Ɛzɩ Maatiyee kɛdʋʋ yɔ 26:1-75
-
Cɔjɔnaa labɩ nɔɔ se pakʋ Yesu (1-5)
-
Papɩyɩ sɔzɩŋ num Yesu yɔɔ (6-13)
-
Kɛdɛzaɣ Paska nɛ Yesu wayɩ lɩʋ (14-25)
-
Kɩbaɣlʋ ɖanaɣ tɔɔnaɣ sɔnzɩ ɖʋʋ (26-30)
-
Yesu yɔɔdaa se Pɩyɛɛrɩ kaɣ-ɩ kizuu (31-35)
-
Yesu tɩmɩ Jɛtɩsemaanee (36-46)
-
Pakpa Yesu (47-56)
-
Pahʋnɩ Yesu tɔm Sahedrɛɛ ɛsɩndaa (57-68)
-
Pɩyɛɛrɩ kizi Yesu (69-75)
26 Nɛ Yesu tɛm tɔm ndʋ tɩ-tɩŋa payɩ yɔɔdʋʋ lɛ, eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se:
2 «Ɩnawa se pɩkazɩ kɩyakɩŋ 2 se pɔtɔɔ Paska,+ nɛ pakaɣ ɛyʋ Pɩyalʋ kpaʋ nɛ pɛcɛlɩ nɛ pakamɩ-ɩ sizika yɔɔ.»+
3 Ðɩnɛ ɛlɛ cɔjɔnaa sɔsaa nɛ samaɣ taa ɛzʋtʋyaa pekpeɣli cɔjɔ kɩlɩm weyi payaɣ se Kayifu+ yɔ ɛ-kadaɣ taa,
4 nɛ pala nɔɔ+ se patɩŋnɩ ajitu nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ pakpa Yesu nɛ pakʋ-ɩ.
5 Ɛlɛ, pɔtɔŋaɣ se: «Pɩtaakɛ kazandʋ wiye, pɩtaala nɛ pɩkɔnɩ ñam ñam lakasɩ ɛyaa samaɣ taa.»
6 Yesu kaawɛ Betaanii, canaɣ Siimɔɔ ɖɩɣa taa lɛ,+
7 halʋ nɔɔyʋ ñɔtɩnɩ-ɩ, ɛɖɔkɩ alɩbaatɩrɩ fiɣa nakɛyɛ nɛ ka-taa nɛ sɔzɩŋ num mbʋ pɩwɛ liidiye siŋŋ yɔ, nɛ ɛpaɣzɩ-pʋ pɩyʋʋ Yesu ñʋʋ taa alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ kaawɛɛ nɛ ɛtɔkɩ tɔɔnaɣ* yɔ.
8 Tɔmkpɛlɩkɩyaa na mbʋ lɛ, pɩwɩzɩ-wɛ nɛ pɔtɔ se: «Ɛbɛ yɔɔ ɛwɛɛkɩɣ num mbʋ?
9 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ papɩzaɣ se pɛpɛdɩ-pʋ liidiye sɔsɔɖɛ nɛ paha-ɖɩ kʋñɔndɩnaa.»
10 Yesu na mbʋ lɛ, eheyi-wɛ se: «Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ɩcaɣ halʋ ɛnʋ tɔm? Ɛlabɩ-m lakasɩ kɩbanzɩ.
11 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ kʋñɔndɩnaa lɛ, pɛwɛ mɩ-cɔlɔ paa ɛzɩmtaa;+ ɛlɛ ma lɛ maakaɣ wɛʋ mɩ-cɔlɔ paa ɛzɩmtaa.+
12 Alɩwaatʋ ndʋ halʋ ɛnʋ ɛpɩyɩ sɔzɩŋ num mbʋ mon-tomnaɣ yɔɔ yɔ, ɛlabɩ mbʋ se ɛñɔɔzɩ men-pimtu.+
13 Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-mɩ se paa le posusuu tɔm kɩbandʋ tʋnɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ, mbʋ halʋ ɛnɛ ɛlaba yɔ, pakaɣ pɩ-tɔm yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ nɛ pɔtɔzɩnɩ ɛ-yɔɔ.»+
14 Ðɩnɛ ɛlɛ Hiu nɛ Naalɛ taa kʋɖʋm, weyi payaɣ se Yudaasɩ Isɩkarɩyɔɔtɩ+ yɔ, ewolo cɔjɔnaa sɔsaa cɔlɔ+
15 nɛ ɛpɔzɩ-wɛ se: «Ɛbɛ ɩkaɣ-m cɛlʋʋ nɛ manɖʋzɩ-ɩ mi-nesi tɛɛ?»+ Panɩɩnɩ ɖama se pɛcɛlɩɣ-ɩ liidiye pɔɔyɩsɩ 30.+
16 Nɛ kpaɣnɩ mbʋ lɛ, ɛwɛɛ nɛ ɛñɩnɩɣ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ nakʋyʋ se ɛpɩzɩ nɛ ɛtɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɛɖʋzɩ-ɩ pe-nesi tɛɛ.
17 Kpɔnɔ ŋgʋ kɩ-taa patɩɖʋ lɔlɔm yɔ, kɩ-kazandʋ kajalaɣ kɩyakʋ ñɩŋgʋ wiye lɛ,+ tɔmkpɛlɩkɩyaa kɔɔ Yesu cɔlɔ nɛ pɔpɔzɩ-ɩ se: «Le ŋñɩnɩɣ se ɖɩñɔɔzɩ-ŋ Paska tɔɔnaɣ?»+
18 Ɛtɔ se: «Iwolo tɛtʋ taa Akele cɔlɔ nɛ iheyi-i se: “Wɩlɩyʋ tɔŋ se: ‘Ma-alɩwaatʋ* ñɔtaa; ma nɛ mɔn-tɔmkpɛlɩkɩyaa ɖɩkaɣ tɔɔʋ Paska ña-ɖɩɣa taa.’”»
19 Peeɖe tɔmkpɛlɩkɩyaa laba ɛzɩ Yesu heyuu-wɛ yɔ nɛ pɔñɔɔzɩ Paska.
20 Ðanaɣ ɖanaa lɛ,+ ɛ nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa 12 pacaɣ taabɩlɩ yɔɔ.+
21 Pɛwɛɛ nɛ pɔtɔkɩ lɛ, ɛtɔ se: «Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-mɩ se mɩ-taa kʋɖʋm kaɣ ma-wayɩ lɩʋ.»+
22 Pa-laŋɩyɛ wɛɛkɩ siŋŋ nɛ pa-taa paa weyi lɛ, ɛpaɣzɩ-ɩ pɔzʋʋ se: «Kɩbaɣlʋ, pɩtɩkɛ ma, yaa we?»
23 Ekitini-wɛ se: «Weyi ma nɛ ɩ ɖitisiɣ nesi ñanaɣ taa yɔ, ɛnʋ kaɣnɩ ma-wayɩ lɩʋ.+
24 Toovenim lɛ, ɛyʋ Pɩyalʋ ɖɛɣ ɛzɩ pamaʋ ɛ-tɔm yɔ, ɛlɛ pɩtɔɔ+ ɛyʋ weyi patɩŋɩɣnɩ ɛ-yɔɔ nɛ pakpa ɛyʋ Pɩyalʋ yɔ!+ Ye pataalʋlɩ ɛyʋ ɛnʋ yɔ, pɩɩkɩlɩ-ɩ ɖeu.»+
25 Yudaasɩ weyi ɛkaɣ ɛ-wayɩ lɩʋ yɔ, ɛpɔzɩ-ɩ se: «Raabi, pɩtɩkɛ ma, yaa we?» Yesu cosi-i se: «Ña-maɣmaɣ ñɔyɔɔdɩna.»
26 Pɛwɛɛ nɛ pɔtɔkɩ lɛ, Yesu kpaɣ kpɔnɔ, nɛ ɛwazɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɛtɛ lɛ, ɛpɛlɩ-kʋ+ nɛ ɛcɛlɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ ɛtɔ se: «Ɩmʋ nɛ ɩtɔɔ. Pʋnɛ pɩsɩŋnɩ mon-tomnaɣ.»+
27 Nɛ ɛkpaɣ kɔpʋ nɛ ɛsɛɛ Ɛsɔ nɛ ɛcɛlɩ-wɛ, nɛ ɛtɔ se: «Mɩ-tɩŋa payɩ ɩñɔɔ,+
28 mbʋ pʋyɔɔ yɔ pʋnɛ pɩsɩŋnɩ man-calɩm,+ mbʋ pɩkɛ “ɛgbɛyɛ calɩm”+ yɔ, mbʋ pakaɣ kpɛdʋʋ ɛyaa sakɩyɛ yɔɔ+ se pekpeɣ-wɛ pa-kɩwɛɛkɩm yɔ.+
29 Ɛlɛ meheyiɣ-mɩ se: Maakaɣ tasʋʋ ñɔʋ vɛɛ kʋnɛ pɩkɔɔ nɛ pɩtalɩ kɩyakʋ ŋgʋ ma nɛ mɩ ɖɩkaɣ ñɔʋ vɛɛ kɩfalʋʋ man-Caa Kewiyaɣ taa yɔ.»+
30 Nɛ pɛtɛm samtʋ hendu* teu lɛ, palɩɩ nɛ powolo Oliivi Pʋʋ yɔɔ.+
31 Nɛ Yesu heyi-wɛ se: «Mɩ-tɩŋa payɩ pɩkaɣ-mɩ tuuluu mɔ-yɔɔ ɖoo anɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamawa se: “Mankaɣ lom ninɖiɣyu, nɛ heŋ ewiɖe kaɣ mɩzʋʋ.”+
32 Ɛlɛ men-femtu wayɩ lɛ, mankaɣ-mɩ ɖɛʋ nɔɔ nɛ mowolo Galilee.»+
33 Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ cosi-i nɛ ɛtɔ se: «Paa ñɔ-yɔɔ lɛ, pituuluu lalaa yɔ, ma lɛ pɩɩkaɣ-m tuuluu kpa!»+
34 Yesu heyi-i se: «Toovenim taa lɛ, meheyiɣ-ŋ se ɖoo anɛ a-taa, pʋcɔ nɛ kalɩmaʋ koo lɛ, ŋkaɣ-m kizuu tam nabudozo.»+
35 Pɩyɛɛrɩ heyi-i se: «Halɩ paa pɩwɛɛ se ma nɛ ŋ ɖɩkpɛndɩ nɛ ɖɩsɩ yɔ, maakaɣ-ŋ kizuu kpa.»+ Tɔmkpɛlɩkɩyaa lalaa tɩŋa ɖɔɖɔ yɔɔdɩ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ.
36 Pʋwayɩ lɛ, Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa powolo lone nɖɩ payaɣ se Jɛtɩsemaanee yɔ ɖɩ-taa,+ nɛ eheyi-wɛ se: «Ɩcaɣ cɩnɛ nɛ mowolo ɛsɩndaa peeɖeyɔ nɛ mantɩmɩ.»+
37 Nɛ ɛkpɛndɩnɩ Pɩyɛɛrɩ nɛ Zebedee pɩyalaa 2, nɛ ɛpaɣzɩ nɩʋ siziŋ nɛ ɛnɩɣzɩɣ siŋŋ.+
38 Nɛ eheyi-wɛ se: «Mɛwɛɛ* nɛ manɩɣ siziŋ siŋŋ sɩm yɔɔ sɩm yɔɔ. Ɩcaɣ cɩnɛ nɛ ɩsɩnɩ-m feŋuu.»+
39 Nɛ etuzi ɛ-tɩ nɛ ɛsɩndaa pazɩ lɛ, eluŋ nɛ ɛpa ɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɛtɩmɩ nɛ ɛtɔ se:+ «Man-Caa, ye pɩsaŋ yɔ, yele nɛ kɔpʋ kʋnɛ+ kɩɖɛɛ mɔ-yɔɔ. Ɛlɛ pɩtaakɛ ɛzɩ mɔnsɔɔlʋʋ yɔ, ɛlɛ ɛzɩ ŋsɔɔlʋʋ yɔ.»+
40 Ɛpɩsɩ nɛ ɛkɔɔ tɔmkpɛlɩkɩyaa cɔlɔ nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ peɖiɣni ɖou, nɛ ɛpɔzɩ Pɩyɛɛrɩ se: «Ɩtɩpɩzɩ nɛ ɩsɩnɩ-m feŋuu ñɩɣyʋʋ kʋɖʋmʋʋ na?+
41 Ɩwɛɛ feŋuu yɔɔ+ nɛ ɩwɛɛ adɩma yɔɔ,+ se pɩsa nɛ ɩtaatɔlɩ takɩm taa.+ Toovenim taa lɛ, fezuu wɛ ɖoŋ* ɛlɛ tomnaɣ wɛnɩ ɛjandʋ.»+
42 Ɛtasɩ wobu nabʋlɛ ɖeɖe nɛ ɛtɩmɩ se: «Man-Caa, ye pɩɩsaŋ se kɔpʋ kʋnɛ kɩɖɛɛ mɔ-yɔɔ nɛ mantɩñɔɔ-kʋ yɔ, yele nɛ ñɔ-sɔɔlɩm la.»+
43 Nɛ ɛɖaɣnɩ pɩsʋʋ ɛkɔɔ nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ peɖiɣni ɖou, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖom kaahɔkɩ pɛ-ɛsa.
44 Peeɖe eyebi-wɛ, nɛ ɛɖaɣnɩ wobu nɛ ɛtɩmɩ tozo ɖeɖe, nɛ ɛtasɩ yɔɔdʋʋ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ.
45 Pʋwayɩ lɛ, ɛpɩsɩ nɛ ɛkɔɔ tɔmkpɛlɩkɩyaa cɔlɔ nɛ eheyi-wɛ se: «Alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ iɖiɣni ɖou nɛ ɩhɛzɩɣ! Ɩna! Ñɩɣyʋʋ ñɔtaa se palɩɩ ɛyʋ Pɩyalʋ wayɩ nɛ paɖʋzɩ-ɩ kɩwɛɛkɩm laɖaa nesi tɛɛ.
46 Ɩkʋyɩ nɛ ɖɩɖɛɛ. Ɩna! Weyi ɛlɩɣ ma-wayɩ yɔ, ɛñɔtaa.»
47 Eɖiɣni yɔɔdʋʋ lɛ, Yudaasɩ, Hiu nɛ Naalɛ taa kʋɖʋm kɔɔ, ɛ nɛ ɛyaa samaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ, kaaɖɔkɩ laɣla nɛ ɖaŋ; cɔjɔnaa sɔsaa nɛ samaɣ taa ɛzʋtʋyaa kaatiyini-kɛ.+
48 Weyi ɛlɩɣaɣ ɛ-wayɩ yɔ, ɛɛha-wɛ yʋsaɣ nakɛyɛ nɛ ɛtɔ se: «Weyi mamʋzʋʋ ɛ-lɩkpaɣzaɣ yɔɔ yɔ, ɛnʋ lɛ; ɩkpa-ɩ.»
49 Nɛ ɛɖɔ nɛ ewolo Yesu yɔɔ kpaagbaa nɛ ɛtɔ se: «Mɛnsɛ-ŋ, Raabi!» nɛ ɛmʋzɩ ɛ-lɩkpaɣzaɣ yɔɔ.
50 Ɛlɛ Yesu pɔzɩ-ɩ se: «Taabalʋ, ɛbɛ yɔɔ ŋkɔm cɩnɛ?»+ Ðɩnɛ ɛlɛ pɔɖɔ nɛ powolo Yesu yɔɔ nɛ pakpa-ɩ nɛ pɛɖɛna.
51 Ɛlɛ mba pa nɛ Yesu paawɛɛ yɔ, pa-taa kʋɖʋm sezi e-nesi nɛ ɛkpɛɛ ɛ-laɣɖɛ nɛ elo cɔjɔ kɩlɩm yom nɛ ɛsɛtɩ ɛ-nɩŋgbaŋʋʋ.+
52 Nɛ Yesu heyi-i se: «Pɩsɩnɩ ña-laɣɖɛ ɖi-lone taa,+ mbʋ pʋyɔɔ yɔ mba pa-tɩŋa payɩ pakpakɩɣ laɣɖɛ lalaa yɔɔ yɔ, pakaɣ-wɛ kʋʋ nɛ laɣɖɛ.+
53 Yaa ŋmaɣzɩɣ se maapɩzɩɣ nɛ mɔnpɔzɩ man-Caa se ɛha-m alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ Ɛsɔ tiyiyaa nɛ pɩcɛzɩ tikasɩ 12 yaa we?+
54 Ye malabɩ mbʋ, Masɩ nzɩ sɩyɔɔdʋʋ se pɩwɛɛ se pɩla mbʋ yɔ, ɛzɩma sɩ-taa tɔm kaɣ labʋ?»
55 Ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ lɛ, Yesu heyi ɛyaa samaɣ se: «Ɛzɩ mɩlʋ sɔsɔ nɔɔyʋ mɛnkɛnaa nɛ ɩkɔŋ ma-wayɩ nɛ laɣla nɛ ɖaŋ se ɩkpa-m? Paa kɩyakʋ ŋgʋ lɛ, mancakaɣ templo taa nɛ mawɩlɩɣ tɔm,+ ɛlɛ ɩtɩkpa-m.+
56 Ɛlɛ pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ, pɩlaba se pɩsa nɛ tɔm ndʋ nayaa kaamawa yɔ, tɩla.»*+ Ðɩnɛ ɛlɛ tɔmkpɛlɩkɩyaa tɩŋa se nɛ peyebi-i.+
57 Mba pakpa Yesu yɔ powoni-i cɔjɔ kɩlɩm Kayifu+ tɛ, ɖenɖe takayɩsɩ mayaa nɛ ɛzʋtʋyaa paakpeɣlaa yɔ.+
58 Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣ ɛ-wayɩ ɖooo poliŋ taa, nɛ ɛtalɩ cɔjɔ kɩlɩm ɖɩɣa kadaɣ taa; nɛ ɛsʋ pɩ-taa lɛ, ɛcaɣ ɖɩɣa taa tʋmlaɖaa cɔlɔ se ɛna mbʋ pɩtɛŋna yɔ.+
59 Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, cɔjɔnaa sɔsaa nɛ Sahedrɛɛ* taa mba tɩŋa paawɛɛ nɛ pañɩnɩɣ cɛtɩm aseɣɖe tɔm natʋyʋ Yesu yɔɔ se patɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ pakʋ-ɩ.+
60 Ɛlɛ patihiɣ natʋyʋ, ŋgʋ cɛtɩm aseɣɖe tɩnaa sakɩyɛ kaakɔma.+ Pʋwayɩ lɛ, ɛyaa 2 kɔɔ
61 nɛ pɔtɔ se: «Abalʋ ɛnɛ ɛɛtɔm se: “Manpɩzɩɣ nɛ mɔyɔkɩ Ɛsɔ tɛ templo nɛ manɖaɣnɩ-kʋ maʋ kɩyakɩŋ 3 taa.”»+
62 Peeɖe cɔjɔ kɩlɩm kʋyaa nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se: «Ŋŋcosuu natʋyʋ yaa we? Ŋŋnɩɣ aseɣɖe tɔm ndʋ abalaa panɛ pɛwɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ ñɔ-yɔɔ yɔ?»+
63 Ɛlɛ Yesu su ɖiɣ ɖiɣ.+ Nɛ cɔjɔ kɩlɩm heyi-i se: «Meheyiɣ-ŋ se ŋɖuuni Ɛsɔ ɛsadʋ nɛ ŋheyi-ɖʋ ye ñɛkɛnɩ Krɩstʋ, Ɛsɔ Pɩyalʋ yɔ!»+
64 Yesu cosi-i se: «Ña-maɣmaɣ ñɔyɔɔdɩnɩ-tʋ. Ɛlɛ meheyiɣ-mɩ se kpaɣnɩ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ɩkaɣ naʋ ɛyʋ Pɩyalʋ,+ ɛcaɣ Ðoŋ Tʋ* nesi kɩbanzɩ yɔɔ,+ nɛ ɛkɔŋ ɛsɔdaa mɩndʋ yɔɔ.»+
65 Nɛ cɔjɔ kɩlɩm cɩyɩ e-tokonaa kɩtɩnaa nɛ ɛtɔ se: «Ɛyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ Ɛsɔ yɔɔ! Ɛbɛ yɔɔ ɖɩtasɩɣ ñɩnʋʋ aseɣɖe tɩnaa yɔ? Ɩna! Lɛɛlɛɛyɔ ɩnɩ ɛzɩma ɛyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ Ɛsɔ yɔɔ yɔ.
66 Suwe ɩmaɣzɩɣ?» Pocosi se: «Ɛmʋnɩ sɩm.»+
67 Nɛ pɔtɔ ndaatʋ ɛ-ɛsɩndaa+ nɛ pamabɩ-ɩ ŋgulumee.+ Lalaa cɛbɩ-ɩ kadanzɩ,+
68 nɛ pɔtɔŋ se: «Krɩstʋ, ye ŋkɛ nayʋ yɔ, heyi-ɖʋ nɛ ɖɩna, amabɩ-ŋ?»
69 Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Pɩyɛɛrɩ kaacaɣ awayɩ, kadaɣ taa, nɛ pɛlɛ lɩmɖʋyʋ nɔɔyʋ kɔɔ ɛ-cɔlɔ nɛ eheyi-i se: «Ña ɖɔɖɔ ŋŋwɛ Yesu Galilee tʋ cɔlɔ!»+
70 Ɛlɛ ɛkpɛzɩ pa-tɩŋa pɛ-ɛsɩndaa nɛ ɛtɔ se: «Maasɩŋ tɔm ndʋ ŋɖiɣni yɔɔdʋʋ yɔ.»
71 Ɛlɩ nɔnɔɔ taa lɛ, pɛlɛ nɔɔyʋ tasɩ-ɩ naʋ nɛ eheyi mba pɛwɛ peeɖe yɔ se: «Abalʋ ɛnɛ ɛɛwɛ Yesu Nazarɛɛtɩ tʋ cɔlɔ.»+
72 Ɛtasɩ kpɛzʋʋ nɛ eɖuu se: «Maasɩŋ abalʋ ɛnʋ!»
73 Pɩlabɩ pazɩ lɛ, mba paasɩŋ peeɖe yɔ pɔñɔtɩnɩ Pɩyɛɛrɩ nɛ peheyi-i se: «Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋkɛ pa-taa lɛlʋ ɖɔɖɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ toovenim taa lɛ, ñɔ-yɔɔdaɣ wɩlɩɣnɩ mbʋ.»
74 Nɛ ɛpaɣzɩ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ lɔʋ nɛ eɖuki nɛ ɛtɔŋ se: «Maasɩŋ abalʋ ɛnʋ!» Nɛ kpaagbaa mbʋ lɛ, kalɩmaʋ koo.
75 Nɛ Pɩyɛɛrɩ tɔzɩ tɔm ndʋ Yesu kaaheyi-i yɔ tɩ-yɔɔ, ndʋ yɔ: «Pʋcɔ nɛ kalɩmaʋ koo lɛ, ŋkaɣ-m kizuu tam nabudozo.»+ Nɛ ɛlɩɩ awayɩ nɛ ewii siŋŋ.
Pɩ-tɛɛ tɔm
^ Yaa «ɛlɛ kaacaɣ taabɩlɩ yɔɔ.»
^ Yaa «Alɩwaatʋ ndʋ paɖʋ-m yɔ.»
^ Yaa «pɛtɛm keɣsi.»
^ Yaa «Man-kalɩzaɣ wɛɛ.»
^ Yaa «fezuu sɔɔlaa.»
^ Yaa «se pɩsa nɛ nayaa masɩ la.»
^ Cɔnɩ Tɔm pee sɔsɔna tɔbʋʋ lɩzʋʋ.
^ Piye piye, «ɖoŋ.»
