1. Nne bi ne yé’é mam ma ye bobane melu ma zu vé?

ÉYOÑE wo yene bingengeñ a wô’ô mefoé y’été, ye ô wô’ô sili womiene na ‘si ja ke ke vé?’ Mbia be mam ba kui bôt atemetem melu ma aval é ne na, teke môt a ne kate wo na jame si jame ka d’ aye boban akiti. (Jacques 4:14) Ve jame da, Yéhôva a yem jam d’aye bobane melu ma zu. (Ésaïe 46:10) Mejô me Zambe me ne ntilane Kalate wé été me nga kat ayap éyoñ a so ôteñ, sa ve mbia be mame ba ye boban melu mangane ma, a nga kate fe mbamba be mam ba ye boban ana’ana.

2, 3. Nsili ôvé beyé’é be Yésus be nga sili nye, a a nga yalan aya ?

² Yésus Krist a nga kobô ajô ya Éjôé Zambe, nje ja ye mane mbia be mam a tyendé si é bo paradis. (Luc 4:43) Bôte ba kômbô yem éyoñ évé Éjôé Zambe ja ye so. Ajô te beyé’é be Yésus be nga sili nye na: “Za ndeme je aye bo nzuane [Parousia] wo ye zu a asu’ulane ya si nyô?” (Matthieu 24:3) Yésus a nga yalane be na fo’o ve Yéhôva Zambe étam nye a yem éyoñ asu’ulane ya nta’ane mame wu d’aye so. (Matthieu 24:36) Ve Yésus  a nga kate mam ma ye bobane si va ôsusua na Éjôé ja so nya ava’a a évôvoé asu bôte bese ya si. Den, mam a nga jô me nga boban!

³ Ôsusua na bia fas b’amu ba liti na bi nga nyiñe “melu me asu’ulan”, bi tame taté tyi’i ôbalebas ya bita môt a binam éziñ a nji yen. Bita bite bi nga bobane yôp été, a minkumetan ya été mi a nambe bia.

4, 5. (a) Jé é nga bobane yôp été nane Yésus a nga nyoñe ntum Éjôé? (b) Avale bia lañe Nlitan 12:12, asuu ya bita bi nga bobane yôp é ne aya?

⁴ Kabetôlô muom ya kalate nyi a liti na Yésus Krist a nga tebe Njô yôp mbu 1914. (Daniel 7:13, 14) Nane a nga nyoñe ntum éjôé, nde Yésus a nga taté bita. Kalate Zambe a jô na “a mewosan me nga bo e yôp été. Michel [éyôlé Yésus évok] ba beange bé be nga ke wosane dragon [Satan Diable] ate. A dragon ate a nga wosan, ba be beange bé.” * Satan a mbia beange bé, mimbia minsisim be nga jañele bita, ane be nga titane be yôp a sô’ôlô be si. Mbamba beange be Zambe be nga va’a na Satan a mimbia minsisim mié be tameya ke. Ve Bôte ya si be nji vak ane beange bete. Kalate Zambe a jô na: “Angônda jam mfa’a ya si . . . amu Diable a maneya sise si a zu be mia, a bili beta ayaa, a yeme na, a bili ve ôyôm nté.”​—Nlitan 12:7, 9, 12.

⁵ Tame yen asuu ya bita bi nga bobane yôp été. Ayaa dé été, Satan a nga so jo’ojo’o zañe bôte bese ya si. Avale wo ye yen, bi nga nyiñ éyoñe ya jo’ojo’o te. Ve éyoñe ya jo’ojo’o te ja ye bo étun​—fo’o ve “ôyôm nté”. To’o Satan émien a yeme nalé. Kalate Zambe a  loen éyoñe te na “melu me asu’ulan”. (2 Timothée 3:1) Ngo’o beta ava’a bi bili na, ana’ana, Zambe a ye vaa ngule Satan a te’elane je bôt si va! Bi tame zu fase mam méziñ Kalate Zambe a nga kuli ôsusua ma bobane den. Mam mete ma liti na bi nga nyiñe melu ya asu’ulan a na, ana’ana, Éjôé Zambe j’azu sôé bibotane bi aye tabe nnôm éto be bôte bese ba nye’e Yéhôva. Bi tame taté zu fas mam menyin ya ndeme Yésus a nga jô na ja ye volô bia bi yemelan éyoñ bi nga nyiñe ji.

6, 7. Aval avé bifia bi Yésus bi afombô bita a mfumbane ya zaé bi a tôébane den?

⁶ “Ayoñ de aye wosan a ayoñ afe, a njô bôt a ye wosan njô bôt mfe.” (Matthieu 24:7) Bizu’u bi bôte bi nga wu bita bi nga boban bevôm bevôm ntete mimbu ô ndeme mane wu. Mfase minkañete wua ya nlam Engilis a nga tili na: “Bôte be wuya bita abui ntete mimbu 20 wu adañe biyoñe bise bivok. . . . Nté ane ntete mimbu wu ô nga taté, nge ô vaa ve bone bitune biyoñ, kom ése, beta bita bia boban afola  éziñ émo ji.” Worldwatch Institute a jô na: “Abime bôt é wuya bita ntete mimbu ô ndeme mane wu, é ne biyoñ bilal a étun alôté abime bôt é nga wu bita mimbu 1900 ya mvus”. Ataté mbu 1914, bôt alôté bizuk betoyini be nga wu bita. To’o bia yem aval éngôngol bi ne bo éyoñe môte wua bia nye’e a te wu bita, tame ve’ele simesane na bôte ba wôk avale mintaé te, ôfeté tañe bizu’u biyoñ.

⁷ “Bemfumbane ya zaé . . . ba ye bo.” (Matthieu 24:7) Befase mam ba jô na mimbu 30 mi ndômô lôte mi, nkôane bidi wo te bete nya abui. Ve jame da, zaé é ngenan é kele ve ôsu amu abui bôt é nji bi abui moné na be kuse bidi, nge ki mesi ya bé bidi. Abui bôt da wu zaé. Ékôane ba loene na Organisation Mondiale de la Santé ja liti na zaé ja wé bongô alôte milion étan mbu ôse.

8, 9. Jé ja liti na mam Yésus a nga jô mfa’a ya minkulane mejô mi afombô mimfô’ôsan mi si a mbia b’ akon me nga tôébane fo’o?

⁸ “Si je aye dañe fô’ôsan.” (Luc 21:11) U.S. Geological Survey a liti na a taté 1990, mbu ôse si ja fô’ôsan bebé biyoñe 17 beta mfô’ôsan aval é ne na menda me tyamé’é a si é fañeba’an. Bebé mbu  ôse si ja te fô’ôsan ngul, é tyame menda. Mefoé mefe ma jô na: “Mimfô’ôsane mi si mi ate wôé betoyini be bôt ntete mimbu wo mane wu, a ñyemane mam mfa’a ya mvo’é ya minsôn ô nga sé’é tañe mimbim fo’o ve ôyôm abim.”

⁹ “Mbia be akon be a ye bo mimfa’ abui.” (Luc 21:11) Akusa bo ñyemane mam mfa’a ya saé bôt wo ke ôsu, minnôm a mimfefé mi akon mi ne ve ke ôsu a ndeñele bôte y’ émo. Foé fe ja so na akone 20 (ékoé, tit, ntui be ne ébaman) bia kôme yem, da te yametan alu daa nyi, a aval akon éziñ é maneya bo agondô ya ayaé ya saé a mebiañ. Nalé ate a ne na, mimfefé mi akon 30 mi nga kui. Avo’o ya été da wôé, a be ngenane teke yene mebiañe m’asaé me.

10. Mbia mefulu mevé wo yene bôte be bili den mene ntilane Kalate 2 Timothée 3:1-5?

¹⁰ Nge ô vaa beta be mame ya melu ya asu’ulan, Kalate Zambe a nga kobô fe na mefulu me bôt ma ye tyendé. Nlômane Paul a nga liti aval abui bôte de a ye bo. 2 Timothée 3:1-5, bia lañe na: “melu me asu’ulan mbia biyoñ bi a  ye bo.” Paul a nga dañe liti na bôte be a ye

• nye’e bebien

• bo ôzañ akum

• bo bebiaé bap melo

• bo te nye’e mame ya mbunan

• bo te nye’e bivuvumane biap

• bo te jôô bebien

• bo ayok

• bo benye’e mame ya mevak, adañe nye’an be anye’e Zambe

• bi éve’ela’a ya mboane mame ya Zambe mfa’a ya atan, ve be kateya ngule ya été

11. Aval avé Besam 92:7 a liti jam d’ aye kui mbia be bôt?

¹¹ Ye bôte ba nyiñe wo mefefel ba bo avale mame te? Teke bisô ba bo nalé. Vôm ase, bôte be bili mbia mefulu. Jamete da liti na Zambe a mbeme yaa, amu Kalate Zambe a jô na: “Éyoñ mbia be bôt b’ afaa aval ane bilok, A éyoñ bebo mam abé bese b’anenenen; E ne na, b’aye jañ nnôm éto.”​—Besam 92:7.

12, 13. Aval avé “nya ñyeman” a te mane yaé “éyoñe ya asu’ulan”?

¹² Melu m’asu’ulan me ne fo’o njalan a minjuk avale Kalate  Zambe a nga kobô ôsusua. Ve, e jo’ojo’o émo ate été, bebo bisaé be Yéhôva ba bo beta mbamba jame mfe.

¹³ “Ñyeman w’aye bo abui,” nalé nye Kalate Daniel a nga jô. Jamete da tôéban éyoñ évé? “Éyoñe ya asu’ulan.” (Daniel 12:4) Adañe dañ ataté mbu 1914, Yéhôva a nga volô bôt ba kômbô kañe nye na be ke ôsu a tu’a wô’ô Kalate Zambe. Éyoñ ji, be tu’aya wô’ô benya bido’o miñye’elane mi afombô éyôlé Zambe a nsôñane wé; ntañ ya be Mone wé Yésus Krist; vôme bewu be né; a ñwômane miñwuan. Jam afe é ne na, bebo bisaé be Yéhôva be yé’éya aval avé be ne bo na ényiñ jap é bo mfi, a é ve Zambe duma. Be wô’ôya fe ne sañesañ ésaé ya Éjôé Zambe ja ye bo a aval avé j’aye zu kôme minju’u ya si. Nde jé ba bo a ñyemane te ôse? Nsili te wo ke bia nkulan ajô ôfe wo tôébane melu ya asu’ulane ma.

14. Melu ma, mbamba foé ya Éjôé a katebaneya akekui vé, a beza ba kañete nye?

¹⁴ “Mbamba foé ya ayoñe Zambe nyô aye katebane si se.” Yésus Krist nye a nga ve nkulan ajô te mfa’a ya “asu’ulane ya [nta’ane mame wu, NW ].” (Matthieu 24:3, 14) Si se, mbamba foé ya Éjôé​—jé é ne Éjôé, jé ja ye bo, a avale avé bi ne bi bibotane ya été​—a katebane bebé mesi 230, alôté minkobô 400. Bemillion Bengaa be Yéhôva ba ve ngul ésaé nkañetane mbamba foé ya Éjôé. Ba so “meyoñe mese a menda me bôte mese a bôte bese a minkobô mise.” (Nlitan 7:9) Bengaa ba yé’é Kalate Zambe a bemillion be bôt menda map, ba bese be a kômbô yeme jé Kalate Zambe a tu’a ye’ele. Jamete é ne fo’o ntôéane ya nkulan ajô, adañe dañe na Yésus a nga liti na “bôte bese be aye siñe” benya Bekristen!​—Luc 21:17.

15. (a) Ye wo kañese na bi nga nyiñe melu ya asu’ulan, amu jé? (b) Jé “asu’ulan” da ye tinane mfa’a bôte be tele Yéhôva ngame yat, a mfa’a bôte ba bo Njôane Zambe mewôk?

¹⁵ Amu aval abui minkulane mejô ya Kalate Zambe mi a tôbane den di, ye wo fe wo kañese na bi nga nyiñe melu ya asu’ulan? Nane mbamba foé a ye miaseban avale Yéhôva a nye’e, “asu’ulan” da ye fo’o so. (Matthieu 24:14) “Asu’ulan” é ne éyoñ Zambe a ye mane vose mam abé si nyi. Yéhôva a ye belane Yésus a beéngele na be mane jaane bôte bese ba vañe tebe nye ngame yat. (2 Bethessalonicien 1:6-9) Satan a mimbia minsisime mié ba ye bo te ke ôsu a du’u meyoñ. Mvuse ya valé, Éjôé Zambe ja ye noo bibotane be bôte ba bo zôsô njôane wôé mewôk.​—Nlitan 20:1-3; 21:3-5.

16. Wo ye liti na ô ne fek nge wo bo jé?

¹⁶ Mbôle asu’ulane ya nta’ane mame Satan é nto bebé, bia yiane sili biabebiene na, ‘Ma ye bo aya?’ Bia ye bo fek nge bia ke ôsu a yé’é yeme Yéhôva a mam a kômbô na bi bo. (Jean 17:3) Tuka’a yé’é Kalate Zambe. Ba’ale fulu ya wulu fo’o ve a bôte ba jeñe na ba bo nkômbane Yéhôva. (Behébreu 10:24, 25) Nyoñ abui ñyemane ya Yéhôva Zambe a nga ve bôte ya si se fili, a tyendé’é mimfa’a mise nge nalé a sili, ndembene wo ye bu’uban a mvame Zambe.​—Jacques 4:8.

17. Amu jé ntyamane ya mbia be bôt wo ye so ne bup be abui bôt?

¹⁷ Yésus a nga jô na abui bôte da ye dime mise mfa’a ya b’amu ba liti na bi nga nyiñe melu ya asu’ulan. Ntyamane mbia be bôte wo ye so atemetem, e nsola’ane. Aval ane ñwumwup alu, abui bôte da ye bili éwula’ane. (1 Bethessalonicien 5:2). Yésus a nga bemene na: “Aval ane mam me nga boban melu Noé a nga to, aval ete fe nde me aye boban éyoñ Mone môt a ye so. Avale be nga bo melu mete, éyoñe te ndôn é za  kuik, be nga bo ve di, ve nyu, ve lu’u binga, a ke binga meluk, akekui môs Noé a nga ke arche été, be nji yem ve éyoñ ndôn é nga kui, a jiane be bese; aval ete fe nde de aye bo éyoñ Mone môt a ye so.”​—Matthieu 24:37-39.

18. Mbemek ôvé Yésus a nga ve, bia yiane tu’a ba’ale?

¹⁸ Yésus a nga jô bôte be nga to be vô’ôlô nye na: “Miabebien, taba’an ntye, a za bo na minlem mienan mi aye bo atek amu mbia ndian, a nyuane bilam, a nju’u ya si nyô, mi za temeteme môs ôte ane ôlam vi abi: aval ete nde de aye bo bôte bese be to si se. Ve mia, momba’ane melu mese, a ye’elane Zambe, ajô te nde mi aye bo ngule ya sa’ale mam mete mese me aye boban, a tabe vôm Mone môt a to.” (Luc 21:34-36) Bia ye bo fek nge bia ba’ale mejô me Yésus nlem été. Amu jé? Amu bôte bese Yéhôva Zambe a “Mone môt”, Yésus Krist ba yene mvaé, be bili fane ya nyiiban éyoñe nta’ane mame Satan wo ye jañ; a ba ye nyiñe nnôm éto mbamba mfefé si, nye ate a ntele bia menda mbé!​—Jean 3:16; 2 Pierre 3:13.