Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JA PANDANDA

Pajitendekwe Ngosi—Ana Mpaka Atende Cici Kuti Akulupusye Umi?

Pajitendekwe Ngosi—Ana Mpaka Atende Cici Kuti Akulupusye Umi?

“Panagambile kupikana kuwulika kwa ofesi jetu jamwinani ligongo lyakuti ndege jagundile ofesijo, nagwile pasi. Kaneko naliweni lyosi lili mkutuka soni ofesi josopejo jili cilangali ca moto.”​—Jwatite m’yoyo Joshua.

Lelojino nganiyiŵa yacilendo kupikana kapena kuŵalanga yakuti patendekwe cisicinya . . . mbungo jamacili . . . yaucigaŵenga . . . soni kuti ŵanace agombeledwe kusukulu. Pakuŵalanga kapena kupikana ngani mpela syelesi akusatenda woga, nambope ngosijo jili jatendecele mpaka wakamule mnope woga. Ana mpaka atende wuli ngosi mkanijitendekwe, pajikutendekwa, soni panyuma pakuti jitendekwe kuti akulupusye umi?

MKANIJITENDEKWE​—AKOSECELEJE

MUNDU JWALIJOSE mpaka jimtendecele ngosi. M’yoyo, kosecela mkanipaŵe cili cindu cakusosekwa mnope kuti akulupusye umi. Nambo ana mpaka akosecele camtuli ngosi mkanijitendekwe?

  • Akosecelesyeje nganisyo. Kumanyilila mkanipaŵe kuti mpaka jitendekwe ngosi ndaŵi jilijose, soni kuti umi wawo nambosoni wa ŵandu ŵakusiŵanonyela mpaka uŵe pangosi kuli kwakusosekwa. Nganiluŵa lunda kosecelesya nganisyo panyuma pakuti ngosi jitendekwe.

  • Amanyilileje mkanipaŵe ya ngosi syampaka sitendekwe mu mkuli wawo soni kwampaka atilile. Mpaka atende cenene kulolasoni naga nyumba jawo jili jakulimba soni naga jili pamalo gambone. Atyosyeje yiliyose yampaka yitandisye moto. Mpaka aŵice m’nyumba jawo kacindu kakwamanyikasya naga wuwulice moto, soni alolecesyeje kuti akucenga libatile lyakwe mwakuŵika lyasambano.

  • Asunjileje yindu yampaka yakamucisye pangosi. Ndaŵi syejinji pajitendekwe ngosi magesi gakusasima, mesi gakusasoŵa, mafoni ngagakusakamula soni magalimoto ngaŵa mkwenda. Naga akwete galimoto, asunjileje mawuta mwine ciŵandika hafu tanki nambosoni yakulya, mesi ni yindu yine yampaka yakamucisyeje pangosi.—Alole libokosi lyakuti, “Ana Akwete Yindu Yakwakamucisya Pangosi?”

    Kukosecela mkanipaŵe cili cindu cakusosekwa mnope kuti akulupusye umi

  • Asunjileje manambala gamafoni ga acimjawo ŵali kutali soni pakuŵandika.

  • Akoseceleje mwampaka atilile ngosi. Amanyilileje malo gakulekanganalekangana gampaka akopocele pakutila ngosi naga jasimene ali m’nyumba, soni yampaka atende ŵanace ŵawo pakutila ngosi pali kusukulu. Mpaka asagulile cile malo gakuti liŵasa lyawo likacingangane palitisile, mwine pasukulu kapena malo galigose gambone ciŵandika kapena kutali ni kumangwawoko. Ŵaboma akusalimbikasya kuti ndaŵi ni katema mpaka ajawuleje yimpepe ni liŵasa lyawo kumalo gaŵasagwile pakulinjilila kutila ngosi.

  • Akoseceleje yampaka atende pakwakamucisya ŵane, mpela ŵakalambale, ŵanace, ŵalemale soni ŵane ŵampaka yaleme kutila.

PAJIKUTENDEKWA​—ATENDEJE YINDU MWACITEMA

Joshua, jwatumkolasile jula jwatite, “Pawawulice moto, ŵandu ŵajinji nganayikosyaga mnope kuti akusosekwa kutila mwacitema. Ŵane m’malo mwakuti atile mwacitema ŵasimisyaga makompyuta soni kutaga mesi m’mabotolo. Panamsalilaga mundu jwine kuti tukusosekwa kutila mwacitema jwatite, ‘Mwine tujembeceye kaje panandi.’” Atamose kuti acimjakwewo ŵacelewaga nambope Joshua jwaŵecete mwagumila kuti, “Conde acimjangu tukopoce mwacitema!” Ali apikene yeleyo acimjakwewo ŵatesile yindu mwacitema ni kutanda kumkuya. Joshua ŵajendelecele kwalimbikasya acimjakwewo kuti, “Naga jwine akugwa tumjimusyeje nikwendelecela kutila, tukajasa mtima, citukulupuce!”

  • Pawuwulice moto. Naga motowo wuwulice ali m’nyumba, agone pasi kaneko mwacitema ajawule pamalo galigose gampaka akopocele mwangasawusya. Kutenda yeleyi mpaka kwakamucisye kuti aloleje soni kupumula cenene ligongo pawuwulice moto ŵandu ŵajinji akusawa ni lyosi. Akalimbana ni kujigala yindu. Kucelewa panandi pawuwulice moto mpaka kuŵice umi wawo pangosi.

  • Pacikutendekwa cisicinya. Naga ali m’nyumba mpaka akajuŵe pasi pa mpando kapena tebulo ciŵandika ni lipupa. Panyuma pacisicinyaco, akopoce mwacitema m’nyumbamo ni akajime patali ni nyumba jawo kapena cindu cilicose cakutaŵa. Yeleyi mpaka yakamucisye ligongo panyuma pacisicinya pakusatendekwasoni yisicinya yine yamwanamwana. Ndaŵi sine ŵakusakulupusya ŵandu pangosi mpaka acelewe, m’yoyo ŵakulupusye ŵane naga yili yakomboleka.

  • Pakukutendekwa tsunami. Tsunami gali matumbela ga mesi gakwika mwamacili kutyocela kunyasa soni gakusasewucila mwacitema kumkuli. Payitendekwe yeleyi, atilileje kumalo gakwela ligongo pakusayika matumbela gane gamacili, soni gamakulungwakulungwa mnope.

  • Pajikuputa mbungo jamacili mnope. Mwacitemacitema atilileje kumalo gambone gampaka ajuŵe.

  • Pagasewucile mesi. Atilile kumalo gakwela. Pakutila akagambaga kuliŵata kapena kwendesya galimoto palipose. Yeleyi yili yakamucisya ligongo mesi pagasewucile gakusajigala yindu yakunyalaya soni gakusasiŵa masimbo, ndambo syamagesi syasigwile pasi soni yindu yine yakogoya.

  • Ana akumanyilila? Mesi gakwenda atamose gaŵe gamnono mpaka gakokolole galimoto. Mesi pagasewucile ŵandu ŵajinji akusawa ligongo lyakwendesya galimoto pamesi gakwenda.

  • Naga ŵaboma akwasalila kuti atyoce mumkuliwo, akacelewaga soni ŵamanyisyeje acimjawo kwatilile. Yeleyi mpaka yakamucisye acimjawowo kuti akaŵika umi wawo pangosi pakwasosasosa wawojo.

    Naga ŵaboma akwasalila kuti atyoce mumkuliwo, akacelewaga

  • Ana akumanyilila? Gamba kulemba ka utenga pafoni kuli kwakamucisya mnope pakwamanyisya acimjawo kulekangana ni kwimba foni.

  • Naga ŵaboma akwasalila kuti akatyoka m’nyumba kapena kumalo kwatilile, apikanileje yeleyo. Naga kusa kuwulice mtela wakogoya kapena libomba lya nyukiliya, akatyoka m’nyumba soni awugale mawindo nambosoni palipose pampaka pajinjilile lipuje. Yeleyi mpaka yakamucisye kuŵambala lipuje lyakogoya. Naga yili yakomboleka mpaka aloleleje TV, kapena kupikanilaga ngani pa wayilesi kuti amanyilileje mwakuŵelele kusa. Atamepe m’nyumbamo mpaka ŵaboma ali asasile kuti yindu yakogoyayo yimasile.

PANYUMA PAKUTI JITENDEKWE​—ALICENJELEJE

Kwende tulole yampaka atende pakulicenjela ku yilwele soni yindu yine yampaka yiŵice umi wawo pangosi:

  • Atameje ni acimjawo, akanonyelaga kutama kwa jika.

  • Malo gakutama gaŵeje gacasa.

  • Awaleje yakuwala yakwacenjela ku yindu yakogoya. Mwine pakutyosya yiswani mpaka awaleje magulofesi, sapato mpela jombo soni yisoti yakusawala ŵandu pakukamula masengo, nambosoni awaleje kungope yampaka yacenjele ku luwundu. Nambosoni aŵeje ŵakusamala mnope ni ndambo syamagesi soni makala ga moto gagasiŵice pasi.

  • Akacenga pologalamu jakatende kawo ka yindu. Pajitendekwe ngosi ŵanace akusajembeceya kuti acinangolo mpaka ajendelecele kutenda yindu mpela mwakusatendela ndaŵi syosope. M’yoyo, akaleka kwajiganya ŵanace ŵawo yindu yine yakusukulu, kunguluka nawo soni kulijiganya ya Mlungu yimpepe ni liŵasa lyawo. Akagambaga kuganicisya yindu yakogoya yakuŵeceta ŵandu pakwamba ya ngosijo, soni akakunda kulagasika nganisyo kuti kusokonasye liŵasa lyawo. Akundeje kupocela cikamucisyo nambosoni ŵakamucisyeje ŵane.

    Panyuma pakuti jitendekwe naga yili yakomboleka akacenga pologalamu jakatende kawo ka yindu

  • Amanyilileje kuti yindu yawo mpaka yijonasice pangosi. Pajitendekwe ngosi ŵaboma soni yiwanja mpaka ŵakamucisye ŵandu pa yindu yakusosecela paumi wawo nambo ngaŵa kwawucisya yindu yawo yosope yayijonasice. Yindu yakusosecela yakwe mpaka yiŵe mesi gakumwa gambone, yakulya, yakuwala, soni malo gambone gagona.—1 Timoteo 6:7, 8.

  • Amanyilileje kuti nganisyo syawo mpaka sisokonecele soni aŵeje ŵakusacilila kupocela cikamucisyo. Yeleyi yikusawonecela pali papite ndaŵi jamnono panyuma pangosijo. Yimanyilo yakwe mpaka yiŵe kulagasika nganisyo soni kulepela kuganisya cenene nambosoni kulepela kukamula masengo, soni kupata lugono. Ŵasalileje acimjawo ŵakuŵajilwa kuti ŵakamucisye.

Atamose kuti Joshua jwakulupwice pangosi ja moto nambo acimjakwe ŵajinji ŵawile. Jwalakwe jwapatile cikamucisyo kutyocela kwa ŵakulongolela ŵamumpingo mwakwe soni madokotala ga ulwele wanganisyo. Pakusala mwaŵatite pakumlimbikasya, Joshua jwatite, “Ŵamsimicisye kuti kulagasika nganisyo kuli kwacipago panyuma pakuti patendekwe ngosi nambo yangajigala ndaŵi kuti mundu aŵesoni cenene.” Kaneko jwalakwe jwatite, “Panyuma pa miyesi 6 nalesile kutenda woga nambope yindu yine yanjigalile ndaŵi kuti yimale.”

Ngosi pajitendekwe mpaka tuyiwone kuti Mlungu ali jwangali cilungamo. Ŵandu ŵane mwangamanyilila akusatanda kumjimba Mlungu magambo kuti ni jwatendekasisye ngosijo. Mpela Joshua, ŵandu ŵajinji “pakulupwice pangosi akusalijimba magambo ligongo lyakulepela kwakulupusya acimjawo ŵaŵawile.” Joshua jwatite, “Ngusinalijimba magambo kuti, ‘ligongo cici nalepele kwakulupusya ŵandu ŵajinji?’ Nambo pakuŵa Baibulo jikusasala kuti Mlungu caciyikasya cilungamo pacilambo capasi soni cacimasya yindu yosope yakusakala, yeleyi yikusandamika mtima pasi. Apano ngusatenda yindu mwakusamala pakuŵambala yindu yampaka yiŵice umi wangu pangosi.”—Ciunukuko 21:4, 5. *

^ ndime 33 Kuti amanyilile yejinji yaŵalagucisye Mlungu pakwamba ya msogolo soni ligongo lyakwe akundile kuti ŵandu asimaneje ni yipwetesi, alole buku jakuti Ana Baibulo Jikusatujiganya Yatuli? Bukuji jikusimanikwasoni pa www.ps8318.com/yao.