DAMU an pamilyar han rekord han pagbitaya kan Jesus butnga han duha nga kriminal ngan pagpataya ha iya ha kahoy. (Mat. 27:35-38) Pero may mga naghuhunahuna nga sayop an rekord han Biblia nga katapos hito, an iya patay nga lawas igin-andam para ha paglubong ngan iginbutang ha lubnganan.—Mar. 15:42-46.

An pipira nga kritiko han mga Ebanghelyo nagruruhaduha kon an ginpatay ba gintutugotan nga magkaada maopay nga lubong, pananglitan, ha usa nga lubnganan. Lugod, para ha ira mas posible nga iba an pagtratar ha ginpatay nga mga kriminal. Ha Smithsonian nga magasin, iginsaysay han journalist nga hi Ariel Sabar kon kay ano nga ini an panhunahuna han iba: “An pagraysang ha krus amo an sirot ha pinakamaraot nga mga tawo ha sosiedad, ngan an pipira nga eksperto nagsiring nga diri katoohan nga tatagan han mga Romano ito nga mga tawo han dignidad hin maopay nga lubong.” Karuyag han mga Romano nga maeksperyensyahan han ginhukman nga mga kriminal an pinakagrabe nga pakaalo, salit an mga lawas agsob nga ginpapabay-an nga nakabitay ha kahoy basi kaunon han mga hayop. Katapos, an nabibilin nga mga parte han lawas iginlalabog na la ha lubnganan upod han iba pa nga patay nga lawas.

Pero may iba nga iginpapakita an arkeolohiya may kalabotan ha patay nga lawas han pipira nga Judio nga ginpatay. Han 1968 nadiskobrehan an mga tul-an han usa nga lalaki nga ginpatay han siyahan nga siglo. Naagian ito hirani ha Jerusalem ha usa nga lubnganan nga kasagaran nga nakikita ha Judio nga mga pamilya. An mga tul-an nakabutang ha usa nga ossuary, o kahon para ha mga tul-an. Upod han mga nakada hito an usa nga tul-an han tikod. Nakaraysang ito ha tabla gamit an 11.5 sentimetro nga raysang nga puthaw. Siring ni Sabar: “An tikod, nga kanan lalaki nga Yehochanan an ngaran, nakabulig ha pagtapos han maiha na nga debate kon tinuod ba an nakarekord ha mga Ebanghelyo nga hi Jesus iginlubong ha maopay nga lubnganan.” Klaro nga “an tikod ni Yehochanan usa nga ehemplo hin lalaki nga iginraysang ha krus ha panahon ni Jesus nga gintugotan han mga Romano nga magkaada lubong nga komon ha mga Judio.”

Bangin iba-iba an opinyon parte ha posisyon ni Jesus ha kahoy base ha iginpapakita hini nga tul-an ha tikod. Pero klaro nga an pipira nga ginpatay nga kriminal gintugotan nga magkaada maopay nga lubong ngan diri kay iginlabog na la ha lubnganan upod han iba pa nga patay nga lawas. Klaro nga masasarigan naton an siring han Biblia nga an lawas ni Jesus iginbutang ha maopay nga lubnganan. An ebidensya nasuporta ha ginsisiring han Biblia.

Labaw ha ngatanan, hi Jehova nagtagna nga hi Jesus ilulubong ha lubnganan hin riko nga tawo, ngan waray makakapugong ha katumanan han pulong han Dios.—Isa. 53:9; 55:11.