‘Gelngin Got nib Thothup e Yib i Ying Ngorad’

‘Dariy bbugithin ni yog e profet ni sum u laniyan’ be’, ya gelngin Got nib thothup e yib i ying ngak e girdi’ ngar weliyed e thin ni ke yib rok Got ngorad.’​—2 PET. 1:21.

BOCH BAN’EN NI NGAN FAL’EG I LEMNAG

Uw rogon ni fanay Got gelngin nib thothup ni nge ayuweg e piin nra yoloyed e Bible ni ngar nanged e n’en ni ngar yoloyed?

Mang boch i fan ni nge mich u wan’dad ni Bible e yib rok Got?

Mang e rayog ni ngam rin’ ni gubin e rran ya nge m’ug ni gab felfelan’ ni kan yoloy e Bible?

1. Mang fan nib t’uf e Thin rok Got rodad ni aram e Bible?

 UW E kad bad riy? Mang fan ni gad bay u roy? Uw e gad ra yan ngay? Mang fan ni aray rogon e fayleng? Mang e ma buch rodad u nap’an ni kad m’ad? Ireray boch e deer ni ma fith e girdi’ u ga’ngin yang e fayleng. Ere, faan gomanga dariy e Thin rok Got, ni aram e Bible, ma uw rogon ma gad nang e fulweg ko pi deer ney nge ku boch e deer nib ga’ fan? Faanra dariy e Bible ma kemus ni pi n’en nra i buch rodad e ir e rayog ni ngad filed ban’en riy. Ma faanra aram rogon ma dabiyog ni ngad lemnaged e n’en ni lemnag fare psalmist u murung’agen e “motochiyel” rok Jehovah.​—Mu beeg e Psalm 19:7.

2. Mang e ra ayuwegdad ni nga i par nib ga’ fan e Bible u wan’dad?

² Yugu aram rogon, ma boor e girdi’ ndaki ga’ fan e thin nu Bible u wan’rad ni bod rogon ko som’on. (Mu taareb rogonnag ko Revelation 2:4.) Pi girdi’ ney e dakurur ngongolgad nrogon nib m’agan’ Jehovah ngay. (Isa. 30:21) Machane, rayog ni nge dabi buch e re n’ey rodad. Rayog maku thingari par nib ga’ fan e thin nge machib nu Bible u wan’dad. Bible e aram reb e tow’ath nrib ga’ fan ni ke yib rok e En ni Sunmiydad. (Jas. 1:17) Ere, mang e ra ayuwegdad ni nge gel feni ga’ fan e “thin rok Got” u wan’dad? Reb e kanawo’ e aram e ngad fal’eged i lemnag rogon nni pow’iy e piin nra yoloyed e Bible ni ngar yoloyed e Thin riy. Re n’ey e kub muun ngay ni ngad lemnaged boch e mich riy ni thin nu Bible e Got e thagthagnag nga laniyan’ e girdi’ ngar yoloyed. Faan gad ra rin’ ni aray rogon ma ra k’aringdad ni ngaud beeged e Thin rok Got ni gubin e rran ma gad be fol ko pi fonow riy.​—Heb. 4:12.

UW ROGON NI “YING” GELNGIN GOT NIB THOTHUP NGORAD?

3. Uw rogon ni “ying” gelngin Got nib thothup ngak e pi profet nge piin nra yoloyed e Bible?

³ Ba pag 1,610 e duw ni yoloy sogonap’an 40 e pumoon e  Bible, nra tababgad ko duw ni 1513 B.C.E. nge yan i mada’ ko 98 C.E. Pi girdi’ ney nra yoloyed e Bible e yib i “ying” gelngin Got nib thothup ngorad. (Mu beeg e 2 Peter 1:20, 21.) Fare bugithin ni kan pilyeg ni “ying” ko re thin nu Bible ney e yib u bbugithin ni Greek ni be yip’ fan ni ngan pow’iyem, ara ngan fekem nga bang, ara ngam pagem ngan pow’iyem. Kun fanay e re bugithin ney ko Acts 27:15 u nap’an ni yibe weliy murung’agen ba barkow ni ke un ko nifeng. Pi profet nge piin nra yoloyed e Bible e yib i “ying” gelngin Got nib thothup ngorad ni aram e be yip’ fan ni i non Got ngorad, ma be suruy lanin’rad, ma be pow’iyrad u daken gelngin nib thothup. Ere pi n’en nra yoloyed nga but’ e gathi lem rorad, ya lem rok Got. Immoy yu ngiyal’ ni un thagthagnag bogi ban’en nga lanin’rad ngaur yoloyed ndar nanged fan. (Dan. 12:8, 9) Ere, riyul’ ni “urngin e thin ni bay u lan e babyor nib thothup e Got e yib i pi’ nga laniyan’ e girdi’ ngar yoloyed,” ma gathi lem ko girdi’.​—2 Tim. 3:16.

4-6. Uw rogon ni ayuweg Jehovah e piin nra yoloyed e Bible nge yog nra nanged e n’en ni ngar yoloyed? Mu susunnag.

⁴ Ere, uw rogon ni fanay Got gelngin nib thothup ni nge ayuweg e piin nra yoloyed e Bible nge yog nra nanged e n’en ni ngar yoloyed? Gur, ka nog ngorad e yu bugithin ni ngar yoloyed fa kemus ni un tay boch ban’en nga lanin’rad mu ur yoloyed ni thin rorad? Am lemnag rogon ni ma yoloy be’ nib ga’ u barba’ e maruwel bang e babyor ni nge pi’ nga bang. Faanra bay rogon e thin ni baadag ni ngan tay nga daken fa gi babyor, mab ga’ ni ir e ma yoloy fa reb e non ma be yoloy e tayol rok nga babyor. Ma nap’an nra m’ay fa gi babyor me sayin fa en nib ga’ ko maruwel ngay. Yu ngiyal’ e kemus ni ma yog e pi n’en nib ga’ fan ni nge m’ug u daken fa gi babyor me pag fare tayol rok ni nge yoloy fa gi babyor nrogon ni be lemnag, ngemu’ me beeg me yog e pi n’en ni baadag ni ngan thilyeg riy. Ma nap’an nra m’ay fa gi babyor me sayin ngay ni nge m’ug ni ir e ke yib rok.

⁵ Ku er rogon e Bible ni bay yu yang riy ni “yoloy Got nga bugul i pa’.” (Ex. 31:18) Ku bay yu yang riy ni i yog e yu bugithin ni ngan yoloy ngay ni bochan e ngari yan i aw nga rogon ni be lemnag. Bod ni fare thin ko Exodus 34:27 e be gaar: “Me gaar Somol ngak Moses, ‘Mu yoloy e thin ni baaray, ya pi thin ney e nge par ni m’ag u thildow nge piyu Israel.’” Ki yog Jehovah ngak Jeremiah ni profet ni gaar: “Mu yoloy nga lan e babyor urngin e tin ku gog ngom.”​—Jer. 30:2, BT.

⁶ Machane, ba ga’ nda i yog Got ko piin nra yoloyed e Bible e miti thin ni ngar yoloyed, ya kemus ni i tay nga lanin’rad e pi n’en ni ngar yoloyed mi yad yoloy ni thin rorad. Be gaar e Eklesiastes 12:10, BT: “Fare Filosofer e i guy rogon ni nge yog ko thin nib sumunguy, machane pi thin ni yoloy e rib riyul’.” Luke ni ir e yoloy reb e Gospel u Bible e ‘fal’eg i gayiy murung’agen e pi n’ey ni gubin aram ko tabolngin riy, me finey nib fel’ ni nge yoloy murung’agen nib yaram.’ (Luke 1:3) I maruwel Got nga gelngin nib  thothup ni nge guy rogon ndabi thil e n’en ni kan yoloy nga but’, ni bochan ni pi girdi’ ney e dawor ra flontgad.

7. Mang fan nib gonop Got ni ke fanay e girdi’ ni ngar yoloyed e Bible?

⁷ Ke m’ug rogon gelngin e gonop rok Got ni bochan e ke fanay e girdi’ ni ngar yoloyed e Bible. Thin ni bay riy e gathi kemus ni be weliy murung’agen boch ban’en ya ku be weliy rogon e pi n’en ni ur thamiyed. Uw rogon ni faan gomanga fanay Jehovah e pi engel ni ngar yoloyed e Bible? Gur, rayog ni ngar weliyed rarogon laniyan’ e girdi’ nib fel’ rogon nge pi n’en ni ur thamiyed ni bod e marus, nge kireban’, nge ku boch ban’en? Ere, bochan ni ke pag Got e girdi’ ndawor ra flontgad ni ngar mel’eged rogon e thin ni ngar yoloyed nga Bible, ma aram fan nrayog ni nge taw e thin riy nga gum’irchaen e girdi’!

BOCH I FAN NI NGE MICH U WAN’DAD NI BIBLE E YIB ROK GOT

8. Mang fan nrayog ni nga nog ni Bible e de taareb rogon nga yu ken e babyor ko pi yurba’ i teliw?

⁸ Boor i fan ni nge mich u wan’dad ni Bible e yib rok Got. Bible e rayog ni nge ayuwegdad ni ngad nanged e bin riyul’ e Got nib thil nga yu ken e babyor ko pi yurba’ i teliw. Bod ni pi babyor ko teliw ko Hindu e ma weliy murung’agen e pi madnom ko teliw rorad, nge llowan’ ko girdi’, nge boch e yat, nge boch e motochiyel u murung’agen rogon ni ngan ngongol. Ma babyor ko teliw ko Buddhist e ma weliy murung’agen e pi motochiyel nib t’uf ni nge fol e pi monk nge pi sibester riy. Ku be weliy murung’agen e machib ko teliw ko Buddhist nge pi n’en ni i fil Buddha. De yog Buddha ni ir reb e got, maku buchuuw ban’en ni i weliy u murung’agen Got. Pi babyor ko teliw ni Confucianism e be weliy murung’agen e pi n’en ni i buch kakrom, nge boch e motochiyel u murung’agen rogon ni ngan ngongol, nge pig, nge boch e tang. Ku bay e babyor ko teliw ni Islam ni be yog ni kemus ni taareb e Got, ma manang e pi n’en ni bay nga m’on, ma rayog ni nge gagiyegnag, machane dariy fithingan Got riy ni Jehovah ni bokum biyu’ yay nni yoloy nga lan e Bible.

9, 10. Mang e rayog ni ngad filed u murung’agen Got u Bible?

⁹ Yooren ken e babyor ko pi yurba’ i teliw e gathi ri ma weliy murung’agen Got. Machane, Bible e rayog ni nge ayuwegdad ngad nanged Jehovah Got nge pi n’en ni ma rin’. Ku ra ayuwegdad ni ngad nanged rarogon Got. Gathi kemus ni be yog e Bible ni ir reb e Got nib gel gelngin, mab gonop, mab mat’aw urngin e tin ni ma rin’, ya ku be yog ni gad ba t’uf rok. (Mu beeg e John 3:16; 1 John 4:19.) Maku reb, e be gaar e Bible: “Gubin e girdi’ ma taareb rogorad u wan’ Got. En ni ba’ madgun Got u wan’ ma be rin’ e tin nib mat’aw e ra i par nib fel’ u wan’ Got ndemtrug ko be’ u kun nam.” (Acts 10:34, 35) Bochan ni boor mit e thin ni kan pilyeg e Bible ngay, ma be dag nriyul’ e re n’ey. Piin ni boor mit e thin ni yad manang e ka rogned ni sogonap’an 6,700 mit e thin ni yima yog u ga’ngin yang e fayleng, ma sogonap’an 100 ko pi thin ney e ma yog 90 e pasent ko girdi’ u fayleng. Yugu aram rogon mab pag 2,400 mit e thin ni kan pilyeg e Bible ngay ni boch e kan pilyeg ni polo’ ma boch e yu  yang riy. Ere, ba dake gubin e girdi’ u fayleng nrayog ni ngar beeged e Bible ni ga’ngin fa yu yang riy.

¹⁰ I yog Jesus ni gaar: “Chitamag e gubin ngiyal’ ni be maruwel, ere ku er rogog nthingar gu maruwel.” (John 5:17) Jehovah e ir e Got “ndabi math biid.” Ere, mu lemnag urngin ban’en ni ke rin’! (Ps. 90:2) Kemus ni goo Bible e be weliy ngodad e pi n’en ni i rin’ Got kakrom, nge n’en ni be rin’ e chiney, nge n’en nra rin’ boch nga m’on. Ku be weliy e Bible ngodad e pi n’en ni baadag Got nge pi n’en ndabun, maku be weliy rogon nrayog ni ngad chugurgad ngak. (Jas. 4:8) Thingar dab da paged boch ban’en ara magafan’ rodad ni nge palognagdad rok Jehovah.

11. Mang boch e fonow nib fel’ ni yira pirieg u lan e Bible?

¹¹ Ba ga’ e gonop u lan e Bible, ma re n’ey e be dag nre ke babyor ney e ke yib rok Got. I yoloy apostal Paul ni gaar: “I mini’ e manang e lem rok Somol? Me mini’ e rayog rok ni nge fonownag?” (1 Kor. 2:16) Re thin nu Bible ney e ba puluw ko n’en ni fith Isaiah ni profet ngak e piin ni ur moyed ko ngiyal’ ni immoy riy ni gaar: “Mini’ e rayog rok ni nge yog ngak Somol e n’en ni nge rin’ Somol? Mini’ e rayog ni nge fil ban’en ngak ara fonownag?” (Isa. 40:13) Fulweg riy e, dariy. Aram fan ni faan yira fol ko pi fonow u lan e Bible u murung’agen e mabgol, nge bitir, nge pi n’en ni yima chuweg e chalban ngay, nge piin ni yima chag ngorad, nge rogon ni ngaun maruwel nib gel, nge yul’yul’, nge ngongol nib fel’, ma ra yib angin! Dariy reb e fonow ni yima pi’ u lan e Bible nib kireb. Machane, girdi’ e de ga’ e gonop rorad ni ngar pied e fonow nib fel’ ni gubin ngiyal’. (Jer. 10:23) Gubin ngiyal’ ni yad ma thilyeg rogon e fonow ni yad ma pi’ ni bochan e bay boch ban’en riy nde puluw. Be gaar e Bible: “Ba m’ay fan e tirorad e lem.”​—Ps. 94:11, BT.

12. Uw rogon ni ke guy boch e girdi’ rogon ni ngar kirebnaged e Bible?

¹² Pi n’en ni i buch kakrom ke mada’ ko chiney e ku aram reb e mich riy ni Bible e yib ko bin riyul’ e Got. Nap’an e duw ni 168 B.C.E., me l’og e bin aningeg e Antiochus ni Pilung nu Syria boch e girdi’ ni ngar gayed e pi babyoren e Motochiyel ni ngar urfiyed. Ma nap’an e duw ni 303 C.E., me pi’ Diocletian ni Pilung nu Roma e thin ni ngan gothey e yungi n’en ni ma muulung e pi Kristiano riy min urfiy e pi Babyor rorad nib Thothup. Ireray e n’en ni buch u lan 10 e duw. Tomuren e bin 11 e chibog, ma i guy e pi pope rogon ni ngar taleged ndab kun pilyeg e Bible nga yugu boch e thin ni bochan e dubrad ni nge nang e girdi’ e thin nu Bible. Yugu aram rogon ni i guy Satan nge girdi’ rok rogon ni ngar kirebnaged e Bible, machane de yog rorad ni bochan e ka bay e Bible ke mada’ ko ngiyal’ ney. De pag Jehovah ni ngan kirebnag e re tow’ath ney ni fan ko girdi’.

FAN NI BOOR E GIRDI’ NI KE MICH U WAN’RAD

13. Mang boch i fan nrayog ni nge mich u wan’dad ni Bible e yib rok Got?

¹³ Ku bay reb i fan nrayog ni nge mich u wan’dad ni Bible e yib rok Got. Dariy reb e thin riy nib togopuluw nga reb, mab puluw ko science, ma ke lebug e pi yiiy riy, ma piin nra yoloyed e yad ba yul’yul’, ma bay gelngin ni nge thilyeg e yafas ko girdi’, mab puluw nga chepin e girdi’, maku be pi’ e fulweg ko fapi deer ni bay ko paragraph 1. Am lemnag e n’en ni ke ayuweg boch e girdi’ ke yog ni nge mich u wan’rad ni Bible e ke yib rok Got.

14-16. (a) Uw rogon ni ke mich u wan’ reb e Muslim, nge reb e Hindu, nge be’ ni gathi rib mich Got u wan’ ni Bible e riyul’ ni thin rok Got? (b) Mang boch ban’en ni ga baadag ni ga ma weliy u nap’an e machib ni be micheg ni Bible e thin rok Got?

¹⁴ Anwar * e ilal ni ir reb e Muslim u reb e binaw ni bay ko Middle East. Nap’an ni be par u Meriken me yib e Pi Mich Rok Jehovah nga tafen ko machib. I yog Anwar ni gaar: “Ngiyal’  nem e dabug e teliw ko Kristiano ni bochan e pi n’en nib kireb ni ur rin’ed kafram. Machane, gu baadag ni gu ma fil ban’en, ere aram fan ni m’agan’ug ngay ni nggu un ko fol Bible.” De n’uw nap’an nga tomuren me sul Anwar nga tafen ma aram e daki yog ni ngar nonad e Pi Mich Rok Jehovah. Boch e duw nga tomuren me yan i par nga Europe ni aram e gin ni sul ngki fil e Bible riy bayay. Me tomur riy me gaar: “Pi yiiy u Bible ni ke lebug, nge rogon nib taareb e thin riy nde togopuluw reb nga reb, nge t’ufeg ni bay u thilin e pi tapigpig rok Jehovah e aram e n’en ni ke ayuwegeg ke mich u wan’ug ni Bible e Thin rok Got.” Nap’an e duw ni 1998 me un Anwar ko taufe.

¹⁵ Asha ni 16 e duw rok e yib u reb e tabinaw ni yad ba m’ing ko teliw ni Hindu. I yog ni gaar, “Fin ngiyal’ ni gu ma yan nga tempel ara ngiyal’ ni ke yib e magawon ngog e gu ma meybil.” Ki yog ni gaar, “Machane, rofen ni tugtuguy e Pi Mich Rok Jehovah e mab rog e ri thil e yafas rog.” I un Asha ko fol Bible me mang Fager rok Got. Mang e ke ayuweg ke mich u wan’ ni Got e thagthagnag e thin nni yoloy nga lan e Bible? I yog ni gaar: “Gubin e deer rog ni bay e fulweg riy u lan e Bible. Thin riy e ke ayuwegeg ni nge mich Got u wan’ug ni yugu aram rogon ndab gu wan nga tempel nggu siro’ ko liyos.”

¹⁶ Paula e nni chuguliy u reb e tabinaw ni yad e Katolik, machane nap’an ni ilal boch ma gathi rib mich Got u wan’. Ma aram me buch ban’en ni thilyeg e lem rok. I yog ni gaar, “Gu mada’gow reb e fager rog ni ke n’uw nap’an ndawor gguy. Ngiyal’ nem e boor e girdi’ ni yad ma tay piyan lolugrad nge n’uw ma yad ma fanay boch e falay ni kireb. Nap’an ni gguy ni ke thil yaan, ya kan th’ab piyan lolugen ma ke puy sorben, ma aram mu gu fith ni lungug, ‘Mang e ke buch rom, ma uw e ka um moy riy?’ Me yog ni ka ur filed e Pi Mich Rok Jehovah e Bible u taabang ma aram me tabab ni nge machibnageg.” Bochan ni guy Paula rogon ni ke thilyeg e tin riyul’ e ngongol ko fager rok, ma aram fan ni adag ni nge fil e thin nu Bible me mich u wan’ ni thin rok Got.

“THIN ROM E BA MAGAL NI BE POW’IYEG”

17. Faan ga ra beeg e Thin rok Got ni gubin e rran ma ga be fal’eg i lemnag, ma uw rogon nra ayuwegem?

¹⁷ Bible e aram reb e tow’ath ni ke pi’ Jehovah ngodad u daken gelngin nib thothup. Faan ga ra adag ni ngaum beeg ni gubin e rran, ma aram e ra gel feni t’uf rom nge En ni Yoloy. (Ps. 1:1, 2) U m’on ni ngam beeg e Bible ma ga meybil ngam ning gelngin Got nib thothup ni nge ayuwegem ngam nang fan e n’en ni ngam beeg. (Luke 11:13) Bible e aram e gin ni bay e lem rok Got riy, ere faan ga ra fal’eg i lemnag e n’en ni ga be beeg riy ma aram e rayog ni ngam nang rogon ni ngaum lem ni bod Got.

18. Mang fan ni ga baadag ni ngam ulul i fil e Bible?

¹⁸ Nap’an ni be yoor ban’en ni ga be fil u murung’agen e tin riyul’ u Bible, ma ngam athamgil ni ngam fol ko n’en ni ga be fil. (Mu beeg e Psalm 119:105.) Mu beeg e thin nu Bible ni bod rogon ni ga be sap nga therek. Faanra kam fil ban’en riy nib t’uf ni ngam fol riy, ma ga rin’. (Jas. 1:23-25) Thin rok Got e bod e sayden nrayog ni ngam fanay ni ngam ayuweg e michan’ rom ma ga ayuweg boch e girdi’ ni ke mich u wan’rad boch e machib ni googsur. (Efe. 6:17) Nap’an ni ga be rin’ e re n’ey, ma ngam felfelan’ ngay ni piin nra yoloyed e Bible e yib i “ying” gelngin Got nib thothup ngorad.

[Footnote]

[Study Questions]

[Blurb on page 32]

Ra um beeg e Bible ni gubin e rran, ma aram e ra gel feni t’uf rom nge En ni Yoloy

[Picture on page 29]

En ni ke sayinnag bangi babyor e aram e en ni yira yog ni ke yib rok