. Cirimika ceneico pera kansa yikambiraso, ndipo wakaphalirika kuti kwakhala masabata ghacoko waka kuti wafwe. Sarah Jayne wakafwa mu June cirimika ca 2000, wakati wakwaniska waka virimika 21.

ICO cikakondweskanga ŵalendo awo ŵakizanga kuzakawona Sarah Jayne mu cipatala cikaŵa cigomezgo cake ca muntazi, pamoza na cipulikano cake mwa Ciuta na Mazgu ghake, Baibolo. Mwambura kupwererako nkantu za suzgo iyo wakaŵa nayo, wakaŵa wakusimikizga kuti wazamuwuka—kuti wazamuwonaso mabwezi ghake ghose. (Yohane 5:28, 29) “Nizamuwonana na imwe mose mu caru cipya ca Ciuta,” iye wakayowoya nteura.

Ŵantu ŵanyake ŵakuyowoya kuti cipulikano ca nga ni ici ncautesi. Ludovic Kennedy wakafumba kuti: “Mbanjani ŵanyake kupatulako ŵantu awo ŵalije civikiliro ŵeneawo ŵakugomezga kuti kuli umoyo panyuma pa nyifwa, kuti para mbata yaumaliro yalira kuzamuŵa kusangwa na kulizga mbata, kuti ku malo ghanyake ghakutowa nga ni Edeni ŵazamusangwa na awo ŵakamba kufwa na awo ŵafwenge panyuma pawo?” Ndico cifukwa cake, tingafumba fumbo la kususka fundo iyi. “Kasi camahara comene ni nci—kugomezga kuti tikwenera kugwiriskira ncito umoyo uwo tili nawo cifukwa kulije unyake kuntazi,” nga ni umo Kennedy wakayowoyera, panji kugomezga mwa Ciuta na layizgo lake la ciwuka?  Sarah Jayne wakasanka fundo yaciŵiri. Kasi ni mwauli umo iye wakaŵira na cipulikano ca nga ni ici?

‘Penjani Ciuta . . . na Kumusanga’

Kuti muŵe na cipulikano na kugomezga muntu munyake, mukwenera kumanya zina lake na mweneumo wakughanaghanira na umo wakucitira vintu. Ici cikukhumbikwira kuŵikapo mtima na maghanoghano ghinu ghose. Mwakuyana waka, ndimoso mukwenera kucitira kuti muŵe na cipulikano caunenesko mwa Ciuta. Mukwenera kumanya zina lake, kusambira mikhaliro yake na wuntu wake, kugomezgeka kwake mu vintu vyose ivyo wakuyowoya na kucita.—Salmo 9:10; 145:1-21.

Ŵanyake ŵakughanaghana kuti ici ncambura macitiko. Iwo ŵakuyowoya kuti Ciuta wali kutali comene, ndipo ncakukayikiska usange waliko nadi. Muntu munyake wakafumba kuti, “Usange Ciuta waliko nadi nga ni umo ŵakuyowoyera Ŵakristu ŵa nga ni Sarah Jayne, ncifukwa wuli wakuleka kujiphara kwa ise tose?” Kweni kasi Ciuta wali nadi kutali comene mwakuti tingamusanga cara? Mu mazgu ghake ku ŵantu ŵavinjeru ŵa ku Athene, Mpostole Paulos wakayowoya kuti “Ciuta uyo wakata caru, na vyose vya mwenemumo,” waperekaso vyose ivyo vikukhumbikwira kuti “ŵamupenje [iye] . . . na kumusanga.” Nakwenenako, Paulos wakati: “Wali kutali na muntu yose wa ise cara.”—Milimo 17:24-27.

Ipo ni mwauli pera umo ‘mungapenjera Ciuta . . . na kumusanga?’ Ŵanji ŵacita ici mwa kulaŵiska waka cilengiwa. Ku ŵantu ŵanandi, cilengiwa cikuŵapa ukaboni wakukwana wakuti kuli Mlengi. a (Salmo 19:1; Yesaya 40:26; Milimo 14:16, 17) Iwo ŵakughanaghana nga ni mpostole Paulos uyo wakati “Kufuma ku mtendeko wa caru, kaŵiro [ka Ciuta] ako nkambura kuwoneka ndiko nkongono zake za muyaya na Uciuta wake kakuwoneka pa kweru, pakumanyikwa mu ivyo viri kulengeka.”—Ŵaroma 1:20; Salmo 104:24.

Mukukhumbikwira Baibolo

Ndipouli, kuti muŵe na cipulikano ceneco mwa Mlengi, mukukhumbikwira cintu cinyake ico iye walikupereka. Kasi ncivici? Baibolo—Mazgu gha Ciuta, mweneumo wakuvumbura khumbo lake na cilato cake. (2 Timote 3:16, 17) “Kweni lekani danga,” ŵanji ŵangayowoya nteura, “tingagomezga wuli ivyo vili kulembeka mu Baibolo peneapo tikuwona vintu viheni ivyo vikucitika na awo ŵakuti ŵakurondezga Baibolo?” Mbunenesko nadi kuti Visopo vya Cikristu vili na lumbiri luheni lwa upusikizgi, mukhaliro wa ucinyama, na uzaghali. Kweni muntu wamahara wangawona kuti Visopo vya Cikristu vikuyowoya waka pa mlomo kuti vikurondezga ivyo vili mu Baibolo.—Mateyu 15:8.

Baibolo ilo lene likucenjezga kuti ŵantu ŵanandi ŵazamuyowoya kuti ŵakusopa Ciuta, kweni panyengo yeneyiyo pera, ‘ŵazamukana sekuru wawo uyo wakaŵawombola.’ “Cifukwa ca iwo,” wakati nteura mpostole Petros, “ntowa ya unenesko yizamtukika.” (2 Petros 2:1, 2) Yesu Kristu wakayowoya kuti ŵantu ŵa nga ni aŵa ‘ŵakucita ucikanamarango’ ndipo ŵamanyikwenge makora na milimo yawo yiheni. (Mateyu 7:15-23) Kukana Mazgu gha Ciuta cifukwa ca lumbiri luheni lwa Visopo vya Cikristu kungayana waka na kutaya kalata yakufuma kwa bwezi lakugomezgeka cifukwa cakuti uyo wayeya kalata iyo wali na lumbiri luheni.

Tingaŵa yayi na cipulikano ceneco kwambura Mazgu gha Ciuta. Yehova wakuyowoya kwizira mu Baibolo. Iye wakuzgora mafumbo agho ghakufumbika nyengo na nyengo nga ni cifukwa ico wazomerezgera masuzgo na ico wacitenge na masuzgo agha. (Salmo 119:105; Ŵaroma 15:4) Sarah Jayne wakagomezga kuti Baibolo ni Mazgu ghakufunyilirika gha Ciuta. (1 Ŵatesalonika 2:13; 2 Petros 1:19-21) Ni mwauli umo wakaŵira na cigomezgo ici? Cikaŵa cifukwa cakuti wakaphalirika na ŵapapi ŵake pera cara, kweni cifukwa wakakhalanga pasi na kughanaghanira maukaboni agho ghakurongora kuti Baibolo likuvumbura za Ciuta. (Ŵaroma 12:2) Mwaciyerezgero, iye wakawona ivyo nkongono ya Baibolo yikucita mu umoyo wa awo ŵakurondezga marango ghake. Na covwiro ca mabuku gha nga ni Baibolo—Kodi Ndilo Mawu a Mulungu Kapena a Munthu?, b wakasandaso mwakupwererera maukaboni ghanandi agho ghakurongora kuti Baibolo likafunyilirika na Ciuta.

 “Cipulikano Cikufuma mu Kupulika”

Ndipouli, kuŵa waka na Baibolo panji kugomezga kuti ndakufunyilirika na Ciuta ncakukwanira cara. “Cipulikano,” mpostole Paulos wakalemba nteura, “cikufuma mu kupulika.” (Ŵaroma 10:17) Ico cikupangiska kuŵa na cipulikano nkupulikira ivyo vili mu Baibolo, kuŵa nalo waka cara. ‘Mukupulika’ ivyo Ciuta wakuyowoya para mukuŵazga na kusambira Mazgu ghake. Nanga ŵangaŵa ŵana ŵacoko nawo ŵangacita ici. Paulos wakayowoya kuti “kwamba ku wanici” Timote wakasambizgika “malembo ghatuŵa” na ŵamama ŵake ndiposo ŵabuya ŵake. Kasi ici cikung’anamura kuti Timote wakacita kucicizgika waka? Napacoko-pose! Timote kuti ŵakanyengeka panji kupusikika cara mu ntowa yiliyose. Iye ‘wakapanikizga’ ivyo wakapulika na kuŵazga.—2 Timote 1:5; 3:14, 15.

Sarah Jayne naye wakapanikizga mu ntowa yakuyana waka. Mwakuyana na Ŵakristu ŵa ku Bereya ŵa mu virimika vya mu handiredi lakudanga, iye “wakapokera mazgu [kufuma ku ŵapapi ŵake] na pampu lose.” Kwambura kukayika, apo wakaŵa mwana mucoko, wakagomezga ivyo ŵapapi ŵake ŵakamuphalira. Panyuma pake, wakati wakura, iye kuti wakazomerezga waka mwaciburumutira cara ivyo wakasambizgika. ‘Wakapenjerezganga mu Malembo zuŵa na zuŵa, usange vyeneivi ndimo vikaŵira.’—Milimo 17:11.

Mungaŵa na Cipulikano Ceneco

Imwe namwe mungaŵa na cipulikano ceneco—cipulikano ico mpostole Paulos wakalongosora mu kalata iyo wakalembera Ŵakristu Ŵacihebere. Iye wakati, cipulikano ca nga ni ici, “ncikhomesko ca vyakugomezgeka, nciyerezgero ca vintu vyambura kuwoneka.” (Ŵahebere 11:1) Mwa kuŵa na cipulikano ca nga ni ici, mungaŵa ŵakusimikizga kuti vigomezgo vinu vyose pamoza na vilindizga vinu, kusazgapo layizgano la Ciuta la ciwuka, vizamufiskika. Muzamuŵa ŵakukhorwa kuti vilindizga vya nga ni ivi nvyakuzikika pa vintu vyakusimikizgirika, kuti vyakucita kughanaghanira waka cara. Muzamumanya kuti Yehova wakutondeka cara kufiska vilayizgo vyake. (Joshua 21:45; 23:14; Yesaya 55:10, 11; Ŵahebere 6:18) Caru cipya ico Ciuta wali kulayizga cizamuŵa ceneco kwa imwe nga ni para kuti mwanjiramo kale. (2 Petros 3:13) Ndipo muzamuwona makora na maso gha cipulikano kuti Yehova Ciuta, Yesu Kristu, na Ufumu wa Ciuta vyose viliko nadi, mbutesi cara.

Muli mwekha cara kwambura covwiro usange mukukhumba kuŵa na cipulikano ceneco. Kusazga pa Mazgu ghake, Yehova waperekaso mpingo Wacikristu uwo ngwakujipereka kovwira ŵantu  ŵanenesko mtima kuti ŵaŵe na cipulikano mwa Ciuta. (Yohane 17:20; Ŵaroma 10:14, 15) Zomerani covwiro cose ico Yehova wakupereka kwizira mu gulu ili. (Milimo 8:30, 31) Ndipo cifukwa cakuti cipulikano ncipambi ca mzimu wa Ciuta, nyengo zose rombani mzimu uwu kwa Ciuta kuti umovwirani kuŵa na cipulikano caunenesko.—Ŵagalatiya 5:22.

Lekani kugongoweskeka na ŵantu ŵakukayika awo ŵakunyoza waliyose uyo wali na cipulikano mwa Ciuta na Mazgu ghake. (1 Ŵakorinte 1:18-21; 2 Petros 3:3, 4) Nakwenenako, cipulikano caunenesko ndico cimukhozganinge kuti mwimikane na ŵantu ŵa nga ni aŵa. (Ŵaefeso 6:16) Sarah Jayne wakawona ici kuŵa caunenesko, ndipo nyengo zose wakakhuŵirizganga ŵantu awo ŵakizanga kuzakamuwona mu cipatala kuti ŵakhozge cipulikano cawo. “Pangani unenesko kuŵa winu na winu,” ndimo wakayowoyeranga ntena. “Sambirani Mazgu gha Ciuta. Koleranani na gulu Ciuta. Pemperani nyengo zose. Iŵani ŵamwampu mu uteŵeti wa Yehova.”—Yakobe 2:17, 26.

Cifukwa ca kuwona cipulikano ico wakaŵa naco mwa Ciuta na ciwuka, yumoza wa manesi ghake wakati: “Ukugomezga nadi ici, asi ntena?” Wakati wafumbika cifukwa ico wakaŵira na cigomezgo ca nga ni ici mwambura kupwererako kantu za viyezgo vyake, iye wakazgora kuti: “Cifukwa nili na cipulikano mwa Yehova. Ni bwezi lane, ndipo nkumutemwa comene.”

[Mazgu ghamusi]

[Cithuzithuzi pa peji 6]

“Kwamba ku wanici” Timote wakasambizgika “malembo ghatuŵa” na ŵamama ŵake ndiposo ŵabuya ŵake

[Cithuzithuzi pa peji 6]

Ŵabereya ŵakawongeka cifukwa ca kusanda Malemba zuŵa na zuŵa

[Kulongosora Cithuzithuzi]

Cithuzithuzi cakufuma mu “Seŵero la Sinema la Vyacilengiwa,” 1914

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Ico cikupangiska kuŵa na cipulikano nkupulika na kucita ivyo vili mu Baibolo, kuŵa nalo waka cara

[Cithuzithuzi pa peji 7]

“Nizamuwonana na imwe mose mu caru cipya ca Ciuta”