Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Military equipment: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

DZULANI NO FHAṰUWA!

Tshelede Nnzhi Yo Shumiselwa Nndwa—Fhedzi Naa Ndi Zwezwo Fhedzi?

Tshelede Nnzhi Yo Shumiselwa Nndwa—Fhedzi Naa Ndi Zwezwo Fhedzi?

 Dzinndwa dzi khou tshinyadza vhukuma.

  •   Gurannḓa ya The Washington Post nga 13 February 2024 yo amba uri: “Ṅwaha wo fhiraho ho shumiswa tshelede i linganaho 41.7 trillion ya dzi rannda kha dzinndwa u mona na shango. Ndi tshelede nnzhi ye ya vhuya ya shumiswa kha nndwa dzoṱhe dze dza vhuya dza vha hone.”

 Dzinndwa a dzo ngo fhedza tshelede fhedzi. Kha ri ambe nga ha nndwa ya Ukraine.

  •   Vhaṅwe vhaḓivhi vha tenda uri ho no huvhala na u lovha maswole a ṱoḓaho u vha 500 000 u bva tshee nndwa ya thoma miṅwaha mivhili yo fhiraho.

  •   Vha United Nations vho sumbedzisa uri ho no huvhala na u lovha vhadzulapo vha fhiraho 28 000. Fhedzi muhulwane wa UN o ri: “Zwi nga si konadzee u ḓivha uri yeneyo nndwa i tshinyadzaho yo kwama vhutshilo ha vhathu vhangana.” a

 Vhathu vha khou u tambula u fhira naho hu lini nga nṱhani ha dzinndwa na dziphambano dzi re hone shangoni ḽoṱhe.

  •   Nga September 2023 ho waniwa uri ho no vha na vhathu vha 114 miḽioni u mona na shango vhe vha kombetshedzea u bva mahayani avho nga nṱhani ha nndwa na vhuvemu.

  •   Hu na vhathu vha 783 miḽioni vhane vha khou sedzana na nḓala. Vha World Food Programme vho amba uri: “Tshithu tshihulwanesa tshine tsha vhanga nḓala ndi nndwa. Kha vhathu vhoṱhe vhane vha khou sedzana na nḓala shangoni ḽoṱhe, 70 phesenthe yavho vha wanala mashangoni ane ha vha na dzinndwa.”

 Naa nndwa dzi ḓo vhuya dza fhela? Naa hu ḓo vhuya ha vha na mulalo? Naa hu ḓo vhuya ha vha na tshifhinga tshine zwibveledzwa zwa shango zwa ḓo shumiselwa u lwa na nḓala na u tambula nṱhani ha uri zwi shumiselwe nndwa? Bivhili i ri mini ngazwo?

Tshifhinga tsha nndwa

 Bivhili yo dzula yo amba uri hu ḓo vha na nndwa u mona na shango ḽoṱhe, i fanyisa dzenedzi nndwa na muṋameli wa bere.

  •   “Ha bvelela iṅwe bere, yo vha i tswuku, o i ṋamelaho a ṋewa banga ḽihulu uri a ite uri hu si tsha vha na mulalo kha ḽifhasi uri vhathu vha vhulayane.”—Nzumbululo 6:4.

 Onoyu muṋameli wa bere u tevhelwa nga vhaṅwe vhavhili vhane vha imela nḓala u mona na shango ḽoṱhe na lufu lu vhangwaho nga malwadze na zwiṅwe. (Nzumbululo 6:5-8) U itela u guda zwo engedzeaho nga honovhu vhuporofita na uri ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri vhu khou itea ṋamusi, vhalani thero “Vhaṋameli Vhaṋa Vha Dzibere—Ndi Vhonnyi?

Tshifhinga tsha mulalo

 Hu si kale zwibveledzwa zwa shango a zwi tsha ḓo shumiselwa dzinndwa. Zwenezwo zwi nga si itwe nga vhathu. Bivhili i ri:

  •   Mudzimu u ḓo “fhelisa nndwa ḽifhasini ḽoṱhe.”—Phisalema 46:9.

  •   Mudzimu u ḓo lugisa zwithu zwoṱhe zwo vhangwaho nga dzinndwa. “U ḓo phumula miṱodzi yoṱhe maṱoni avho, lufu a lu tsha ḓo vha hone, u ṱungufhala, u lila na vhuṱungu a zwi tsha ḓo vha hone. Zwithu zwa kale zwo fhela.”—Nzumbululo 21:4.

  •   Mudzimu u ḓo ita vhungoho ha uri vhathu vhoṱhe vha tshile nga mulalo lwa tshoṱhe. “Vhathu vhanga vha ḓo dzula fhethu hu re na mulalo, Fhethu ho tsireledzeaho ha u awela hu re na mulalo.”—Yesaya 32:18.

 U ya nga vhuporofita ha Bivhilini, nndwa na zwiṅwe zwiitea zwine zwa khou itea ṋamusi zwi sumbedza uri tshenetshi tshifhinga tsha mulalo tshi tsini.

 Mudzimu u ḓo ḓisa hani tshenetshi tshifhinga tsha mulalo? U ḓo zwi ita nga u shumisa Muvhuso wawe u re ṱaḓulu. (Mateo 6:10) U itela u ḓivha uri wonoyo Muvhuso ndi mini na uri u nga ni itela mini, ṱalelani vidio Muvhuso Wa Mudzimu Ndi Mini?

a Vho Miroslav Jenca, United Nations assistant secretary-general wa Europe, 6 December 2023.