1, 2. (α) Ποιες αλλαγές είχε μπροστά του ο Ιωσήφ και η οικογένειά του; (β) Ποια άσχημα νέα αναγκάστηκε να πει ο Ιωσήφ στη γυναίκα του;

Ο ΙΩΣΗΦ ανέβασε άλλο ένα φορτίο στη ράχη του γαϊδουριού. Φανταστείτε τον να κοιτάζει ολόγυρά του τη Βηθλεέμ, όπου είχε απλωθεί πια το σκοτάδι, και να χτυπάει χαϊδευτικά το πλευρό του δυνατού υποζυγίου. Σίγουρα σκεφτόταν το μακρύ ταξίδι ως την Αίγυπτο. Η μικρή του οικογένεια θα έπρεπε να ζήσει εκεί ανάμεσα σε έναν ξένο λαό, με ξένη γλώσσα και ξένα έθιμα. Πώς θα προσαρμόζονταν σε μια τόσο ριζική αλλαγή;

² Δεν ήταν εύκολο για τον Ιωσήφ να πει τα άσχημα νέα στην αγαπημένη του γυναίκα, τη Μαρία, αλλά έσφιξε τα δόντια και της τα είπε. Ένας άγγελος του είχε μεταδώσει σε όνειρο το εξής άγγελμα από τον Θεό: Ο Βασιλιάς Ηρώδης ήθελε το μικρό γιο τους νεκρό! Έπρεπε να φύγουν αμέσως. (Διαβάστε Ματθαίος 2:13, 14) Η Μαρία αναστατώθηκε πολύ. Πώς ήταν δυνατόν να θέλει κάποιος να σκοτώσει το αθώο, άκακο παιδί της; Δεν το χωρούσε ο νους τους. Αλλά επειδή εμπιστεύονταν στον Ιεχωβά, ετοιμάστηκαν να φύγουν.

3. Περιγράψτε την αναχώρηση του Ιωσήφ και της οικογένειάς του από τη Βηθλεέμ. (Βλέπε επίσης την εικόνα.)

³ Ενώ η Βηθλεέμ κοιμόταν, ανυποψίαστη για τα όσα συνέβαιναν, ο Ιωσήφ, η Μαρία και ο Ιησούς έφυγαν αθόρυβα μέσα στο σκοτάδι. Καθώς ο Ιωσήφ κατευθυνόταν νότια, και ο ήλιος άρχισε να ανατέλλει, ίσως αναρωτιόταν τι τους περίμενε. Πώς θα μπορούσε ένας ασήμαντος ξυλουργός να προστατέψει την οικογένειά του από τόσο ισχυρές δυνάμεις; Θα ήταν πάντα σε θέση να προμηθεύει για τους δικούς του; Θα κατάφερνε να εγκαρτερήσει στο δύσκολο διορισμό που του είχε αναθέσει ο Ιεχωβά Θεός, δηλαδή να φροντίσει και να αναθρέψει αυτό το ξεχωριστό παιδί; Ο Ιωσήφ είχε μπροστά του τεράστιες δυσκολίες. Καθώς θα εξετάζουμε πώς αντιμετώπισε με επιτυχία την καθεμιά, θα διαπιστώσουμε γιατί η πίστη του είναι άξια μίμησης από τους πατέρες σήμερα​—αλλά και από όλους μας.

4, 5. (α) Πώς άλλαξε οριστικά η ζωή του Ιωσήφ; (β) Πώς παρότρυνε κάποιος άγγελος τον Ιωσήφ να επωμιστεί έναν βαρυσήμαντο διορισμό;

⁴ Έναν και πλέον χρόνο νωρίτερα, ενόσω ο Ιωσήφ βρισκόταν  στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ναζαρέτ, διαπίστωσε ότι η ζωή του άλλαξε οριστικά μετά τον αρραβώνα του με την κόρη του Ηλί. Ο Ιωσήφ θεωρούσε τη Μαρία αγνή και πιστή κοπέλα. Αλλά μετά έμαθε ότι ήταν έγκυος! Σκόπευε, λοιπόν, να τη διαζευχθεί κρυφά ώστε να την προστατέψει από το σκάνδαλο. * Ωστόσο, ένας άγγελος του εξήγησε σε όνειρο ότι η Μαρία ήταν έγκυος μέσω του αγίου πνεύματος του Ιεχωβά. Ο άγγελος πρόσθεσε ότι ο γιος που θα γεννιόταν “θα έσωζε το λαό του από τις αμαρτίες τους”. Επίσης, καθησύχασε τον Ιωσήφ, λέγοντάς του: «Μη φοβηθείς να πάρεις στο σπίτι τη Μαρία τη σύζυγό σου».​—Ματθ. 1:18-21.

⁵ Ο Ιωσήφ, όντας δίκαιος και υπάκουος, ενήργησε ακριβώς έτσι. Επωμίστηκε τον πιο βαρυσήμαντο διορισμό: να αναθρέψει και να φροντίσει έναν γιο που δεν ήταν δικός του, αλλά τον οποίο ο Θεός θεωρούσε εξαιρετικά σπουδαίο. Αργότερα, υπακούοντας σε ένα αυτοκρατορικό διάταγμα, πήγε με την έγκυο γυναίκα του στη Βηθλεέμ για να απογραφούν. Εκεί γεννήθηκε το παιδί.

6-8. (α) Ποια νέα τροπή πήρε η ζωή του Ιωσήφ και της μικρής του οικογένειας; (β) Πώς συμπεραίνουμε ότι το «άστρο» το έστειλε ο Σατανάς; (Βλέπε επίσης υποσημείωση.)

⁶ Ο Ιωσήφ δεν οδήγησε την οικογένεια πίσω στη Ναζαρέτ, αλλά έμειναν στη Βηθλεέμ, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ιερουσαλήμ. Παρά τη φτώχεια τους, ο Ιωσήφ προστάτευε με κάθε τρόπο τη Μαρία και τον Ιησού ώστε να μην τους λείψει τίποτα και να μην πάθουν κανένα κακό. Λίγο αργότερα, εγκαταστάθηκαν σε ένα λιτό σπίτι. Κατόπιν, όταν ο Ιησούς δεν ήταν πια βρέφος αλλά παιδάκι​—ίσως πάνω από ενός έτους—​η ζωή τους πήρε και πάλι αναπάντεχη τροπή.

⁷ Κατέφθασαν αστρολόγοι από την Ανατολή, πιθανόν από τη μακρινή Βαβυλώνα. Είχαν ακολουθήσει ένα «άστρο» ως το σπίτι του Ιωσήφ και της Μαρίας, αναζητώντας κάποιο παιδί που θα γινόταν βασιλιάς των Ιουδαίων. Οι άνθρωποι αυτοί εκδήλωσαν ιδιαίτερο σεβασμό.

⁸ Έστω και εν αγνοία τους, οι αστρολόγοι είχαν βάλει τον μικρό Ιησού σε μεγάλο κίνδυνο. Το «άστρο» που είχαν δει δεν τους οδήγησε πρώτα στη Βηθλεέμ, αλλά στην Ιερουσαλήμ. * Εκεί είπαν στον πονηρό Βασιλιά Ηρώδη ότι αναζητούσαν κάποιο παιδί που θα γινόταν βασιλιάς των Ιουδαίων. Αυτά τα νέα πυροδότησαν τη ζήλια και το μένος του.

9-11. (α) Πώς εμπλέκονταν στην υπόθεση μεγαλύτερες δυνάμεις από τον Ηρώδη ή τον Σατανά; (β) Πώς διέφερε το ταξίδι προς την Αίγυπτο από τα όσα περιγράφουν διάφοροι απόκρυφοι μύθοι;

⁹ Ευτυχώς, όμως, στην υπόθεση εμπλέκονταν μεγαλύτερες δυνάμεις από τον Ηρώδη ή τον Σατανά. Γιατί το λέμε αυτό; Σκεφτείτε πως, όταν οι επισκέπτες έφτασαν στο σπίτι του Ιησού και τον είδαν με τη μητέρα του, πρόσφεραν δώρα χωρίς αντάλλαγμα. Πόσο πρέπει να παραξένεψε τον Ιωσήφ και τη Μαρία το ότι βρέθηκαν ξαφνικά να έχουν  «χρυσάφι και λιβάνι και σμύρνα»​—πολύτιμα αγαθά! Οι αστρολόγοι σκόπευαν να επιστρέψουν στον Βασιλιά Ηρώδη και να του πουν πού ακριβώς είχαν βρει το παιδί. Παρενέβη, όμως, ο Ιεχωβά. Μέσω ενός ονείρου, τους έδωσε την οδηγία να γυρίσουν στον τόπο τους από άλλον δρόμο.​—Διαβάστε Ματθαίος 2:1-12.

¹⁰ Λίγο μετά την αναχώρηση των αστρολόγων, ο Ιωσήφ έλαβε από έναν άγγελο του Ιεχωβά την προειδοποίηση: «Σήκω, πάρε το παιδάκι και τη μητέρα του και φύγε στην Αίγυπτο, και μείνε εκεί μέχρι να σου πω· διότι ο Ηρώδης πρόκειται να ψάξει για το παιδάκι με σκοπό να το θανατώσει». (Ματθ. 2:13) Έτσι λοιπόν, όπως επισημάναμε στην αρχή, ο Ιωσήφ υπάκουσε χωρίς καθυστέρηση. Έθεσε την ασφάλεια του παιδιού του πάνω από καθετί άλλο και πήγε την οικογένειά του στην Αίγυπτο. Επειδή οι ειδωλολάτρες αστρολόγοι είχαν φέρει εκείνα τα ακριβά δώρα, ο Ιωσήφ διέθετε πλέον τα μέσα για τη διαμονή της οικογένειας εκεί.

¹¹ Μεταγενέστεροι απόκρυφοι μύθοι και θρύλοι εξιδανίκευσαν το ταξίδι προς την Αίγυπτο, λέγοντας ότι δήθεν ο μικρός Ιησούς συντόμευσε θαυματουργικά τη διαδρομή, εξουδετέρωσε ληστές, έκανε δε ακόμη και χουρμαδιές να λυγίσουν μπροστά στη μητέρα του για να της προσφέρουν τον καρπό τους. * Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μια μακρά, κοπιαστική πορεία προς το άγνωστο.

12. Τι μαθαίνουν από τον Ιωσήφ οι γονείς που ανατρέφουν παιδιά σε αυτόν τον επικίνδυνο κόσμο;

¹² Οι γονείς μαθαίνουν πολλά από τον Ιωσήφ. Αυτός άφησε πρόθυμα τη δουλειά του και θυσίασε την προσωπική του άνεση για να προστατέψει την οικογένειά του από τον κίνδυνο. Σαφώς, τη θεωρούσε ιερή παρακαταθήκη από τον Ιεχωβά. Σήμερα, οι γονείς ανατρέφουν τα παιδιά τους σε έναν επικίνδυνο κόσμο, γεμάτο δυνάμεις που θα μπορούσαν να βάλουν σε κίνδυνο, να διαφθείρουν ή ακόμη και να καταστρέψουν τα νεαρά άτομα. Είναι αξιοθαύμαστο το ότι μητέρες και πατέρες ενεργούν με αποφασιστικότητα, όπως ο Ιωσήφ, πασχίζοντας να προστατέψουν τα παιδιά τους από τέτοιες επιρροές!

13, 14. Γιατί ανέθρεψαν τελικά ο Ιωσήφ με τη Μαρία τα παιδιά τους στη Ναζαρέτ;

¹³ Όπως φαίνεται, η οικογένεια δεν έμεινε πολύ στην Αίγυπτο, διότι σύντομα ο άγγελος πληροφόρησε τον Ιωσήφ ότι ο Ηρώδης είχε πεθάνει. Εκείνος πήγε την οικογένειά του πίσω στην πατρίδα τους. Σύμφωνα με μια αρχαία προφητεία, ο Ιεχωβά θα καλούσε τον Γιο του  «από την Αίγυπτο». (Ματθ. 2:15) Ο Ιωσήφ συνέβαλε στην εκπλήρωσή της, αλλά πού θα πήγαινε τώρα την οικογένειά του;

¹⁴ Ο Ιωσήφ ήταν προσεκτικός. Με το δίκιο του, φοβόταν το διάδοχο του Ηρώδη, τον Αρχέλαο, ο οποίος ήταν και αυτός μοχθηρός και είχε δολοφονικές διαθέσεις. Υπό θεϊκή καθοδήγηση, ο Ιωσήφ πήγε την οικογένειά του στο βορρά, μακριά από την Ιερουσαλήμ και όλες τις ραδιουργίες της, επιστρέφοντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας. Εκεί ο Ιωσήφ με τη Μαρία ανέθρεψαν τα παιδιά τους.​—Διαβάστε Ματθαίος 2:19-23.

15, 16. Τι περιλάμβανε η δουλειά του Ιωσήφ, και ποια εργαλεία μπορεί να χρησιμοποιούσε;

¹⁵ Η ζωή τους ήταν απλή​—όχι όμως και εύκολη. Η Γραφή λέει ότι ο Ιωσήφ ήταν ξυλουργός, πράγμα που σημαίνει ότι έκανε ποικίλες εργασίες​—έκοβε ξύλα, τα μετέφερε και τα επεξεργαζόταν για να κατασκευαστούν σπίτια, πλοιάρια, γεφύρια, κάρα, τροχοί, ζυγοί, καθώς και κάθε είδους γεωργικά σύνεργα. (Ματθ. 13:55) Επρόκειτο για σκληρή χειρωνακτική εργασία. Ο ξυλουργός των Βιβλικών χρόνων δούλευε συνήθως μπροστά από το φτωχικό του ή σε παρακείμενο εργαστήριο.

¹⁶ Ο Ιωσήφ διέθετε πολλά και διάφορα εργαλεία, μερικά από τα οποία ίσως τα είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του. Μπορεί να χρησιμοποιούσε γωνιά, στάθμη, κιμωλία, τσεκούρι, πριόνι, σκεπάρνι, σφυρί, ξυλόσφυρο, σκαρπέλα, τρυπάνι το οποίο λειτουργούσε με την παλινδρομική κίνηση ενός τόξου, διάφορες κόλλες, ίσως δε και μερικά καρφιά, αν και ήταν ακριβά.

17, 18. (α) Τι έμαθε ο Ιησούς από το θετό του πατέρα; (β) Γιατί μοχθούσε ο Ιωσήφ ολοένα και περισσότερο στην εργασία του;

¹⁷ Φανταστείτε τον μικρό Ιησού να παρατηρεί το θετό του πατέρα επί το έργον. Με μάτια ορθάνοιχτα, καρφωμένα στην κάθε κίνηση του Ιωσήφ, ασφαλώς θαύμαζε τη δύναμη της φαρδιάς του πλάτης και των στιβαρών του μπράτσων, την επιδεξιότητα των χεριών του, τη σπιρτάδα των ματιών του. Ίσως ο Ιωσήφ άρχισε να μαθαίνει στο αγοράκι του πώς να κάνει απλά πράγματα, λόγου χάρη να λιαίνει τραχιά σημεία του ξύλου με αποξηραμένο δέρμα ψαριού. Πιθανόν να έδειξε στον Ιησού πώς διέφεραν τα είδη ξύλου, όπως η συκομουριά, η βελανιδιά ή η ελιά.

¹⁸ Ο Ιησούς έμαθε ακόμη ότι εκείνα τα γερά χέρια που έκοβαν δέντρα,  πελεκούσαν δοκάρια και ένωναν κομμάτια ξύλου ήταν τα ίδια τρυφερά χέρια που χάιδευαν και παρηγορούσαν αυτόν, τη μητέρα του και τα αδέλφια του. Ναι, η οικογένεια του Ιωσήφ και της Μαρίας μεγάλωνε, ώσπου τελικά απέκτησαν τουλάχιστον έξι παιδιά εκτός από τον Ιησού. (Ματθ. 13:55, 56) Ο Ιωσήφ μοχθούσε ολοένα και περισσότερο για να φροντίσει και να θρέψει τόσα στόματα.

19. Τι έκανε ο Ιωσήφ για την πνευματική φροντίδα της οικογένειάς του;

¹⁹ Ωστόσο, ο Ιωσήφ κατανοούσε ότι προείχε η πνευματική φροντίδα της οικογένειάς του. Γι’ αυτό, αφιέρωνε χρόνο για να διδάσκει τα παιδιά του σχετικά με τον Ιεχωβά Θεό και τους νόμους Του. Ο ίδιος και η Μαρία τα πήγαιναν τακτικά στην τοπική συναγωγή, όπου γινόταν δημόσια ανάγνωση και ερμηνεία του Νόμου. Φεύγοντας, ο Ιησούς μπορεί να είχε ένα σωρό ερωτήσεις, και ίσως ο Ιωσήφ αγωνιζόταν να ικανοποιήσει την πνευματική πείνα του παιδιού. Επίσης, πήγαινε την οικογένειά του στην Ιερουσαλήμ για τις θρησκευτικές γιορτές. Κάθε χρόνο, το Πάσχα, ο Ιωσήφ μπορεί να χρειαζόταν δύο εβδομάδες προκειμένου να καλύψει τα 120 περίπου χιλιόμετρα, να τηρήσει τη γιορτή και κατόπιν να γυρίσει πίσω.

20. Πώς μπορούν να ενεργούν οι Χριστιανοί οικογενειάρχες όπως ο Ιωσήφ;

²⁰ Σήμερα, οι Χριστιανοί οικογενειάρχες ενεργούν με παρόμοιο τρόπο. Αναλώνονται για τα παιδιά τους, βάζοντας την πνευματική εκπαίδευση πάνω από κάθε άλλο μέλημα, όπως οι υλικές ανέσεις. Κάνουν το παν για να έχουν οικογενειακή λατρεία στο σπίτι και να πηγαίνουν τα παιδιά τους σε μεγάλες και μικρές Χριστιανικές συνάξεις. Όπως ο Ιωσήφ, ξέρουν ότι αυτή είναι η καλύτερη επένδυση για τα παιδιά τους.

21. Τι έκανε το Πάσχα η οικογένεια του Ιωσήφ, και πότε πρόσεξε ο Ιωσήφ και η Μαρία ότι ο Ιησούς έλειπε;

²¹ Όταν ο Ιησούς ήταν 12 χρονών, ο Ιωσήφ πήγε ως συνήθως την οικογένεια στην Ιερουσαλήμ. Ήταν Πάσχα, εορταστική περίοδος, και πολυμελείς οικογένειες διέσχιζαν σε μεγάλα καραβάνια την ανθισμένη ανοιξιάτικη ύπαιθρο. Καθώς πλησίαζαν τα πιο γυμνά εδάφη κοντά στην υπερυψωμένη Ιερουσαλήμ, πολλοί θα τραγουδούσαν τους ψαλμούς των αναβάσεων τους οποίους ήξεραν καλά. (Ψαλμ. 120-134) Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου πιθανότατα είχαν κατακλύσει την πόλη. Μετά, οι οικογένειες και τα καραβάνια τους πήραν το δρόμο του γυρισμού. Ο Ιωσήφ και η Μαρία, ενδεχομένως απασχολημένοι με πολλά πράγματα, υπέθεσαν ότι ο Ιησούς συνταξίδευε με άλλους, πιθανόν με κάποιους συγγενείς. Μόνο όταν είχαν διανύσει απόσταση μιας ολόκληρης μέρας από την Ιερουσαλήμ αντιλήφθηκαν με τρόμο ότι ο Ιησούς έλειπε!​—Λουκ. 2:41-44.

22, 23. Τι έκαναν ο Ιωσήφ και η Μαρία όταν κατάλαβαν ότι το παιδί τους έλειπε, και τι είπε η Μαρία όταν τελικά το βρήκαν;

 ²² Πανικόβλητοι, γύρισαν στην Ιερουσαλήμ ακολουθώντας την ίδια διαδρομή. Φανταστείτε πόσο έρημη και παράξενη τους φαινόταν τώρα η πόλη, καθώς τριγύριζαν στους δρόμους φωνάζοντας το όνομα του γιου τους. Πού μπορεί να ήταν το παιδί; Μήπως την τρίτη μέρα της αναζήτησής τους άρχισε ο Ιωσήφ να αναρωτιέται αν είχε αποτύχει οικτρά να φροντίσει αυτή την ιερή παρακαταθήκη από τον Ιεχωβά; Τελικά, πήγαν στο ναό. Εκεί, συνέχισαν να ψάχνουν ώσπου έφτασαν σε μια αίθουσα όπου ήταν συγκεντρωμένοι πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι, ειδήμονες στο Νόμο​—με τον μικρό Ιησού καθισμένο ανάμεσά τους! Φανταστείτε την ανακούφιση του Ιωσήφ και της Μαρίας!​—Λουκ. 2:45, 46.

 ²³ Ο Ιησούς άκουγε τους μορφωμένους ανθρώπους και τους έκανε ερωτήσεις, δείχνοντας μεγάλο ενδιαφέρον. Εκείνοι είχαν μείνει κατάπληκτοι με την κατανόηση και τις απαντήσεις του. Ωστόσο, η Μαρία και ο Ιωσήφ ένιωσαν έκπληξη. Στη Βιβλική αφήγηση, ο Ιωσήφ δεν λέει τίποτα. Αλλά τα λόγια της Μαρίας περιγράφουν παραστατικά τα αισθήματα και των δύο: «Παιδί μου, γιατί μας φέρθηκες έτσι; Ο πατέρας σου και εγώ σε αναζητούμε με πολλή αγωνία».​—Λουκ. 2:47, 48.

24. Πώς σκιαγραφεί ο Λόγος του Θεού ρεαλιστικά το γονικό ρόλο;

²⁴ Έτσι λοιπόν, με λίγες χαρακτηριστικές πινελιές, ο Λόγος του Θεού σκιαγραφεί ρεαλιστικά το γονικό ρόλο. Ο ρόλος αυτός μπορεί να προκαλεί άγχος​—ακόμη και όταν το παιδί είναι τέλειο! Το να είναι κάποιος γονέας στο σημερινό επικίνδυνο κόσμο ίσως συνεπάγεται  απερίγραπτα «μεγάλη αγωνία», αλλά οι πατέρες και οι μητέρες μπορούν να παρηγορούνται με τη σκέψη ότι η Γραφή αναγνωρίζει την πρόκληση που αντιμετωπίζουν.

25, 26. Πώς απάντησε ο Ιησούς στους γονείς του, και πώς μπορεί να ένιωθε ο Ιωσήφ για τα λόγια του γιου του;

²⁵ Ο Ιησούς είχε παραμείνει στο μοναδικό μέρος στη γη όπου ένιωθε πιο κοντά στον ουράνιο Πατέρα του, τον Ιεχωβά, από οπουδήποτε αλλού, ρουφώντας σαν σφουγγάρι ό,τι μπορούσε να μάθει. Απάντησε στους γονείς του με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Γιατί χρειάστηκε να με αναζητήσετε; Δεν ξέρατε ότι πρέπει να είμαι στον οίκο του Πατέρα μου;»​—Λουκ. 2:49.

²⁶ Ασφαλώς, ο Ιωσήφ σκέφτηκε πολλές φορές αυτά τα λόγια. Ίσως και να καμάρωνε. Στο κάτω κάτω, εκείνος είχε διδάξει με επιμέλεια το θετό του γιο να αισθάνεται έτσι για τον Ιεχωβά Θεό. Ήδη από παιδί, ο Ιησούς είχε θερμά αισθήματα για τη λέξη «πατέρας», τα οποία οφείλονταν ως επί το πλείστον στα χρόνια που πέρασε με τον Ιωσήφ.

27. Τι προνόμιο έχετε ως πατέρας, και γιατί πρέπει να θυμάστε το παράδειγμα του Ιωσήφ;

²⁷ Αν είστε πατέρας, καταλαβαίνετε άραγε τι μεγάλο προνόμιο έχετε να δείξετε στα παιδιά σας πώς είναι ένας στοργικός, προστατευτικός πατέρας; Παρόμοια, αν στην οικογένεια υπάρχουν παιδιά από προηγούμενο γάμο ή υιοθετημένα, να θυμάστε το παράδειγμα του Ιωσήφ και να φέρεστε στο καθένα ως ξεχωριστή και πολύτιμη προσωπικότητα. Να τα βοηθάτε να πλησιάσουν περισσότερο τον ουράνιο Πατέρα τους, τον Ιεχωβά Θεό.​—Διαβάστε Εφεσίους 6:4.

28, 29. (α) Τι φανερώνουν για τον Ιωσήφ τα εδάφια Λουκάς 2:51, 52; (β) Πώς βοήθησε ο Ιωσήφ το γιο του να αναπτυχθεί σε σοφία;

²⁸ Η Γραφή αποκαλύπτει μόνο λίγα ακόμη στοιχεία για τη ζωή του Ιωσήφ, αλλά αξίζει να τα εξετάσουμε προσεκτικά. Διαβάζουμε ότι ο Ιησούς «υποτασσόταν σε αυτούς»​—στους γονείς του. Πληροφορούμαστε επίσης ότι «ο Ιησούς συνέχισε να προοδεύει σε σοφία και σε σωματική ανάπτυξη  και σε εύνοια από Θεό και ανθρώπους». (Διαβάστε Λουκάς 2:51, 52) Τι φανερώνουν αυτά τα λόγια για τον Ιωσήφ; Αρκετά πράγματα. Συμπεραίνουμε ότι συνέχισε να ηγείται του σπιτικού του, επειδή ο τέλειος γιος του σεβόταν την εξουσία του πατέρα του και υποτασσόταν σε αυτήν.

²⁹ Επίσης, μαθαίνουμε ότι ο Ιησούς συνέχισε να αναπτύσσεται σε σοφία. Όσον αφορά αυτόν τον τομέα, ο Ιωσήφ ασφαλώς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πρόοδο του γιου του. Εκείνη την εποχή, οι Ιουδαίοι είχαν ένα παλιό γνωμικό, το οποίο βρίσκουμε και διαβάζουμε μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με αυτό, μόνο όσοι έχουν άνεση χρόνου μπορούν να γίνουν αληθινά σοφοί, ενώ οι χειρώνακτες, όπως οι ξυλουργοί, οι γεωργοί και οι σιδηρουργοί, «δεν θα αποφανθούν σχετικά με τη δικαιοσύνη και το δίκαιο και δεν θα βρεθούν μεταξύ εκείνων που λένε σοφά διδάγματα». Αργότερα, ο Ιησούς κατέδειξε ότι αυτό το γνωμικό δεν ευσταθεί. Ως παιδί, αναμφίβολα θα είχε ακούσει αμέτρητες φορές το θετό του πατέρα, μολονότι ήταν ταπεινός ξυλουργός, να τον διδάσκει αποτελεσματικά σχετικά με «τη δικαιοσύνη και το δίκαιο» του Ιεχωβά.

30. Πώς αποτέλεσε ο Ιωσήφ παράδειγμα για τους οικογενειάρχες σήμερα;

³⁰ Η επίδραση του Ιωσήφ στον Ιησού φαίνεται και από τη φυσική του ανάπτυξη. Από καλά φροντισμένο παιδί, ο Ιησούς αναπτύχθηκε και έγινε δυνατός και υγιής άντρας. Επίσης, ο Ιωσήφ εκπαίδευσε το γιο του να είναι επιδέξιος στην εργασία του. Ο Ιησούς δεν ήταν γνωστός μόνο ως ο γιος του ξυλουργού, αλλά και ως «ο ξυλουργός». (Μάρκ. 6:3) Άρα, η εκπαίδευση του Ιωσήφ έπιασε τόπο. Ενεργώντας σοφά, οι οικογενειάρχες μιμούνται τον Ιωσήφ, φροντίζοντας τα παιδιά τους από πρακτική άποψη και παρέχοντάς τους εφόδια για να μπορούν να αυτοσυντηρούνται.

31. (α) Τι υποδηλώνουν τα στοιχεία για το πότε πέθανε ο Ιωσήφ; (Να συμπεριλάβετε το  πλαίσιο.) (β) Τι παράδειγμα προς μίμηση μας άφησε ο Ιωσήφ;

³¹ Όταν φτάνουμε στο σημείο όπου ο Ιησούς βαφτίζεται σε ηλικία περίπου 30 ετών, ο Ιωσήφ είναι πλέον απών από τη Βιβλική αφήγηση. Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η Μαρία ήταν χήρα όταν ο Ιησούς άρχισε τη διακονία του. (Βλέπε το πλαίσιο « Πότε Πέθανε ο Ιωσήφ;») Ωστόσο, ο Ιωσήφ άφησε ανεξίτηλο σημάδι​—υπήρξε ένας υποδειγματικός πατέρας που προστάτευε την οικογένειά του, προμήθευε για αυτήν και εγκαρτέρησε πιστά ως το τέλος. Κάθε πατέρας, κάθε οικογενειάρχης ή κάθε άλλος Χριστιανός θα κάνει καλά να μιμείται την πίστη του Ιωσήφ.