Insaludsod ti innem ti tawenna nga anakmo, “Mataykayonto kadi?” Nabiglaka ket napanunotmo: ‘Maawatanna ngatan ti sungbat? Kasanok a mailawlawag kenkuana ti maipapan iti ipapatay?’

Mapampanunot met dagiti ubbing ti maipapan iti ipapatay. Iti pay ketdi panagay-ayam ti dadduma kadakuada, adda no kua agimpapatay. Dimo ngarud koma iparit no mapagsasaritaan ti ipapatay, ken rumbeng a sungbatam ti aniaman a saludsod ti anakmo maipapan iti dayta. No sagpaminsan a mapagsaritaanyo dayta, matulongam ti anakmo tapno masursurona nga iliwliwag ti ipapatay ti maysa nga ay-ayaten.

No pagsaritaanyo iti anakmo ti maipapan iti ipapatay, saan nga agresulta dayta iti panagpanunotna kadagiti nakaam-amak a banag. Makatulong ketdi dayta tapno maksayan ti butengna. Ngem nalabit masapul nga ilintegmo ti dadduma a di umiso a kapanunotan. Kas pagarigan, kuna ti dadduma nga eksperto a saan nga ibilang ti adu nga ubbing nga awan pay innem ti tawenna a ti natay ket talaga a natayen. Ngamin, no agay-ayamda, adda ti “matay” sa “agbiag” met laeng.

Ngem bayat a dumakdakkelda, mangrugin a maawatanda ti kinapudno a ti ipapatay ket serioso a banag isu a mabalin nga adda dagiti saludsodda, pagdanaganda, wenno pagbutnganda pay ketdi, nangruna no matayanda iti ipatpateg iti biag. Napateg ngarud a makisaritaka maipapan iti ipapatay. Kuna ni Marion Haza nga eksperto iti salun-at ti isip: “Maaddaanto ti ubing kadagiti pakaburiboran a mainaig iti ipapatay no mariknana a maparitan nga agsao maipapan iti dayta iti mismo a pagtaengan.”

Dimo unay pagdanagan no ania ti ibagam. Sigun iti maysa a panagadal, kayat la dagiti ubbing a “mangngeg ti kinapudno a naibaga iti naayat a pamay-an.” Kaaduanna a sa la agsaludsod ti ubing no kayatnan a maammuan ti sungbat.

Gundawayam dagiti situasion a mabalinmo ti makisarita maipapan iti ipapatay. No makakita ti anakmo iti natay a billit iti igid ti kalsada wenno natay ti ipatpategna a taraken, agusarka kadagiti simple a saludsod tapno matignaymo a makisarita. Kas pagarigan, mabalinmo nga isaludsod: “Agrigrigat pay ngata ti natayen nga animal? Malammin wenno mabisin ngata? Kasanom nga ammo a natayen ti maysa nga animal wenno tao?”—Prinsipio ti Biblia: Eclesiastes 3:1, 7.

Dimo ilimed ti kinapudno. No natay ti maysa nga am-ammo wenno kabagianyo, dika agusar kadagiti maymayat a denggen ngem mangriro a sasao kas iti “Adda napananna.” Baka ngamin pagarupenna nga agawidto met laeng iti mabiit ti maysa a natayen. Agusarka ketdi iti simple ken nalawag a sasao. Kas pagarigan, mabalinmo nga ibaga: “Idi natay ni Lola, nagsardengen nga agandar ti bagina. Ditay makasarita isunan ngem ditayto pulos malipatan.”—Prinsipio ti Biblia: Efeso 4:25.

Patalgedem ti rikna ti anakmo. Mabalin a panunoten ti anakmo a dagiti inaramid wenno pinanunotna ti makagapu a natay ti maysa. Imbes a basta ibagam nga awan basolna iti napasamak, mabalinmo nga isaludsod, “Apay a napanunotmo a sika ti makimbasol?” Umimdengka a naimbag ken dimo tagtagilag-anen ti riknana. Gapu ta mabalin pay a pagarupen ti ubing a ti ipapatay ket makaakar, ipanamnamam kenkuana a saan a maan-ano.

Ammuem ti karirikna ti anakmo. Iyestoriam ti maipapan kadagiti natayen nga ay-ayatenyo ken uray dagiti kabagianyo a dina pulos naam-amo. Mangibagaka kadagiti nakallalagip wenno nakakatkatawa a pasamak idi sibibiagda pay. No pagsaritaanyo ti maipapan kadakuada, maawatanna nga okey laeng a dakamaten wenno panunotenna ida. Ngem dimo met piliten a makisarita. Mabalinmonto latta a dakamaten dayta iti maitutop a tiempo.—Prinsipio ti Biblia: Proverbio 20:5.