1. Adieyi divavwanga muna kala ye zingu kia nzo kiakiese?

YAVE ozolele vo e zingu kia nzo aku kiakala kiakiese. Nkand’a Nzambi uvananga tuludiku kwa konso muntu muna nzo. Uyikanga mpe mbebe ina kasikidisa Nzambi kwa konso muntu muna nzo. Vava yitu yawonso belungisanga mbebe zau zasonama muna Nkand’a Nzambi, betambulanga nluta miambote. Yesu wavova vo: ‘Akwa nsambu, ana bewa mambu ma Nzambi, yo lunda mo.’—Luka 11:28.

2. Muna kala ye zingu kia nzo kiakiese nani tufwete zaya?

² Muna kala ye zingu kia nzo kiakiese tufwete zaya Yave w’etuku dia zingu kia nzo. O Yesu wanyikila vo: “E S’eto.” (Matai 6:9) Otomene zaya edi dikitulanga zingu kia nzo se kiakiese. (Efeso 3:14, 15) O Nkand’a Nzambi adieyi kelonganga mu kuma kia mbebe ya konso muntu muna nzo?

3. O Nkand’a Nzambi aweyi kevovanga mu kuma kia lubantiku lwa wantu? Aweyi tuzayidi wo vo mana mevovanga o Nkand’a Nzambi makieleka?

³ Yave wasema wantu antete Adami yo Eva. I bosi wabayikakesa  se nkento yo yakala. Wabasia muna mpatu ambote y’Edene yakala ova ntoto. Yave wabavovesa vo: ‘Nuwutana, nuwokela, nulungila nza, nuyala yo.’ (Etuku 1:26-28; 2:18, 21-24) O lwalu ke lusansu lwa luvunu ko, kadi Yesu wasonga vo mana tutanganga muna Etuku mu kuma kia lubantiku lwa wantu makieleka. (Matai 19:4, 5) Kana una vo tunwananga ye mpasi zayingi za zingu o unu, ediadi ke diau ko i kani dia Nzambi. Yambula twabadika e mpila tulenda vwila zingu kiakiese muna nzo.

4. (a) Aweyi konso muntu muna nzo kalenda sadisila mu kitula e zingu kia nzo se kiakiese? (b) Ekuma olongoka e zingu kia Yesu dinina diamfunu mu kala ye zingu kia nzo kiakiese?

⁴ Muna kitula e zingu kia nzo se kiakiese konso muntu muna nzo kafwete tanginina mpila Nzambi kesongelanga o zola. (Efeso 5:1, 2) Wau vo Nzambi katulendi kumona ko, aweyi tulenda kuntanginina? Tulenda zaya mavangu ma Yave kadi wafila Mwan’andi antete ova ntoto. (Yoane 1:14, 18) O Yesu Kristu vava kakala ova ntoto, watangininanga o S’andi ezulu. Muna kuma kiaki, ona wamona yo wá Yesu diakala nze Yave kamona yo wá. (Yoane 14:9) Ikuma vo, muna longoka mpila Yesu kasongelanga o zola yo landa mbandu andi, konso muntu mu yeto olenda sadisa muna kitula e zingu kia nzo se kiakiese.

5, 6. (a) O Yesu aweyi kasisila mbandu ambote kw’akala muna mpila yina kafidilanga nkutakani? (b) Adieyi difwete vangwa muna lolokwa o masumu?

⁵ Nkand’a Nzambi uvovanga vo akala bafwete kadilanga ye akazi au nze una Yesu kakadilanga ye alongoki andi. Badika elongi diadi dia Nkand’a Nzambi: ‘Akala, nuzolang’akazi eno, waun’o Kristu kazolela nkutakani, yo kuyekwela muna yau . . . Wauna mpe, akala bafwete zol’akazi au, nze nitu ya yau kibeni. Ndion’ozolele owandi nkento, wiyizolele: kadi ke vakedi nkutu muntu wasaula  yandi nitu ko; tongonona kaka ketongononanga yo, yo wonzakana, nze Kristu mpe e nkutakani.’—Efeso 5:23, 25-29.

⁶ O Yesu muna zolanga e nkutakani y’alandi andi wasisa mbandu ambote kw’akala. Kana una vo asumuki bakala, o Yesu wavana moyo andi se kimenga mu kuma kiau ye ‘wabazola yakuna nsuka.’ (Yoane 13:1; 15:13) Diau adimosi mpe, akala bewondelelwanga vo: ‘Nukwamanana zol’akazi eno, ke nubafungila makasi ma ndudi ko.’ (Kolosai 3:19) Avo nkento ovangidi edi dialembi songa, adieyi dilenda sadisa yakala mu sadila elongi diadi? Kafwete sungamena vo yandi mpe vilwa kevanganga. Kafwete zaya mpe mana kafwete vanga muna lolokwa kwa Nzambi. Adieyi kafwete vanga diaka? Kafwete loloka awana bevanganga o vilwa, kumosi mpe yo nkaz’andi. Diau adimosi mpe kafwete vanga o nkento. (Tanga Matai 6:12, 14, 15.) Ekiaki i kuma akaka bevovelanga vo e longo kintwadi kia aloloki wole ambote.

7. O Yesu adieyi kazayanga mu kuma kia alongoki andi? Nkia mbandu kasisa kw’akala?

⁷ Akala bafwete zayanga mpe vo Yesu wazitisanga alongoki andi. Wazayanga e tezo ye nsatu zau za nitu. Muna bong’e nona, vava bayoya wabavovesa vo: “Nwiza kweno vana beko, muna makanga, nwavunda fiakete.” (Maku 6:30-32) Akento mpe bafwete zitiswanga. Muna Nkand’a Nzambi beyikilwanga vo “basakalele e ngolo,” ikuma vo akala bekasakeswanga mu ‘kubazitisa.’ Ekuma? Ekuma kadi akala y’akento kumosi bevwila e “nsambu za moyo.” (1 Petelo 3:7) Akala bafwete sungamenanga vo lukwikilu lukitulanga muntu se wamfunu vana ndose a Nzambi, ke mu kala nkento yovo yakala ko.—Nkunga 101:6.

8. (a) Ekuma tulenda vovela vo o yakala ‘on’ozolanga nkento andi, wiyizolele’? (b) O yakala yo nkaz’andi bekituka se “to kimosi,” aweyi disongele ediadi?

⁸ O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Ndion’ozolele owandi nkento, wiyizolele.” Ediadi dialudi ekuma kadi Yesu  wavova vo: “Ke bekala diaka nwole ko, se nitu mosi kaka.” (Matai 19:6) Muna kuma kiaki ke vakadi mosi ko muna yau ofwete sisa nkaz’andi mu kwenda tá zumba. (Ngana 5:15-21; Ayibere 13:4) Balenda dio vanga kele vo bevwanga e nsatu za muntu yo nkw’andi o mfunu. (1 Korinto 7:3-5) O lulukisu lwamfunu i lwalu: ‘Ke vakadi nkutu muntu osaula yandi nitu ko.’ Akala bafwete zolanga akazi au nze una bezolelanga e nitu za yau kibeni. Bafwete sungamenanga vo fundiswa befundiswa kwa Yesu Kristu wa ntu au.—Efeso 5:29; 1 Korinto 11:3.

9. Nkia fu kasonga Yesu kiasonama muna Filipi 1:8? Akala ekuma bafwete songelanga e fu kiaki kuna kw’akazi au?

⁹ Paulu wa ntumwa wayika “walakazi wa Kristu Yesu.” (Filipi 1:8) Walakazi wa Yesu wasiamisa yo yangidika akento ana bakituka se alongoki andi. (Yoane 20:1, 11-13, 16) Akento mpe bevavanga vo akazi au basongang’o walakazi.

10. Yesu aweyi kasongela mbandu kuna kw’akento?

¹⁰ E nzo ina nze nkubika, ntu ivavanga muna kala yasikila. Yesu nkutu ovwidi Ona kesakalelanga se Ntu. “O ntu a Kristu, i Nzambi,” diau adimosi mpe “o ntu a nkento, i’yakala.” (1 Korinto 11:3) Wau vo yeto awonso tuvwidi ntu una tufwete lemvokela, o lusakalalu lwa Yesu kwa Nzambi i mbandu ambote tufwete landa.

11. O nkento nkia fu kafwete songanga kuna kwa nkaz’andi? E fu kia nkento adieyi kilenda vanga kwa nkaz’andi?

¹¹ Wau vo akala wantu alembi lunga vilwa bevanganga, ezak’e ntangwa ke betoma lungisanga mbebe zau ko muna nzo. Muna diadi, akento adieyi bafwete vanga? Ke bafwete vezanga akala au ko yovo vav’o kala se ntu muna nzo. O nkento kafwete sungamenanga vo ntim’anleka yo lembama usundidi o mfunu vana ndose a Nzambi. (1 Petelo 3:4) Muna songanga e fu yayi, dikunsadisa mu kala yo lusakalalu kana nkutu mu ntangw’ampasi. Vana ntandu,  o Nkand’a Nzambi uvovanga vo “nkento, kavumina nkaz’andi.” (Efeso 5:33) Kansi adieyi tuvova kele vo o yakala ke Nkristu ko? Nkand’a Nzambi uwondelelanga akento vo: “nusakalel’akazi eno; kimana, ovo vena y’ana balembele lemvokel’e diambu, babakilwa muna nkal’akazi au, ke mu diambu ko; wau bemonanga nkal’eno aziku yo vumi.”—1 Petelo 3:1, 2.

12. Ekuma ke dinina diambi ko kwa nkento mu songa e ngindu zandi yo vumi wawonso?

¹² O yakala kakala nkwikidi yovo mundembi kwikila, o nkento kafwete kalanga yo luzitu kele vo ozolele songa ngindu zaswaswana y’ezi za nkaz’andi. E ngindu zandi avo zambote, zitwasa nsendo kw’awonso muna nzo kele vo o yakala unwididi. Abarayama vava kalembi tonda e ngindu za Sara wa nkaz’andi, muna diambu diabwa muna nzo, o Nzambi wamvovesa vo: ‘wila nding’andi.’ (Tanga Etuku 21:9-12.) Kansi, avo nzengo kabakidi o yakala ngwizani zina ye nsiku mia Nzambi, o nkento kafwete kunlemvokela.—Mavangu. 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) Muna Tito 2:4, 5 akala nkia diambu bewondelelwanga bafwete vanga? (b) O Nkand’a Nzambi adieyi kelonganga mu kuma kia luvambanu yo vonda longo?

¹³ Mayingi mevavwanga kwa nkento muna lungisa e mbebe andi muna nzo. Kasikil’owu, Nkand’a Nzambi usonganga vo akento asompa “bazol’akazi au, bazola wan’au, bakal’akwa lulungalalu, avelela, minkubika-nzo, akwa fu yambote, basakalelang’akazi au.” (Tito 2:4, 5) Nkento olungisanga mambu mama mawonso ozitiswa yo zolwa kwa esi nzo andi. (Tanga Ngana 31:10, 28.) Wau vo longo kintwadi kia wantu alembi lunga, valenda bwa mambu malenda vonda yovo vambanisa longo. Nkand’a Nzambi uvananga nswa wa vambana kwa longo mu maka mambu. Kansi o luvambanu ke diambu diakete ko, kadi o Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘O nkento kavambani ko yo nkaz’andi; . . . o yakala mpe kayambul’o nkaz’andi ko.’ (1 Korinto  7:10, 11) Zumba i vangu kaka dilenda vonda longo.—Matai 19:9.

14. O Yesu aweyi kakadilanga ye yingyana-ngyana? O wana adieyi bavwidi mfunu kwa mase?

¹⁴ Yesu wasisa mbandu ambote kwa mase muna mpila kakadilanga ye yingyana-ngyana. Vava wantu akaka basimanga yingyana-ngyana bayambula finama Yesu, wabavovesa vo: “Nuyambula yingyanangyana iza kwa mono.” I bosi e Sono kiaki kikudikilanga vo: “Ubawonzakene muna moko mandi, ubasambwidi, ubayambikidi o moko.” (Maku 10:13-16) Wau vo Yesu wavaulanga e ntangwa mu kala ye yingyana-ngyana, o mase nga ke diau adimosi ko bafwete vanganga kwa wan’au? O wana ntangwa yayingi bevavanga mu kala ye mase mau vamosi. Ofwete vaulanga e ntangwa mu kubalonga mana Yave kakanikina kwa mase.—Tanga Nsiku 6:4-9.

15. Amase adieyi bafwete vanga muna tanina wan’au?

¹⁵ Wau vo o bi uwokelanga mu nza yayi, o wana taninwa bavwidi o mfunu kwa mase, kadi vena ye wantu ayingi bekubabangikanga nze awana bezolanga tá zumba  ye yingyana-ngyana. Tala mpila Yesu kataninanga alongoki andi ana kayikila vo: “wan’ame.” Vava bakangwa yo siwa muna pelezo, Yesu wavanga mawonso mu tanina alongoki andi. (Yoane 13:33; 18:7-9) Amase, nufwete lungalalanga kadi Nkadi Ampemba ovavanga mwesa wan’eno e mpasi. Nufwete kubalukisanga. * (1 Petelo 5:8) O unu o wana mu vonza kiampwena bena.

16. Amase adieyi balenda longoka muna mpila Yesu kasingikila usumuki w’alongoki andi?

 ¹⁶ Muna fuku wa vitila lufwa lwa Yesu, alongoki andi batantananga kana nani i mbuta vana bena. Vana fulu kia kubafungila makasi, Yesu ye zola kwawonso wakwamanana kubalonga muna mvovo ye kubasonga mbandu ambote. (Luka 22:24-27; Yoane 13:3-8) Avo u se, nga omwene mpila olenda tanginina mbandu a Yesu muna singika wan’aku? Dialudi, tumbwa bafwete tumbwanga, kansi kifwete vaninwa “muna unsongi” ke mu makasi ko. Ke diambote ko dia vovanga e mpova ‘zilwekanga nze nsosolo.’ (Yeremiya 30:11; Ngana 12:18) E tumbu kifwete vaninwanga una ufwene kimana o wan’aku bamona vo kiamfunu kikilu.—Efeso 6:4; Ayibere 12:9-11.

17. O Yesu aweyi kasongela mbandu ambote kwa wana?

¹⁷ O wana nga balenda longoka diambu muna Yesu? Elo. Yesu wasonga mpila wana bafwete lemvokelanga mase mau. Wavova vo: “Wauna yalongwa kaka kwa Se, i nsamuna, lumbu yawonso mvangang’oma mekunyangidikanga.” (Yoane 8:28, 29) Yesu walemvokelang’o S’andi ezulu, o Nkand’a Nzambi uvovesanga mpe wana balemvokela mase mau. (Tanga Efeso 6:1-3.) O Yesu kana una vo muntu alunga kakala, walemvokelanga mase mandi, Maria yo Yosefe bakala vo asumuki. Ediadi diatwasanga kiese kwa esi nzo yawonso ya Yesu.—Luka 2:4, 5, 51, 52.

18. Ekuma Yesu kalemvokelanga S’andi ezulu ntangwa zawonso? Nani oyangalalanga vava wana belemvokelanga mase mau o unu?

¹⁸ Nga wana balenda tanginina Yesu yo yangidika mase mau? Dialudi, ezak’e ntangwa aleke balenda mona vo diampasi muna lemvokela mase mau. Kansi Nzambi ovavanga vo wana balemvokela mase mau. (Ngana 1:8; 6:20) Yesu ntangwa zawonso walemvokelanga o S’andi ezulu, kana nkutu mu ntangw’ampasi. Nkumbu mosi, vava Nzambi kalomba vo Yesu kalungisa [nkanikinu] mosi wampasi, Wavova vo: “Unkatwila yayi e mbungwa.” Kansi  Yesu wavanga dina kalomba o Nzambi, kadi wazaya wo vo o S’andi ozeye dina disundidi owete mu kuma kiandi. (Luka 22:42) Vava wana bekalanga alemvoka, beyangidikanga kikilu Nzambi yo mase mau. *—Ngana 23:22-25.

19. (a) Satana aweyi ketontelanga aleke? (b) Aweyi mase balenda mona mu kuma kia mavangu mambi ma wan’au?

¹⁹ Wau vo Nkadi Ampemba watonta Yesu, tufwete kala ye ziku vo otonta mpe aleke. (Matai 4:1-10) Nkadi Ampemba wa Satana osadilanga ntonta z’akundi zilenda kala se zampasi mu zizidila. Muna kuma kiaki, diamfunu aleke bayambulanga kala e kikundi ye yimpumbulu. (1 Korinto 15:33) O Dina mwan’ankento a Yakobo muna kala kikundi y’awana ke basambilanga Yave ko, diantwasila mpasi zayingi. (Etuku 34:1, 2) Yindula ntantu dilenda twasa kele vo mwana mosi muna nzo ukivene muna vangu dia zumba!—Ngana 17:21, 25.

20. Konso muntu muna nzo adieyi kafwete vanga muna kitula e zingu kia nzo se kiakiese?

²⁰ O sadila malongi ma Nkand’a Nzambi disadisa mu sunda mpasi muna nzo. Dialudi, o sadila malongi mama i nsabi muna vwa zingu kia nzo kiakiese. Ikuma vo, akala luzolanga akazi eno yo kadila yau nze una Yesu kakadilanga ye nkutakani andi. Akento, lusakalela e wisa kia akazi eno yo landa mbandu ya nkento angangu oyikwanga muna Ngana 31:10-31. Amase nulonganga wan’eno. (Ngana 22:6) Amase, ‘nutoma filanga nzo zeno.’ (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Wana nulemvokelanga mase meno. (Kolosai 3:20) Ka vena mosi ko muna nzo okondelo esumu, awonso bevanganga e mbi. Muna kuma kiaki, nukala yo ulembami, nulolokanga muntu yo nkw’andi.

21. Nkia zingu kiambote kina kuntwala? Aweyi tulenda vwila zingu kia nzo kiakiese o unu?

²¹ O Nkand’a Nzambi uvwidi ulolo wa malongi mamfunu mu kuma kia zingu kia nzo. Ukutulonganga mpe oma ma nz’ampa ya Nzambi ikituka se paradiso yo zala ye asambidi a Yave akwa kiese. (Lusengomono 21:3, 4) Ekwe zingu kiambote kina kuntwala! Kana nkutu unu tulenda vwa zingu kia nzo kiakiese muna sadilanga malongi ma Nkand’a Nzambi.