Mu Ekeze kwa Tabo ni ku Kutekeha kwa Lizazi la Sinawenga sa Mina

BO GORDON, ba se ba nyezi ka lilimo ze bat’o eza 60, ba li: “Lizazi la sinawenga neli le liñwi la mazazi a butokwa a na ni tabisize hahulu mwa bupilo bwa ka.” Ki kabakalañi lizazi la sinawenga ha li li la butokwa hahulu kwa Bakreste ba niti? Kakuli kona lizazi le ba itamanga silikani se si kenile ni batu be ba lata hahulu, sinyalana ni bona, ni Jehova Mulimu. (Mateu 22:37; Maefese 5:22-29) Kaniti luli batu ba ba lela ku nyalana ba ka bata kuli lizazi la sinawenga sa bona li be le li tabisa, kono hape ba ka bata ku kuteka Musimululi wa linyalo.—Genese 2:18-24; Mateu 19:5, 6.

Munyali u kona ku ezañi kuli lizazi le li tabisa le li kone ku ba le li kutekeha hahulu? Munyaliwa u kona ku ezañi kuli a kuteke munn’a hae ni Jehova? Batu ba bañwi ba ba fumaneha fa lizazi la sinawenga ba kona ku ezañi kuli lizazi leo li kone ku tabisa hahulu? Ku nyakisisa likuka ze ñwi za mwa Bibele ku ka lu tusa ku alaba lipuzo ze, mi ku mamela likuka zeo ku ka fukuza kwa matata a kona ku filikanya lizazi le li ipitezi le.

Ki Mañi Ya Swanela ku Lukisa za Sinawenga?

Mwa libaka ze ñata, ku kona ku ba ni Paki ya Jehova ya lumelelizwe ka mulao kuli a zamaise sinawenga. Nihaiba mwa linaha m’o sinawenga si lukela ku zamaiswa ka mulao ki mutu ya zwa kwa muuso, munyali ni munyaliwa ba kana ba bata kuli ku fiwe ngambolo ya Bibele. Mwa ngambolo yeo, hañata munyali u kupiwanga ku nahanisisa buikalabelo bwa filwe ki Mulimu bwa ku ba toho ya lubasi. (1 Makorinte 11:3) Kacwalo munyali ki yena ya na ni buikalabelo bo butuna bwa ku lukisa ze ka ezwa fa sinawenga. Ki niti kuli hañata litukiso za sinawenga ni za mikiti ye miñwi ye kana ya ezwa hasamulaho li ezwanga cimo ku sa na ni nako ye ñata. Kono ki kabakalañi munyali ha ku kona ku mu bela t’ata ku eza litukiso zeo?

Libaka le liñwi le li kona ku tisa cwalo kikuli bahabo munyali kamba munyaliwa ba kana ba bata ku zamaisa litukiso za sinawenga. Bo Rodolfo, ba se ba zamaisize linawenga ze ñata, ba li: “Fokuñwi munyali u beiwanga mwa situkutuku ki bahabo yena, sihulu haiba ki bona ba ba mu tusa ku leka lika ze tokwahala fa mukiti wa ku tabela sinawenga. Ba kana ba mu tomela milao ya ze swanela ku eziwa fa sinawenga ni fa mukiti wa ku tabela sinawenga. Miinelo yeo i kona ku nyinyafaza buikalabelo bwa ka Mañolo bwa munyali bwa ku lukisa za sinawenga.”

Bo Max, ba se ba zamaisize linawenga ka lilimo ze fitelela 35, ba li: “Mazazi a ni lemuhile kuli munyaliwa ki yena ya sa li kwapili kwa ku lukisa ze ka ezahala fa sinawenga ni fa mukiti wa ku tabela sinawenga, mi munyali ha sa bulelanga hahulu kwateñi.” Bo David, ili bao ni bona se ba zamaisize linawenga ze ñata, ba li: “Banyali mwendi ha ba si ka twaela ku etelela, mi hañata ha ba ikenyangi hahulu mwa litukiso za sinawenga.” Kono munyali u kona ku peta hande cwañi buikalabelo bwa hae?

Ku Ambolisana ku Ekeza kwa Tabo

Kuli munyali a pete hande buikalabelo bwa hae bwa ku lukisa za sinawenga, u lukela ku ambolisana hande ni ba bañwi. Bibele i talusa hande kuli: “Mo ku si na likelezo, milelo ha i weli likamba.” (Liproverbia 15:22) Kono munyali u kona ku tibela matata a mañata haiba a  buhisana litukiso za linyalo ni munyaliwa, ba mwa lubasi, ni ba bañwi ba ba kona ku mu fa kelezo ya mwa Bibele ye tusa.

Kaniti luli ki kwa butokwa kuli bo munna ni musali ba ba lela ku nyalana ba ambolisane pili mo ba lelela ku ezeza sinawenga sa bona. Ki kabakalañi ha ba swanela ku ambolisana? Ha mu teeleze ze ne ba bulezi bo Ivan, ni bakubona bo Delwyn, ba se ba nyalani ka tabo ka lilimo ze ñata kono ili ba lisimuluho ze fapahana. Bo Ivan ha ba hupula mo ne ba lelela ku ezeza sinawenga sa bona, ba li: “Ku na ni mo ne ni batela sinawenga sa ka ku bela, mi hape ne ni bata ku ba ni mukiti wa ku tabela sinawenga ko ne ku ka fumaneha balikani ba ka kaufela, keke ya fa sinawenga, ni kuli musal’a ka a apale ndelesi ye sweu ya fa sinawenga. Kono Delwyn yena na bata fela sinawenga sa makutela-kaufi, ko ne ku si ke kwa ba ni keke ya fa sinawenga. Mane Delwyn na itakaleza ku tina fela ndelesi i sili ye si ya fa sinawenga.”

Batu bao ne ba tatuluzi cwañi butata b’o? Ka ku ambolisana inge ba lukuluhile. (Liproverbia 12:18) Bo Ivan ba ekeza kuli: “Ne lu itutanga litaba za Bibele ze bulela za linawenga, ze cwale ka litaba ze ne hatisizwe mwa The Watchtower ya April 15, 1984. * Litaba zeo ne li lu tusize ku ziba mwa ngela Mulimu lizazi la sinawenga. Bakeñisa kuli ne lu li ba lisimuluho ze fapahana, ne lu tokwa ku cinca mubonelo wa luna mwa litaba za ka butu li sikai. Sibeli sa luna lwa cinca mubonelo wa luna mi lwa fita fa ku lumelelana.”

Bo Aret ni bo Penny ni bona ne ba ezize honacwalo. Bo Aret ba bulela cwana ka za lizazi la sinawenga sa bona kuli: “Bo Penny ni na ne lu ambolisani ze ne lu bata kuli li ezwe fa sinawenga, mi ne lu konile ku fita fa ku lumelelana. Ne lu lapezi kuli Jehova a fuyole lizazi la sinawenga sa luna. Mi hape ne ni kupile kelezo kwa bashemi ba luna ni ku bosinyalana ba ba hulile mwa puteho. Liakalezo ze ne ba lu file ne li lu tusize hahulu. Ka ku eza cwalo, sinawenga sa luna ne si tabisize luli.”

Ku Bonisa Likute ka Mutinelo ni Ponahalo

Kwa utwahala kuli bo munna ni musali ba ka bata ku apala hande fa sinawenga sa bona. (Samu 45:8-15) Mwendi ba ka tanda nako, buikatazo, ni pene ka ku bata liapalo ze swanela. Ki likuka lifi za mwa Bibele ze kona ku ba tusa kuli ba kete liapalo ze kutekeha ni ze bonahala hande?

Mu nyakisise za ka apala munyaliwa fa sinawenga. Nihaike kuli batu kaufela ba na ni liketo ze shutana-shutana ka ku ya ka naha mo ba pila, kelezo ya Bibele i sebeza kai ni kai ko ba fumaneha batu. Basali ba lukela ‘ku apala ka mukwa o swaneleha, ku kaba kwa bona ibe buikokobezo ni buiswalo.’ Kelezo ye i sebeza  kwa basali ba Sikreste ka nako kaufela, ku kopanyeleza cwalo ni fa lizazi la sinawenga. Niti ya taba kikuli, kuli lizazi la sinawenga li be le li tabisa, ha ku tokwi kuli batu ba apale “liapalo ze feza mali.” (1 Timotea 2:9; 1 Pitrosi 3:3, 4) Sinawenga si ka tabisa luli haiba munyali ni munyaliwa ba mamela kelezo ye!

Bo David ba ba bulezwi pili, ba li: “Banyali ni banyaliwa ba bañata ba likanga ku mamela likuka za Bibele, mi ba lukela ku babazwa. Kono ku bile ni linawenga ze ñwi ko ne ku eza kuli banyaliwa ni basindeketi ba bona ne ba apezi liapalo ze bonahaza hahulu sifuba fande kamba liapalo ze belela hahulu.” Eluda yo muñwi wa Sikreste ya hulile h’a ambolanga ni munyali ni munyaliwa pili lizazi la sinawenga li si ka fita kale, u ba tusanga kuli ba hupule likuka za Bibele. U ezanga cwañi cwalo? U ba tusanga ka ku ba buza haiba liapalo ze ba lela ku apala za lukela ku apalwa ha ba ya kwa mukopano wa Sikreste. Ki niti kuli liapalo ze apalwa fa sinawenga li kana za shutana ni liapalo ze apalwanga kwa mikopano, ni kuli ze apalwa fa sinawenga li kana za ba za sizo, kono liapalo zeo li swanela ku ba ze itikanelezi ili ze lumelelana ni lipimo za Sikreste. Nihaike kuli batu ba bañwi mwa lifasi ba kana ba nga kuli likuka za muzamao ze mwa Bibele za imeza, Bakreste ba niti bona ba lukela ku pima licowezo za ku likanyisa lifasi.—Maroma 12:2; 1 Pitrosi 4:4.

Bo Penny ba li: “Ku fita ku nga liapalo kamba mukiti ku ba ona nto ya butokwa hahulu, na ni bo Aret ne lu isize hahulu mamelelo kwa kalulo ya kwa moya ya sinawenga. Kalulo yeo kona ye ne li ya butokwa hahulu zazi leo. Lika ze nde hahulu ze ni hupula haki liapalo ze ne ni tinile kamba lico ze ne ni cile, kono ki siango se ne ni ikozi ni tabo ya ku nyaliwa ki munna ye ni lata.” Bakreste ba ba lela ku nyalana ba swanela ku hupulanga lika ze cwalo ha ba nze ba itukiseza sinawenga sa bona.

Ndu ya Mubuso Ki Sibaka Se Si Kutekeha

Bakreste ba bañata ba ba lela ku nyalana ba tabelanga ku ezeza sinawenga sa bona mwa Ndu ya Mubuso, haiba i lukuluhile. Ki kabakalañi ha ba tabelanga ku yo ezeza sinawenga mwa Ndu ya Mubuso? Bosinyalana ba bañwi ne ba talusize libaka la bona cwana: “Ne lu lemuhile kuli linyalo ki tukiso ya Jehova ye kenile. Ku ezeza sinawenga sa luna mwa Ndu ya Mubuso, ona sibaka se lu lapelelanga teñi, ne ku lu tusize ku nahana kuli Jehova n’a tokwa ku ba mwa linyalo la luna ku zwa fela fa lizazi la sinawenga. Hape ku yo ezeza sinawenga mwa Ndu ya Mubuso ku fita ku yo si ezeze ku sili ne ku lu tusize kakuli ne ku bonisize bahabo luna be si balumeli mo lu oliseza bulapeli bwa Jehova.”

Haiba maeluda ba ba okamela Ndu ya Mubuso ba lumeleza kuli mwa Ndu ya Mubuso m’o ku yo ezezwa sinawenga, munyali ni munyaliwa ba swanela ku taluseza maeluda litukiso za sinawenga sa bona inge ku sa na ni nako. Nzila ye ñwi yeo munyali ni munyaliwa ba kona ku bonisa likute kwa batu be ba memezi kwa sinawenga ki ka ku bona teñi kuli ba fita ka bunako. Mi kaniti ba ka bata ku bona teñi kuli lika kaufela li ezwa ka likute. * (1 Makorinte 14:40) Haiba ba eza cwalo, ba ka pima ku eza lika ka ku tula tikanyo sina mo ku belanga kwa linawenga ze ñata za batu ba silifasi.—1 Joani 2:15, 16.

Batu ba ba fumaneha fa sinawenga ni bona hape ba kona ku bonisa kuli ba nga linyalo mwa li ngela Jehova. Ka mutala, ha ba na ku bata kuli sinawenga seo si cise hahulu pasa ku fita linawenga ze ñwi ze ba kile ba eza Bakreste, inge kuli ki kangisano ya ku bona sinawenga se si ka cisa hahulu pasa. Bakreste ba ba hulile hape ba ziba kuli ku fumaneha kwa ngambolo kwa Ndu ya Mubuso ki kwa butokwa hahulu ku fita ku fumaneha kwa mukiti o kana wa ezwa hamulaho wa f’o. Haiba nako kamba miinelo ye miñwi i konisa Mukreste kuli a fumanehe fela kwa kalulo i liñwi, neikaba hande hahulu ha n’a ka fumaneha kwa Ndu ya Mubuso. Bo William be li maeluda, ba li: “Haiba batu ba ba memilwe ba sa fumahehi kwa Ndu ya Mubuso ku si na mabaka a utwahala, kono inge ba yo fumaneha hamulaho  kwa mukiti wa ku tabela sinawenga, taba yeo i bonisa kuli ha ba utwisisi butokwa bwa kalulo ya kwa moya ya sinawenga. Niha lu si ka memiwa kwa mukiti wa ku tabela sinawenga, lwa kona ku tiisa munyali ni munyaliwa ni ku kutaza ku bahabo bona be si balumeli ka ku fumaneha kwa Ndu ya Mubuso.”

Tabo Ye Zwelapili Ni Hamulaho wa Lizazi la Sinawenga

Ba litekisano ba fetuzi sinawenga ku ba pisinisi ye tuna. Ka ku ya ka piho ya cwanoñu fa, sinawenga se si si ka ipitela hahulu si kona ku “feza pene ye eza madola a kwa America a eza 22,000, kamba hafu ya pene ye lu kona ku hola lubasi lu li luñwi mwa America silimo mutumbi.” Bakeñisa ku cowezwa ki ba litekisano, buñata bwa batu ba ba sa zo nyalana kamba mabasi a bona, ba kolotanga lika ze ñata hahulu za mwa lizazi li li liñwi fela leo, ili sikoloti se ba zwelangapili ku lifa ka lilimo na lilimo. Kana mutu kona mwa swanela ku kalela linyalo la hae cwalo? Batu ba ba sa zibi likuka za Bibele kamba ba ba sa li isezi pilu ba kana ba bata ku eza lika ka ku tula tikanyo cwalo, kono Bakreste ba niti bona ba shutanela kwahule ni batu bao!

Ka ku lukisa sinawenga se si itikanelezi ku ya ka buikoneli bwa bona, ni ka ku isa hahulu mamelelo kwa litukiso za kwa moya za lizazi la sinawenga, Bakreste ba bañata ba ba lela ku nyalana ba konile ku itusisa nako ni maluo a bona ka ku beya za Mulimu mwa sibaka sa pili. (Mateu 6:33) Mu nge mutala wa bo Lloyd ni bo Alexandra, ba se ba zwezipili mwa bukombwa bwa nako kaufela ka lilimo ze 17 ku zwa fo ba nyalanela. Bo Lloyd ba li: “Ba bañwi mwendi ne ba ngile kuli sinawenga sa luna neli mukiti wa sibotana, kono na ni bo Alexandra ne lu tabile hahulu. Ne lu si ka nga lizazi la sinawenga sa luna sina mbanganyi ye ne ka lu tiseza sikoloti se situna, kono ne lu ngile lizazi leo sina mukiti wa ku tabela tukiso ya Jehova ye tiseza batu ba babeli tabo ye tuna.”

Bo Alexandra ba ekeza ku bulela kuli: “Ne ni li paina lu si ka nyalana kale, mi ne ni sa lati ku tuhela tohonolo yeo bakeñisa ku bata fela ku ba ni sinawenga se si cisa pasa. Lizazi la sinawenga sa luna ne li ipitezi hahulu. Kono ne li fela lizazi la pili la ku pila bupilo bwa luna kaufela hamoho. Ne lu mamezi kelezo ya ku pima ku nahana fela za ku kena mwa linyalo mi lu kupile Jehova kuli a lu etelele mwa bupilo bwa luna sina bosinyalana. Kaniti ku eza cwalo ku lu fumanisize limbuyoti za Jehova.” *

Kaniti luli lizazi la sinawenga sa mina ki lizazi le li ipitezi. Mo mu ngela lizazi leo ni ze mu eza fa lizazi leo li kona ku mi taluseza mo mu ka pilela ka lilimo-limo mwa linyalo la mina. Kacwalo mu itinge ku Jehova kuli a mi etelele. (Liproverbia 3:5, 6) Mu nahanange hahulu za kalulo ya kwa moya ya lizazi la sinawenga sa mina. Mu tusane ha mu nze mu peta buikalabelo bwa mi file Mulimu. Ha mu eza cwalo, u zibe mu ka tomela linyalo la mina mibisi ye tiile, mi Jehova ha nz’a mi fuyola, mu ka zwelapili ku ba ni tabo cwalo ni hamulaho wa lizazi la sinawenga sa mina.—Liproverbia 18:22.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Batu ba ba lela ku nyalana ba swanela ku ambolisana hande ka likute ha ba nze ba lela za sinawenga sa bona

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Mu nahanange hahulu za kalulo ya kwa moya ya lizazi la sinawenga sa mina