Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

ŴAŴAZGI ŴITHU ŴAKUFUMBA . . .

Kasi Khisimasi Yili na Suzgo Wuli?

Kasi Khisimasi Yili na Suzgo Wuli?

Kwamba kale, ŵanthu ŵakugomezga kuti Khisimasi ni zuŵa lakukondwelera kubabika kwa Yesu. Kweni vinandi ivyo vikuchitika pa zuŵa ili vikukolerana yayi na kubabika kwa Yesu.

Mwachiyelezgero, vikumanyikwa makora yayi uko mudara wakuchemeka Santa Claus wali kufuma. Mudara uyu wakuŵa na mwembe utuŵa, wakuvwara suti ya viswesi na vituŵa. Vikupulikikwa kuti mu 1931, kampani yinyake yakupanga moŵa ku North America ndiyo yikamba kuŵika mudara uyu pakuchemelera moŵa wawo. Mu 1950, ŵanthu ŵanyake ku Brazil ŵakayezga kumuleka Santa Claus na kwamba kuŵika gogo wawo wakuchemeka Grandpa India. Kasi chikachitika ntchivichi? Pulofesa Carlos E. Fantinati wakayowoya kuti Santa Claus ndiyo wakatchuka chomene kuluska Grandpa India kweniso kuluska chithuzithuzi cha mwana Yesu. Ndipo mudara uyu ndiyo wakamba kwimira chikondwelero cha pa 25 Disembala. Kweni kasi suzgo ni Santa Claus pera pa nkhani ya Khisimasi? Kuti tizgore fumbo ili, tiyeni tiwelere mu nyengo iyo Chikhristu chikambiranga.

Buku linyake likuti: “Mu vyaka 200 kufuma apo Chikhristu chikambira, Ŵakhristu ŵakakanirangathu kukondwelera mazuŵa ghakubabikira, na la Yesu wuwo.” (Encyclopedia Britannica) Chifukwa wuli ŵakakananga? Ŵakhristu ŵakawonanga kuti ŵanthu ŵakusopa ŵangoza ndiwo ŵakakondweleranga mazuŵa ghakubabikira. Nakuti Baibolo likuyowoyapo yayi zuŵa ilo Yesu wakababikira.

Kweni pakati pajumpha nyengo, Tchalitchi la Katolika likambiska Khisimasi nangauli likamanyanga kuti Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakakondweleranga yayi mazuŵa ghakubabikira. Tchalitchi ili likachita nthena chifukwa likakhumbanga kukanizgirako vikondwelero ivyo ŵanthu ŵambura kusopa Chiuta ŵakachitanga. Buku linyake ilo wakalemba Penne L. Restad likuti, chaka chilichose kufuma pa Disembala 17 m’paka Janyuwale 1, “Ŵaroma ŵanandi ŵakachitanga maphwando, maseŵero, kuzaya, kuguba, na kuchita vinthu vinandi kuti ŵachindike ŵachiuta ŵawo.” (Christmas in America) Pa Disembala 25, Ŵaroma ŵakakondweleranga kubabika kwa chiuta zuŵa uyo ŵeneko ŵakatenge ngwankhongono chomene. Kweni tchalitchi la Katolika likati lambiska Khisimasi pa zuŵa ili, Ŵaroma ŵanandi ŵakanyengeka na kwamba kukondwelera kubabika kwa Yesu m’malo mwa kubabika kwa chiuta zuŵa. Buku linyake ilo wakalemba Gerry Bowler likuti Ŵaroma ‘ŵakalutilira kuchita vikondwelero vyawo. Fundo njakuti ŵakasintha waka zina la chikondwelero, kweni vyakuchita vikaŵa vyenevira vyakale.’

Suzgo likuru la Khisimasi ni umo yili kwambira. Buku ilo Stephen Nissenbaum wakalemba likuti Khisimasi “ntchikondwelero cha ŵanthu ŵakusopa ŵangoza icho ŵali kuchivwalika waka zina Lachikhristu.” Ntheura, Khisimasi yikuyuyura Chiuta na Mwana wake Yesu Khristu. Kasi iyi ni nkhani yichoko nthena? Baibolo likuti: “Urunji ukukolerana wuli na kwananga? Panji ungweru ukukolerana wuli na chisi?” (2 Ŵakorinte 6:14) Nga ni khuni lakubendera, Khisimasi nayo njakubendera ‘yinganyoloskeka chara.’—Mupharazgi 1:15.