Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ligongo Chichi Ngatukusaputaga Ngondo Mpela Muŵatendelaga Aisalaeli Kala?

Ligongo Chichi Ngatukusaputaga Ngondo Mpela Muŵatendelaga Aisalaeli Kala?

MKATI mwa Ngondo Jaŵili Japachilambo Chosope, jwamkulungwa jwa asilikali ŵa Nazi jwajogoyisye ŵa Mboni sya Yehofa kuti, “Naga jemanja akukana kuputa ngondo jakulimbana ni France kapena England, nikuti wosope chimwulajidwe.” Atamose kuti asilikali ŵa Nazi ŵaliji papopo kuti alole yachatende ŵamboniwo, nambope abale ni alongowo nganachenga nganisyo syawo. Kusala yisyene abale ŵetuŵa ŵalosisye kulimba mtima. Mwelemutu ni mwakusajiwonela ngondo ŵa Mboni sya Yehofa. Ngatukusaputa nawo ngondo sya m’chilambochi atamose ali atujogoyisye kuti chatuwulaje.

Nambope mwelemu ngaŵa ni mwakusajiwonela ngani jakuputa ngondo Aklistu wosope. Ŵandu ŵajinji akusakulupilila kuti Mklistu mpaka achichenjeleje chilambo chakwe. Jemanjaji mpaka aganisyeje kuti, ‘Aisalaeli ŵakala ŵaliji ŵandu ŵa Mlungu soni ŵaputaga ngondo. Sano ligongo chichi Aklistu masiku agano ngakuputa ngondo?’ Ana mpaka ajanje uli chiwusyo chelechi? Kuti tujanje chiwusyochi tukusosekwa kumanyilila kuti mwayiŵelele yindu masiku agano yili yakulekangana ni mwayaŵelele ndaŵi ja Aisalaeli. Kwende tukambilane yindu msano yampaka yitukamuchisye kumanyilila kulekangana kwakwe.

1. ŴANDU ŴA MLUNGU ŴALIJI ŴA MTUNDU UMO

Kalakala Yehofa ŵasagwile mtundu umo kuti uŵe ŵandu ŵakwe. Mtunduwu ŵawukolangaga kuti Isalaeli. Jwalakwe jwakolangaga Aisalaeli kuti “ŵandu ŵangu pasikati pa ngosyo syosope.” (Eks. 19:5) Mlungu jwapelesoni jemanjaji malo gawogawope. Myoyo Mlungu paŵalamwile Aisalaeli kuti akapute ngondo jakulimbana ni mitundu jine, jemanjaji nganajawulaga kukulimbana kapena kukwawulaga Aisalaeli achimjawo. *

Masiku agano ŵakutumichila ŵa Yehofa ali ŵakutyochela mu “mbumba jilijose, mtundu uliwose soni chiŵecheto chilichose.” (Chiw. 7:9) Myoyo naga ŵandu ŵa Mlungu akuputa ngondo nikuti mpaka ŵawulajejesoni ŵakutumichila achimjawo.

2. YEHOFA NI JUŴALAMULAGA AISALAELI KUTI AKAPUTE NGONDO

Kalakala, papagwaga magongo gagamtendekasyaga Yehofa kwakunda Aisalaeli kwawula kukuputa ngondo. Mwachisyasyo, Mlungu jwalongolele Aisalaeli kuti akapute ngondo pakulimbana ni Akanani soni kusumula yindu kweleko. Pandaŵiji Akanani ŵamanyikaga chenene ni yamisimu, kutenda chikululu soni kupeleka ŵanache ŵawo mbopesi. Yehofa ŵalamwile Aisalaeli kuti ŵawulaje ŵandu ŵaŵatendaga yakusakala mchilambo chele jwalakwe ŵaliji ali asasile kuti chachapa Aisalaeliwo. Ŵatesile yeleyi ni chakulinga chakuti Aisalaeliwo akajigalila ndamo syakusakalasyo. (Lef. 18:24, 25) Panyuma pakuti Aisalaeli apochele chilambo chele ŵasalile kuti chachapa, ndaŵi sine Mlungu ŵasalilaga jemanjaji kuti akaputeje ngondo pakusaka kulichenjela kwa adani ŵawo. (2 Sam. 5:17-25) Nambope Yehofa nganiŵakundaga Aisalaeli kwawula kungondo mwajika jawo. Mwamti Aisalaeli papite kukuputa ngondo mwajika jawo ŵasimanaga ni yakusawusya.—Num. 14:41-45; 2 Mbi. 35:20-24.

Masiku agano, Yehofa jwangalamula ŵandu kuti akaputeje ngondo. Yilambo yikusaputa ngondo mwakusaka kwawo ngaŵaga mwakusaka kwa Mlungu. Jemanjaji akusaputa ngondo pakusaka kukola malo gekulungwa, mbiya syejinji soni kulimbikasya yandale. Nambi uli pakwamba ya ŵandu ŵakusati akuputa ngondo mu lina lya Mlungu pakuchenjela dini jawo kapena pakusaka kwawulaga adani ŵa Mlungu? Yehofa chachachenjela ŵakutumichila ŵakwe ŵasyesyene soni kwajonanga adani ŵakwe msogolomu pangondo ja Alamagedo. (Chiw. 16:14, 16) Ŵachachiputa ngondoji ali asilikali ŵa Mlungu ŵali magulu ga ngondo gakwinani ngaŵaga ŵakutumichila ŵakwe ŵa pachilambopa.—Chiw. 19:11-15.

3. AISALAELI NGANIŴAWULAGAGA ŴANDU ŴAŴAMKULUPILILE YEHOFA

Ana ngondo sya masiku agano sikusakulupusya ŵandu ŵakulupichika kwa Mlungu mpela mujatendele ngondo ja Yehofa pa kumkulupusya Lahabu paŵawujonangaga msinda wa Yeliko?

Kalakala, Aisalaeli ŵatendelaga chanasa ŵandu ŵaŵalosyaga kuti akusamkulupilila Mlungu. Nambo ŵawulagaga ŵandu ŵelepewo ŵaŵalamwile Yehofa kuti awulajidwe. Kwende tulole yisyasyo yiŵili. Atamose kuti Yehofa jwalamwile Aisalaeli kuti akajonanje msinda wa Yeliko, nambo jemanjaji nganamwulaga Lahabu ni ŵandu ŵa mwiŵasa mwakwe ligongo lyakuti ŵakwete chikulupi. (Yos. 2:9-16; 6:16, 17) Pali papitile ndaŵi, msinda wa Gibiyoni nganawujonanga ligongo lyakuti Agibiyoni ŵalosisye kuti akusamjogopa Mlungu.—Yos. 9:3-9, 17-19.

Masiku agano, mitundu ja ŵandu pajikumenyana jikusawulaga atamose ŵandu ŵakwete chikulupi. Mwamti ndaŵi sine yilambo payikumenyana yikusayika pakwawulaga ŵandu ŵanganalemwa chilichose.

4. AISALAELI PAŴAPUTAGA NGONDO ŴAKUYAGA YAŴASALILAGA MLUNGU

Kalakala, Yehofa ŵasakaga kuti asilikali ŵa Aisalaeli aputeje ngondo mwakamulana ni malangiso gaŵapaga. Mwachisyasyo, ndaŵi sine Mlungu ŵasalilaga jemanjanji kuti atendeje yindu “mwamtendele” ni ŵandu ŵa mumsinda wakusaka kusumula. (Det. 20:10) Yehofa jwasakagasoni kuti asilikali ŵa Aisalaeli aŵeje ŵachasa soni akuyeje malamusi gakwe. (Det. 23:9-14) Ndaŵi syejinji asilikali ŵamitundu jine pasumwile misinda ŵakamulilaga achakongwe ŵa mmisindajo. Nambo Yehofa nganiŵakundaga Aisalaeli kutenda yeleyi. Mwamti mundu jwa Chiisalaeli kuti amlombe jwamkongwe jwa mumsinda wasumwile pasosekwaga kupita mwesi umo chisumulile msindawo.—Det. 21:10-13.

Masiku agano, yilambo yejinji yakamulene kuti yiputeje ngondo mwakamulana ni malamusi gayatamilikasisye. Atamose kuti yeleyi yikusachenjela ŵandu ŵawo, nambo chakutesya chanasa chili chakuti ndaŵi syejinji yilamboyi yikusatendasoni yindu mwangakuya malamusigo.

5. MLUNGU ŴAPUTILAGA NGONDO ŴANDU ŴAKWE

Ana masiku agano Mlungu akusiŵaputila ŵandu ngondo mpela muŵatendele ni Aisalaeli ku Yeliko?

Kalakala, Yehofa ŵaputilaga ngondo Aisalaeli. Ndaŵi syejinji jwalakwe ŵatendaga yakusimonjesya ni chakulinga chakuti Aisalaeli apunde ngondo. Mwachisyasyo, ana Yehofa ŵatesile chichi kuti Aisalaeli awugomeche msinda wa Yeliko? Mpela mujwaŵechetele Yehofa, Aisalaeli paŵagambile ‘gumila, lipupa lyagwile,’ yayatendekasisye kuti jemanjajo asumule msindawo mwangasawusya. (Yos. 6:20) Nambi Aisalaeli ŵapundule chamtuli pangondo jakulimbana ni Aamoli? “AMBUJE ŵagatendesye maganga gamakulungwa ga matalila kutyochela kwinani kuti gagwile jemanjajo . . . Ŵajinji gawuleje magangago kupunda ni ŵele ŵakuwulajidwa ni Aisalaeli.”—Yos. 10:6-11.

Masiku agano, Yehofa jwangawuputila ngondo mtundu uliwose wa ŵandu pachilambopa. Uchimwene wakwe, welesoni Yesu ali Mwenye jwakwe, “nganiwuŵa kumbali ja chilambochi.” (Yoh. 18:36) Satana, ni jwakulamulila maboma gosope ga pachilambopa. Mwamti ngondo syasikutendekwa pachilambochi, sikusagamba kulosya kusakala mtima kwa Satana.—Luk. 4:5, 6; 1 Yoh. 5:19.

AKLISTU ŴASYESYENE AKUSATAMA MWAMTENDELE NI ŴANE

Mpela mwatuyiwonele, yindu masiku agano yili yakulekangana ni muyaŵelele mundaŵi ja Aisalaeli. Kupwatika pa yindu yatukambileneyi panasoni yindu yine yayikusatutendekasya kuti tukaputaga nawo ngondo. Mwachisyasyo, Mlungu jwaliji ali asasile kala kuti m’masiku gambesi ŵandu ŵakwe ‘ngasalijiganyasoni kuputa ngondo.’ (Yes. 2:2-4) Konjechesya pelepa, Klistu jwasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti ‘nganaŵa mbali ja chilambochi.’ Yayikugopolela kuti jemanjaji ngakusaputa nawo ngondo sya m’chilambochi.—Yoh. 15:19.

Yesu jwaŵendilesoni ŵakulijiganya ŵakwe kutenda yindu yine. Jwalakwe jwasalile jemanjajo kuti aŵambaleje kupya mtima, kutumbila soni ngondo. (Mat. 5:21, 22) Kupwatika pelepa, jwasalilesoni ŵakumkuya ŵakwe kuti aŵeje “ŵakuyikasya mtendele” soni ŵanonyeleje adani ŵawo.—Mat. 5:9, 44.

Ana m’weji mpaka tutende chamtuli yeleyi? Kusala yisyene, pangali jwalijose jwetuwe jwakusasaka kuputa ngondo. Nambo ana tukwete ndamo jinejakwe jajikusatutendekasya kuti tunonyeleje yakangana kapena tukaŵa ŵakamulana mumpingo? Ndaŵi syosope tukusosekwa kulingalinga kuti tumalane ni ndamo syelesyo.—Yak. 4:1, 11.

Mmalo mwakuputa nawo ngondo syasikusatendekwa m’yilambo, tukusalimbikasya chinonyelo soni mtendele pasikati petu. (Yoh. 13:34, 35) Kwende tutendeje yampaka tukombole kuti tukajinjililaga nawo yindu ya mchilambochi patukwembecheya ndaŵi jachachimasya Yehofa ngondo mpaka kalakala.—Sal. 46:9.

^ Ndaŵi sine Aisalaeli ŵamenyanaga achimsyenepe. Nambope Yehofa nganasangalalaga ni yeleyo. (1 Ayi. 12:24) Atamose yaliji myoyo ndaŵi sine Yehofa ŵayikundaga yeleyi kutendekwa naga mbumba sine mu Isalaeli sijimuchile kapena sitesile yakulemwa yekulungwa.—Ŵak. 20:3-35; 2 Mbi. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.