Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

Asa mba Hainao?

Asa mba Hainao?

Nambelandro Romanin̈y aby io halevin̈y karaha olo jiaby fo ma zay olo nivonen̈a taminy hazofijalian̈a, karaha nataony Jesosy in̈y?

MARO olo mahay fa Jesosy zen̈y nahanton̈o taminy hazofijalian̈a, avio nisy olondratsy aroe nahanton̈o niaraka taminany. Araiky tankavanan̈anany avio araiky tankavianany. (Mat. 27:35-38) Ndray zen̈y, tsy olo jiaby man̈eky fa nikarakarain̈a fatiny Jesosy avio nalevin̈y tampasan̈a, eraka fikoran̈any Baiboly izy.​—Mar. 15:42-46.

Misy olo pikritìky Filazantsara misalasala izikoa ten̈a nahazo fandiven̈ana mendriky izy olo araiky izikoa fa voaheloko hofoaty. An̈atiny jerindro, tsy tokony ho karaha zen̈y foeky raha natao taminany. Nan̈azava antony nahavy olo hieritreritry zen̈y i Ariel Sabar, pan̈ano gazety araiky. Karaha ty nisoratany tamy gazety Smithsonian (angiley) tao: “Efa olo tsisy raha ilàn̈a izy edy nifantsihin̈y taminy hazofijalian̈a zen̈y. Sarotro tamy manampahaizan̈a sasany nan̈eky fa nambelandro Romanin̈y aby io nalevin̈y tamy fomba mendriky olo karaha zen̈y.” Tiandro Romanin̈y aby io ho voabaraka mare baka olondratsy voaheloko hofoaty io. Ke matetiky fatindro nambela taminy hazofijalian̈a baka hohaniny biby dy. Natsipindro tan̈atiny lavaka araiky amy zay lambilambiny tamy fatindro olondratsy aby io.

Nisy raha hafa ndraiky hitany arkeôlaogy (pikaroko raha ambany tany) sasany, iro koa fa nandiniky Jiosy sasany navoaheloko hofoaty. Ohatra iziô, tamy 1968 iro nahita taolan̈anolo nivonen̈a tamy taonjato voanalohany. Taolan̈a aby io hitandro tamy fasan̈any fianakavian̈a jiosy araiky marikitry Jerosalema, mbala tan̈atiny tamango. An̈isany raha hitandro tao, taolan̈a araiky aminy hotrombity. Nisy kolò kadiriny 11.5 santimetra nampipetaka izio tamy kakazo pefaka zay. Nivolan̈a i Sabar fa “izio hotrombitiny lelahy araiky, kahian̈a aminy an̈aran̈a Yehochanan. Rango tamy zen̈y, tsisy olo nasaky nifamatra eky fa Jesosy tsy nalevin̈y tampasan̈a, eraka raha tantarainy Filazantsara in̈y.” “Hotrombitiny Yehochanan porofo mankamarin̈y fa nambelandro Romanin̈y aby io halevin̈y karaha Jiosy jiaby fo zay olo nahanton̈o taminy hazofijalian̈a, an̈isanizen̈y Yehochanan araiky navoaheloko taminy andrany Jesosy io.”

Rango tamy fotoan̈a nahitan̈a hotrombity in̈y, kila olo aminy hevitrinany momba formany Jesosy taminizy taminy hazofijalian̈a. Fa ny raha azo antoko, nalevin̈y tamy fomba mendriky fo olondratsy sasany navoaheloko hofoaty, fa tsy natsipitsipy tan̈atiny lavaka araiky fatindro jiaby. Hitantsika baka amy zen̈y fa marin̈y ankitin̈y raha koran̈iny Baiboly momba Jesosy. Misy porofo mankamarin̈y zen̈y.

Ty ny raha ten̈a matomboko: Jehovah efa nan̈ambara tsialohaloha fa Jesosy halevin̈y amy fasan̈anolo pan̈arivo. Tsisy olo hahavita hisakan̈a zen̈y, fotony raha koa fa volan̈iny Zan̈ahary, io tsy maintsy tanteraka.​—Isaia 53:9; 55:11