1. Ana Mlungu akwete lisosa lyatuli pa cilambo capasi?

MLUNGU akwete lisosa lyambone pa cilambo capasi. Yehofa akusasaka kuti cilambo capasici cigumbale ni ŵandu ŵakusangalala, soni ŵa umi wambone. Baibulo jikusati ‘Mlungu ŵaŵisile mgunda mu Edeni . . . Jwalakwe ŵayimelesye mumgundamo yitela yakulekanganalekangana yakusalala ya yisogosi yakunong’a.’ Mlungu ali apanganyisye jwamlume ni jwamkongwe ŵandanda, Adamu ni Hawa, ŵaŵisile mu mumgunda wakusalala mnope ni ŵasalile kuti: “M’ŵelekane, mtupe, mgumbale m’cilambo capasi, mcilamulile.” (Genesis 1:28; 2:8, 9, 15) M’yoyo lisosa lya Mlungu lyaliji lyakuti ŵandu aŵelece ŵanace, akusye malile ga mgundawo mpaka pacilambo cosope, soni asamalileje yinyama.

2. (a) Ana tukusamanyilila catuli kuti lisosa lya Mlungu lya cilambo capasi licikwanilicikwa? (b) Ana Baibulo jikusasala yatuli pakwamba ya ŵandu kutama ni umi kwangamala?

² Ana akuganisya kuti lisosa lya Yehofa Mlungu lyakuti ŵandu catame pacilambo capasi ca paladaiso licikwanilicikwa? Mlungu akuŵeceta kuti: “Une mbecete yeleyi, soni cinjiyitenda.” (Yesaya 46:9-11; 55:11) Yisyene, Mlungu cacikwanilisya lisosa lyakwe! Jwalakwe akuti “nganacipanganya [cilambo capasi] mwamsape” nambo “ŵacigumbile kuti atameje ŵandu.” (Yesaya 45:18) Ana Mlungu ŵasakaga ŵandu ŵatuli kuti atameje pacilambo capasi? Soni ana  ŵasakaga kuti atame kwa ndaŵi jelewu catuli? Baibulo jikusajanga kuti: “Ŵakulungama cacipocela cilambo capasi. Ni cacitamaga mwelemo kwandaŵi josope.”—Salimo 37:29; Ciunukuko 21:3, 4.

3. Ana pacilambopa pana ndamo syapi syakusakala, soni ana yiwusyo yapi yayikusapagwa ligongo lya yeleyi?

³ Lisosali nganiliŵe kwanilicikwa. Masiku agano ŵandu akusalwalaga, soni kuwa, akusamenyana ni kuwulagana. Cine cakwe calemwecekwe. Kusala yisyene, Mlungu nganasaka kuti cilambo capasi ciŵe mwaciŵelelemu. Ana catendekwe cici? Ligongo cici lisosa lya Mlungu nganiliŵepe kwanilicikwa? Pangali buku jilijose jakulembekwa ni ŵandu jampaka jitukamucisye kumanyilila nganiji, ligongo yakusawusyayi yatandile kwinani.

4, 5. (a) Ana ŵani kusyesyene ŵaŵaŵecete ni Hawa kupitila mu lijoka? (b) Ana mpaka yikombolece catuli kuti mundu juŵatendaga yambone, soni yacilungamo aŵe jwawiyi?

⁴ Buku jandanda ja m’Baibulo jikusasala ya jwakusisya Mlungu juŵawonecele mu mgunda wa Edeni. Jwalakwe akusakolanjikwa kuti “lijoka,” nambo nganaŵa lijoka lisyesyene. M’buku jakumalisya ja m’Baibulo jwalakwe ‘akusaŵilanjidwa kuti Jwakusakala [Jwakulambusya, NW] kapena Satana, jwele jwalambwisye ŵandu ŵa pacilambo cosope capasi.’ Akusakolanjikwasoni kuti “Cingwena kapena kuti lijoka lyakalakala.” (Genesis 3:1; Ciunukuko 12:9) Lilayika lya macilili, kapena kuti cakupanganyikwa causimu cangawonekaci, cakamulicisye masengo lijoka pakuŵecetana ni Hawa, mpela mwakusatendela mundu jwalunda kuti maloŵe gakwe gapikaniceje mpela gakuŵecetegwa ni cindu cakugumba cakuwoneka mpela mundu. Mwangakayicila mundu jwausimu jweleju ŵapali pandaŵi jele Mlungu ŵapanganyaga cilambo capasi kuti ŵandu atamemo.—Yobu 38:4, 7.

⁵ Nambo pakuŵa kuti Yehofa ŵapanganyisye yosope  yambone, sambano ŵani ŵaŵampanganyisye “Jwakusakala” jweleju jwali “Satana”? Kusala mwakata, mwanace jwamacili jwausimu jwa Mlungu jwaligalawisye kuŵa Jwakulambusya. Ana yeleyi yakombolece catuli? Masiku agano mundu juŵatendaga yambone, soni yacilungamo mpaka agalawuce ni kuŵa jwawiyi. Ana yeleyi yikusatendekwa catuli? Mundu mpaka atande kumbila yakulemweceka mumtima mwakwe. Ni naga akwendelecela kuyiganicisya, yakulemwecekayo mpaka yikuleje mu mtima mwakwe. Kaneko naga akupata lipesa, mpaka atende yindu yakulemweceka yaŵele ali mkuyikumbilayo.—Yakobo 1:13-15.

6. Ana yakombolece catuli kuti mwanace jwausimu jwamacili jwa Mlungu aŵe Satana Jwakulambusya?

⁶ Yeleyi ni yaŵatesile Satana Jwakulambusya. Jwalakwe ŵampikene Mlungu paŵasalilaga Adamu ni Hawa kuti aŵelece ŵanace, soni agumbale pacilambo capasi. (Genesis 1: 27, 28) Satana ŵaganisisye kuti, ‘mpaka yiŵe cenene kuti ŵanduŵa andindiŵalileje une ngaŵaga Mlungu!’ Nganisyo syakulemweceka syatupile mumtima mwakwe. Kaneko ŵatesile yaŵakumbilagayo mwakumsalila Hawa yawunami pakwamba ya Mlungu. (Genesis 3:1-5) M’yoyo jwalakwe ŵaŵele “Jwakulambusya,” soni Satana kugopolela kuti “Jwakusisya.”

7. (a) Ana Adamu ni Hawa ŵawile ligongo cici? (b) Ligongo cici ŵanace wosope ŵa Adamu akusakalambala ni kuwa?

⁷ Pakamulicisya masengo unami ni ukalamusi, Satana ŵatendekasisye Adamu ni Hawa kuti akampikanila Mlungu. (Genesis 2:17; 3:6) Mbesi jakwe, ŵawile mpela muŵaŵecetele Mlungu kuti caciwa naga ngakumpikanila. (Genesis 3:17-19) Ligongo lyakuti Adamu ŵaŵele ŵangali umnama paŵalemwisye, ŵanace ŵakwe wosope ŵapocele ulemwa kutyocela kwa jwalakwejo. (Aloma 5:12) Yeleyi mpaka tuyiwanicisye ni cikomboli cagumbila njelwa. Naga cili cepindice, ana mpaka mukopoce njelwa syatuli? Njelwa syakwe mpaka siŵe syepindicesoni. Mwakulandana  ni yeleyi, mundu jwalijose ali “jwampindice” ni ungali umnama wakutyocela kwa Adamu. Ni ligongo lyakwe ŵandu akusakalambala, soni kuwa.—Aloma 3:23.

8, 9. (a) Ana Satana ŵajimucile cici kusyesyene? (b) Ligongo cici Mlungu nganagamba kwawulaga ŵakwimucilawo ndaŵi jijojo?

⁸ Satana paŵatendekasisye Adamu ni Hawa kuti alemwe, jwalakwe ŵaliji kulongolela kwimucila. Jwalakwe ŵajimucile  ulamusi wa Yehofa. M’litala line, Satana ŵatiga: ‘Mlungu jwangalamulila cenene. Akusalambusya, soni akusiŵajima ŵandu ŵakwe yindu yambone. Mlungu ngakusosekwa kwalamulila. Mpaka alisagulile jika cambone kapena cakusakala. Soni yindu mpaka yajendele cenene unejo ndili mkwalamulila.’ Ana Mlungu akatesile wuli ni kunyosya kweleku? Ŵane mpaka aganisye kuti Mlungu akagambile kwawulaga ŵakwimucilawo. Nambo ana yeleyi yikamasisye ngani jaŵajitandisye Satanaji? Ana yikalosisye kuti ulamusi wa Mlungu uli wambone?

⁹ Yehofa ali jwacilungamo, m’yoyo ngamkanawulaga ŵakwimucilawo ndaŵi jijojo. Jwalakwe ŵamanyilile kuti pakusosekwa ndaŵi kuti amjanje cenene Satana, soni kuti alosye kuti Satanajo ali jwakulambusya. M’yoyo, Mlungu ŵakundile ŵandu kuti alilamulile jika kwakandaŵi pasi paulamusi wa Satana. Mtwe 11 wa bukuji ucisala ligongo lyakwe Yehofa ŵatesile yeleyi, soni ligongo lyakwe akundile kuti papite ndaŵi jelewu mkanamasye nganiji. Sambano kuli cenene kuganicisya ayi: Ana Adamu ni Hawa ŵatesile cenene kumkulupilila Satana, jwanganiŵatendela cambone cilicose? Ana yaliji yisyene kuti jemanjajo akulupilile kuti Yehofa, juŵapele yambone yosope yaŵakwete, ali jwakulambusya? Ana akaŵe wawojo akatesile wuli?

10. Ana mpaka aŵe uli kumbali ja Yehofa pakwanga ngani jiŵatandisye Satana?

¹⁰ Kuli cenene kuganicisya yiwusyoyi, ligongo jwalijose jwetuwe nganiji jikusamkwayaga. Akwete upile wakuŵa kumbali ja Yehofa pakwanga ngani jiŵajitandisye Satana. Mpaka akunde kuti Yehofa aŵe Jwakwalamulila, ni kamucisya kulosya kuti Satana ali jwakulambusya. (Salimo 73:28; Miyambo 27:11) Yakutesya canasa yili yakuti, ŵandu ŵapanandi pacilambopa ni ŵakundile kuti Yehofa ŵalamulileje. Yeleyi yikusatendekasya ŵandu kuliwusya kuti, Ana Baibulo jikusajiganya kusyene kuti Satana akulamulila cilamboci?

11, 12. (a) Ana kulingwa kwa Yesu kwalosisye catuli kuti Satana ni jwakulamulila cilamboci? (b) Ana pana maumboni gane gapi gakulosya kuti Satana ni jwakulamulila cilamboci?

¹¹ Yesu nganakayicila kuti Satana ni jwakulamulila pacilambopa. Mwakusimonjesya Satana ŵamlosisye Yesu “ucimwene wosope wapasi pano ni ukulungwa wakwe.” Kaneko Satana ŵamsalile Yesu kuti: “Yosope yeneyi tinjimpa naga mkukunda kundindiŵalila ni kulambila une.” (Matayo 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Aganicisye ayi, ana Satana akakombwele kumlinga Yesu mwakumpa ucimwene wosope yikaŵe kuti jwalakwe nganaŵa msyene ucimwenewo? Yesu nganakana kuti maucimwene gosope ga pacilambopa gali ga Satana. Mwangakayicila, Yesu akakanile yikaŵe kuti Satanajo nganaŵa jwakulamulila jwa maucimwenego.

¹² Yili yisyene kuti Yehofa ali Mlungu jwa maciligose, Mkupanganya jwa yosope. (Ciunukuko 4:11) Nambo m’Baibulo pangali palipose pajikusasala kuti Yehofa Mlungu kapena Yesu Klistu ni ŵakulamulila pacilambopa. Yesu ŵasasile kuti Satana ali “jwakulamula jwa cilambo capasi.” (Yohane 12:31; 14:30; 16:11) Baibulo jikusasalasoni kuti Satana ali “mlungu jwa cilambo capasi cino.” (2 Akolinto 4:3, 4) Pakwamba ya jwakusisyaju kapena kuti Satana, ndumetume jwa Ciklistu Yohane ŵalembile kuti, ‘Cilambo cosope capasi cili m’myala mwa Jwakusakala jula.’—1 Yohane 5:19.

13. Ligongo cici tukusosecela cilambo casambano?

¹³ Caka cilicose, cilamboci cikusakalilasakalila. Cigumbele ni ngondo, ŵandale ŵangakulupicika, acimlongola ŵa dini ŵawunami, soni ŵandu ŵakusakala. Cilambo cosopeci cisakele mnope mwati ŵandu ngaŵa mkucilinganyasoni. Baibulo jikusasala kuti ndaŵi jiŵandicile jele Mlungu cacityosya cilambo cakusakalaci pa ngondo ja Alamagedo. Yeleyi yicitendekasya kuti cilambo casambano cacilungamo ciyice.—Ciunukuko 16:14-16.

14. Ana Mlungu asagwile ŵani kuti aŵe Jwakulamulila jwa Ucimwene Wakwe, soni ana yeleyi ŵayilocesye catuli?

 ¹⁴ Yehofa Mlungu ŵasagwile Yesu Klistu kuti aŵe Jwakulamula jwa Ucimwene Wakwe wakwinani, kapena kuti boma jakwe. Kalakala Baibulo jalocesye kuti: “Pakuŵa mwanace apagwile kwa m’weji, atupele mwanace jwamlume, soni ulamusi wa ucimwene wakwe uciŵa pekoyo pakwe. Soni lina lyakwe licikolanjikwa . . . Mwenye jwa Mtendele. Ulamusi wakwe wa ucimwene, soni mtendele ngasiyimala.” (Yesaya 9:6, 7) Pakwamba ya ucimwenewu Yesu ŵajigenye ŵakumkuya ŵakwe kupopela kuti: “Ucimwene wawo uyice; kusosa kwawo kutendekwe, pacilambo capasi mpela kwinani.” (Matayo 6:10) Mpela mwatuciyiwonela m’bujo m’buku ajino, pangakaŵapa Ucimwene wa Mlungu ciwutyosye maboma gosope ga pacilambopa, kaneko Ucimwene wa Mlunguwu wucijinjila mmalo. (Danieli 2:44) Kaneko Ucimwene wa Mlungu ucitendekasya cilamboci kuŵa paladaiso.

15. Ana “cilambo capasi casambano” cili cici?

¹⁵ Baibulo jikusatusimicisya kuti: “Tukwembecela kwinani kwasambano ni cilambo capasi casambano, mwele timuciŵa m’mangwakwe mwa cilungamo.” (2 Petulo 3:13; Yesaya 65:17) Ndaŵi sine Baibulo pajikusala ya “cilambo capasi,” jikusagopolela ŵandu ŵakutama pacilambo. (Genesis 11:1) M’yoyo “cilambo capasi casambano” cacilungamo cili ŵandu ŵele Mlungu akusiŵajiticisya.

16. Ana mbote jalulele japi jacacipeleka Mlungu kwa ŵandu ŵakusiŵajiticisya, soni ana tukusosekwa kutenda cici kuti tupocele mboteji?

¹⁶ Yesu ŵasasile kuti m’cilambo casambano, ŵandu ŵele Mlungu akwajiticisya cacipocela mbote ja “umi wangamala.” (Maliko 10:30) Awugule Baibulo jawo pa Yohane 3:16 ni Yohane 17:3, kuti tulole yaŵaŵecete Yesu pakwamba yatukusosekwa kutenda kuti citupocele umi wangamala. Sambano kwende tulole kutyocela m’Baibulo majali gakutyocela kwa Mlungu gele ŵandu ŵakuŵajilwa cacipocela m’cilambo casambano ca paladaiso.

17, 18. Ana mpaka tusimicisye catuli kuti palipose pacilambopa paciŵa mtendele, soni kuti Yehofa cacitucenjela?

 ¹⁷ Yakusakala, ngondo, kasa malamusi, soni kuwulasyana yicimala. “Ŵakutenda yakusakala cacimala . . . Nambo ŵakulinondiya cacapa cilambo capasi.” (Salimo 37:10, 11) Pacilambopa paciŵa mtendele ligongo ‘Mlungu akulekasya ngondo mpaka kumbesi kwa cilambo capasi.’ (Salimo 46:9; Yesaya 2:4) Kaneko “jwakulungama cacisipuka, nipo paciŵa mtendele wejinji kwa ndaŵi josope mpaka pele lwesi luciŵapo,” gopolela kuti mtendelewo ngasiwumala.—Salimo 72:7.

¹⁸ Yehofa cacacenjela ŵandu ŵakusamtindiŵalila. Mu ndaŵi ja Baibulo, Ayisalayeli paŵapikanilaga Mlungu, jwalakwe ŵacenjelaga. (Levitiko 25:18, 19) Yiciŵa yakusangalasya kwabasi kuti Yehofa cacitucenjela m’Paladaiso, mpela muŵacenjelaga Ayisalayeli.—Yesaya 32:18; Mika 4:4.

19. Ana tukumanyilila catuli kuti m’cilambo casambano ca Mlungu muciŵa yakulya yejinji?

¹⁹ Ngasikuŵasoni sala. Jwamalumbo ŵajimbile kuti “M’cilambomo muciŵa yagungula yejinji penani pa matumbi; Yisogosi yakwe yiciŵa yejinji.” (Salimo 72:16) Yehofa Mlungu cacajaliwa ŵakulupicika ŵakwe, soni “cilambo capasi cicipeleka yisogosi yakwe.”—Salimo 67:6.

20. Ana mpaka tusimicisye catuli kuti cilambo cosope ciciŵa paladaiso?

²⁰ Cilambo cosope capasi ciciŵa paladaiso. Malo gaŵajonasile ŵandu ŵakusakala, gacikola nyumba syambone ni migunda jakusalala. (Yesaya 65:21-24; Ciunukuko 11:18) Mkupita kwa ndaŵi, ŵandu cacikusya malo gakutama mpaka pele cilamboci ciciŵa cakusalala, soni ca cajila mpela muwaŵelele mgunda wa Edeni. Soni Mlungu ngasalepela ‘kutambasukula mkono wakwe ni kwanilisya cakumbila ca cindu cilicose ca umi.’—Salimo 145:16.

21. Ana cici cacikulosya kuti paciŵa mtendele pasikati pa ŵandu ni yinyama?

²¹ Paciŵa mtendele pasikati pa ŵandu ni yinyama. Yinyama yakwitinji ni yakulanga yakwe yicilila pampepe. Atamose  kamwanace ngasikajogopa yinyama yakogoya ya moŵa agano.—Yesaya 11:6-9; 65:25.

22. Ana cici cacicitendecela ulwele?

²² Ulwele wucimala. Mpela jwakulamulila jwa Ucimwene wa Mlungu, Yesu caciposya ŵakulwala kupunda muŵatendele paŵaliji pacilambo capasi. (Matayo 9:35; Maliko 1:40-42; Yohane 5:5-9) Kaneko “ŵakutama mwelemo pangali jwacacijila kuti: ‘Une ngulwala.’”—Yesaya 33:24; 35:5, 6.

23. Ligongo cici ŵandu cacisangalala ŵawe pacacijimuka?

²³ Ŵawe cacikolasoni umi, soni ngasawasoni. Wosope ŵakugona mu ciwa ŵakwakumbucila Mlungu cacajimusya ni kolasoni umi. Kusala yisyene Baibulo jikusasala kuti ŵandu ŵaŵawile, cinga ŵambone kapena ŵakusakala, wosopewo tacijimuka ku ŵawe.—Masengo 24:15.

24. Ana akupikana wuli pakwamba ya kutama m’Paladaiso pacilambo capasi?

²⁴ Ŵandu ŵasagwile kulijiganya, soni kumtumicila Mkupanganya Jwamkulungwa, Yehofa Mlungu, akwembeceya m’bujo mwambone mnope. Yesu ŵasalaga ya Paladaiso jweleju paŵamsalilaga jwakulemwa juŵawile najo pampepe jula kuti: “Timciŵa ni une m’Paladiso.” (Luka 23:43, NW) Kuli kwakusosekwa kulijiganya ya Yesu Klistu, jwele jucacikombolekasya majaliga.