TEDE, ol man oli yusum tumas samting we oli karemaot aninit long solwota, olsem bensin, masut mo oel, blong mekem laet. Be naoia ol saentis oli stap lukaot wan rod blong mekem wan masin we i save holem laet blong san. Oli mekem olsem blong ol man oli no moa dipen tumas long bensin mo masut. Wan saentis blong Jaena i talem se: “Fasin we bambae oli folem blong mekem masin ya . . . i stap long wan samting we oltaem yumi luk oli stap flae olbaot.”

Tingbaot: Long taem blong kolkol, ol bataflae oli openem wing blong olgeta long laet blong san, blong mekem se oli womgud. Sam long ol bataflae ya “swallowtail,” wing blong olgeta i save holemtaet laet blong san mo i kipim i stap. ?Hem i mekem samting ya olsem wanem? Blak kala long wing blong hem i naf blong holem laet. Be i no hemia nomo. Wing blong bataflae i gat ol skal we yumi no save luk. Ol skal ya oli kavremap gud wing blong olgeta. I gat ol hol long skal ya we oli folem fasin blong bed blong sugabag, mo oli seraot folem ol laen we oli pulum laet i go insaed long ol hol ya. Ol laet blong san we oli holemtaet, oli mekem wing blong olgeta i blak we i blak mo i mekem se bataflae i womgud.

Magasin ya Science Daily i talem se: “I gat plante laef samting raonabaot long yumi we plan blong ol haf long bodi blong olgeta i smol tumas, mo i no strong nating, olsem hemia long wing blong bataflae. Nating se i olsem, ol saentis oli stap stadi finis long plan ya, blong oli save wokem wan niufala samting we i yusum wota mo laet blong san, blong wokem gas ya hydrogen. Gas ya i no sakemaot ol doti smok, olsem we bensin mo oel oli mekem.” Ol saentis oli folem sem plan ya tu blong wokem sam narafala masin we oli save holem laet blong san.

?Wanem tingting blong yu? ?Wing blong bataflae we i holem laet, i kamaot olsem nomo, no i gat wan Man we i wokem?