چرا هولوکاست اتفاق افتاد؟ چرا خدا مانع آن نشد؟
بسیاری که این سؤالات را میپرسند، خود شخصاً متحمّل رنج فراوانی شدهاند. آنها نه تنها به دنبال پاسخ بلکه در پی تسلّی نیز هستند. برخی دیگر هولوکاست را اوج شرارت انسان میدانند و برایشان باور وجود خدا سخت میباشد.
تصوّرات رایج و غلط در مورد خدا و هولوکاست
گمان: اشتباه است که از خدا بپرسیم چرا مانع هولوکاست نشد.
حقیقت: مردمی که ایمانی قوی دارند از خود پرسیدهاند چرا خدا اجازه داده است که شرارت وجود داشته باشد. برای مثال حَبَقوق نبی از خدا پرسید: «چرا کاری نمیکنی؟ به هر جا که نگاه میکنم خرابی و ظلم میبینم، همه جا را جنگ و دشمنی فرا گرفته است.» (حَبَقوق ۱:۳، ترجمهٔ تفسیری) خدا به جای این که حَبَقوق را سرزنش کند، سؤالاتش را در کتاب مقدّس ثبت کرد تا همه آن را بخوانند.
گمان: خدا به درد و رنج بشر اهمیتی نمیدهد.
حقیقت: خدا از شرارت و درد و رنجی که از آن حاصل میشود، متنفر است. (امثال ۶:۱۶-۱۹) در روزگار نوح، خدا «در دل خود غمگین گشت،» زیرا شرارت زمین را پر ساخته بود. (پیدایش ۶:۵، ۶) پس بدون شک دل خدا با دیدن هولوکاست، بسیار به درد آمد.—مَلاکی ۳:۶
گمان: خدا از طریق هولوکاست یهودیان را مجازات کرد.
حقیقت: خدا اجازه داد تا در قرن اول اورشلیم به دست رومیان نابود شود. (مَتّی ۲۳:۳۷–۲۴:۲) اما از آن زمان به بعد، خدا هیچ قوم خاصّی را مجازات نکرده یا مورد لطف خود قرار نداده است. در نظر خدا «هیچ تفاوتی میان یهودیان و غیر یهودیان نیست.»—رومیان ۱۰:۱۲، مژده برای عصر جدید.
گمان: اگر خدای با محبت و قادر مطلق وجود داشت، مانع وقوع هولوکاست میشد.
حقیقت: با این که خدا هیچ گاه سبب مصیبتها نمیشود، گاهی به طور موقت اجازه میدهد تا مصیبتها وجود داشته باشند.—یعقوب ۱:۱۳؛ ۵:۱۱.
چرا خدا اجازه داد تا هولوکاست به وقوع بپیوندد؟
خدا به همان دلیلی که اجازه داده است تمام بشر رنج ببیند، مانع وقوع هولوکاست نیز نشد؛ یعنی به دلیل این که مدتها پیش عدالت او زیر سؤال برده شد. کتاب مقدّس بهوضوح نشان میدهد که در حال حاضر ابلیس حاکم این دنیاست، نه خدا. (لوقا ۴:۱، ۲، ۶؛ یوحنا ۱۲:۳۱) در اینجا به دو حقیقت اساسی از کتاب مقدّس میپردازیم که چرا خدا اجازه داد هولوکاست اتفاق بیفتد.
۱) خدا انسانها را مختار و با ارادهٔ آزاد آفرید. خدا به آدم و حوّا، نخستین انسانها گفت که از آنان چه انتظاری دارد، اما آنان را مجبور نکرد تا اطاعت کنند. آنان تصمیم گرفتند که خود خوب و بد را تعیین کنند و تصمیم بد آنها و تصمیمات مشابه انسانها در طول تاریخ، نتایج فاجعهباری به دنبال داشته است. (پیدایش ۲:۱۷؛ ۳:۶؛ رومیان ۵:۱۲) کتابی در مورد اصول یهودیتِ محافظهکار میگوید: «اکثر مصیبتهای دنیا مستقیماً به دلیل استفادهٔ نادرست ما از ارادهٔ آزاد است.» خدا به جای این که این ارادهٔ آزاد را از ما بگیرد، این فرصت را به انسانها بخشیده تا ببینند آیا میتوانند مستقل از او، به امور خود رسیدگی کنند.
۲) خدا قادر است که صدمات حاصل از هولوکاست را جبران کند، و چنین نیز خواهد کرد. خدا وعده داده میلیونها نفر، منجمله قربانیان هولوکاست را که مردهاند به زندگی بازگرداند. او همچنین دردی را که بازماندگان هولوکاست به دلیل خاطرات وحشتناک حس میکنند را از میان خواهد برد. (اِشَعْیا ۶۵:۱۷؛ اعمال ۲۴:۱۵) محبت خدا به بشر تضمینی است که او این وعدهها را به تحقق خواهد رساند.—یوحنا ۳:۱۶.
بسیاری از قربانیان و بازماندگان هولوکاست قادر بودند که ایمان خود را حفظ کنند و با دانستن این که چرا خدا اجازه داده است شرارت وجود داشته باشد و چگونه قصد دارد اثرات آن را از میان بردارد، توانستند مفهوم زندگی را در یابند.