Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONTOPOLWA 14

Jehova okwa gandja ‘iikulila koyendji’

Jehova okwa gandja ‘iikulila koyendji’

1, 2. Ombiimbeli otayi hokolola ngiini onkalo moka aantu ye li, noshike owala tashi vulu oku ya kutha mo muyo?

OMUYAPOSTOLI PAULUS okwa hokolola onkalo yi etitha ohenda moka tu li a ti: “Kehe shimwe shomeshito otashi fudhagana kuuwehame wa fa mboka wopevalo lyokanona.” (Aaroma 8:22) Pataloko lyopantu, okumona iihuna, uulunde neso otayi monika ya fa itaayi vulu okukandulwa po. Ihe Jehova iha nyengwa kusha. (Numeri 23:19) Kalunga kuuyuuki okwe tu pa ekulilo opo tu ze muupyakadhi mboka.

2 Ekulilo olyo omagano dhingi ngoka Jehova a pa aantu. Otatu vulu okuhupithwa muulunde neso omolwalyo. (Aaefeso 1:7) Etegameno lyetu lyokumona omwenyo gwaaluhe olya kankamena kulyo, kutya nduno omegulu nenge omoparadisa kombanda yevi. (Lukas 23:43; Johannes 3:16; 1 Petrus 1:4) Ihe ekulilo oshike naanaa? Otali tu longo shike kombinga yuuyuuki waJehova wa dhenga mbanda?

Omolwashike ekulilo lya li lya pumbiwa?

3. (a) Omolwashike ekulilo lya li lya pumbiwa? (b) Omolwashike Kalunga inaa lundulula edhiladhilo lye okugeela oluvalo lwaAdam neso?

3 Ekulilo olya li lya pumbiwa omolwokuyona kwaAdam. Molwaashoka Adam ina vulika kuKalunga, okwa taambekidha omikithi, oluhodhi, uuwehame neso koluvalo lwe. (Genesis 2:17; Aaroma 8:20) Kalunga ka li ta vulu okulundulula edhiladhilo lye lyoku ya geela neso. Ando okwe shi ningile, ando okwa yono oshipango she shoka tashi ti: “Eso olyo ondjambi yuulunde.” (Aaroma 6:23) Ando okwa taagulukile omithikampango dhe dhuuyuuki, ando muuyuni auhe inamu kala tuu evundakano nokwaahenompango!

4, 5. (a) Satana okwa sheke Kalunga ngiini, nomolwashike Jehova a li e na okuyamukula elundilo lyaSatana? (b) Satana okwa lundile aapiya yaJehova aadhiginini a ti ngiini?

4 Ngaashi twe shi mona mOntopolwa 12, uunashipotha muEden owa pendutha ompata onene. Satana okwa nyateke edhina ewanawa lyaKalunga. Okwe mu lundile kutya oku li omufundja nomukwanyanya ngoka inaa halela iishitwa ye emanguluko. (Genesis 3:1-5) Sho Satana a yi moshipala elalakano lyaKalunga lyokuudhitha evi aantu aayuuki, okwa fa a ti kutya Kalunga omufundja. (Genesis 1:28; Jesaja 55:10, 11) Ando Jehova okwa yamukulile omalundilo ngoka, ando iishitwa ye iinandunge oyindji otashi vulika ya kala inaayi inekela okupangela kwe.

5 Satana okwa lundile wo aapiya yaJehova aadhiginini sho a ti kutya otaye Mu longele owala molwokwiihola mwene nonokutya itaya ka kala aadhiginini kuYe ngele ye li muupyakadhi. (Job 1:9-11) Omalundilo ngoka oga li ga kwata miiti noonkondo ge vule oonkalo oondhigu moka aantu ye li. Jehova okwa li u uvite kutya oku na oshinakugwanithwa okuyamukula omalundilo gaSatana. Ihe ongiini a li ta ka kandula po ompata ndjoka nongiini a li ta ka hupitha aantu?

Iikulila yi thike pwaashoka sha kanithwa

6. Ombiimbeli oya longitha omautumbulilo geni okupopya omukalo gwaKalunga gwokuhupitha aantu?

6 Ekulilo ndyoka Jehova a gandja oli li euliko lyohenda ye onenenene nuuyuuki we kamana mboka kaapu na omuntu ta vulu oku wu ulika. Ine li ninga momukalo gwa kitakana. Otali popiwa kutya olyo emangululo, ehanganitho, ofuto, nekuthopo lyomayono. (Episalomi 49:8; Daniel 9:24; Aagalati 3:13; 2 Aakorinto 5:19) Ihe uutumbulilo mboka wa longithwa kuJesus otashi vulika tawu shi hokolola nawa, sho a ti: ‘Omuna gwOmuntu ine ya okuyakulwa, ihe okuyakula nokugandja omwenyo gwe gu ninge iikulila [mOshigreka lytron] yoyendji.’—Mateus 20:28KB.

7, 8. (a) Pamanyolo, oshitya “ekulilo” otashi ti shike? (b) Omolwashike ekulilo li na okukala li thike pwaashoka sha yonwa?

7 Ekulilo oshike? Oshitya shOshigreka shoka sha longithwa mpaka osha za koshityalonga tashi ti “okweetha nenge okumangulula.” Oshitya shika osha li hashi longithwa okuulika kiimaliwa mbyoka hayi futwa opo oonkwatwa dhomiita dhi mangululwe. Onkee ano, ekulilo olyo ofuto ndjoka hayi futwa okugalula shoka sha kana. MOmanyolo gOshihebeli, oshitya (kofer) sha tolokwa ekulilo osha za koshityalonga shoka tashi ti “okusiikila.” Shika otashi tu kwathele tu uve ko kutya okukulila otashi ti wo okusiikila omayono.

8 Oshindhindhilikwedhi osho kutya o-Theological Dictionary of the New Testament oya ti kutya oshitya (kofer) “otashi gandja eityo lyoshinima shi thike pamwe.” Oshisiikilo shoka sha li hashi siikile oshikethahangano osha li hashi kala she eleka ko nawa. * Sha faathana, opo oondjo dhi siikilwe nenge dhi kuthwe po, opwa li pu na okufutwa sha shi na ongushu yi thike lelalela pamwe naashoka sha yonwa nenge shoka tashi vulu okusiikila thiluthilu eyono. Ompango ndjoka Kalunga a pe Aaisraeli oya ti: “Omwenyo omomwenyo, eho omeho, eyego omeyego, oshikaha omoshikaha nompadhi omompadhi.”—Deuteronomium 19:21.

9. Omolwashike aalumentu aadhiginini ya li ya gandja omafikiloyambo giinamwenyo, nongiini Jehova a li e ga tala ko?

9 Aalumentu aadhiginini ngaashi Abel nooyakwawo yalwe oya li ya ningile Kalunga omafikiloyambo giinamwenyo. Mokuninga ngawo, oya li yu ulike kutya yo aalunde nonokutya oya pumbwa ekulilo noya li yu ulike eitaalo meuvaneko lyaKalunga oku ya mangulula okupitila ‘moluvalo’ lwe. (Genesis 3:15; 4:1-4; Levitikus 17:11; Aahebeli 11:4) Jehova okwa li a hokwa omayambo ngoka nokwa li a hokwa wo aalumentu mboka. Ihe nonando ongaaka, omayambo giinamwenyo oga li owala taga thaneke sha. Iinamwenyo kaya li tayi vulu okukutha po lela oondjo dhaantu molwaashoka aantu oye na ongushu ye vule iinamwenyo. (Episalomi 8:4-8) Onkee ano, Ombiimbeli otayi ti: “Ombinzi yoontsezi noyiikombo kayi na mpoka nayi ka dhima po oondjo.” (Aahebeli 10:1-4) Omayambo ngoka oga li owala endhindhiliko lyekulilo lyashili ndyoka lya li tali ke ya.

“Iikulila yaantu ayehe”

10. (a) Ekulilo olya li li na okukala li thike pushike, nomolwashike? (b) Omolwashike ekulilo lyomuntu gumwe olyo owala lya li lya pumbiwa?

10 Omuyapostoli Paulus okwa ti: ‘Aantu ayehe oye na okusa omolwuukumwe wawo naAdam.’ (1 Aakorinto 15:22) Omuntu ngoka e na oku tu kulila okwa li e na okukala naanaa a gwanenena ngaashi Adam. (Aaroma 5:14) Kapwa li oshishitwa shilwe sha gwanenena ngaashi ye. Omuntu owala a gwanena ngoka inaa thigulula uulunde waAdam a li ta vulu okugandja “iikulila yaantu ayehe,” molwaashoka oku thike pamwe naAdam ngoka a li a gwanenena. (1 Timoteus 2:6) Kasha li sha pumbiwa opo aantu omamiliyona ogendji ya yambwe ya sile oluvalo lwaAdam. Paulus okwa ti: “Uulunde owe etwa muuyuni komuntu gumwe [Adam], nuulunde we owe etelele eso.” (Aaroma 5:12) “Oshoka ngaashi eso lye ya muuyuni omolwomuntu gumwe,” Kalunga okwa ninga po elongekidho aantu ya kulilwe “omolwomuntu gumwe.” (1 Aakorinto 15:21) Ngiini mbela?

‘Ngoka i igandja a ninge iikulila yaantu ayehe’

11. (a) Ongiini omwenyo gwaJesus gwa ningi iikulila ‘yaayehe’? (b) Omolwashike Adam naEva inaaya mona uuwanawa mekulilo? (Tala enyolo lyopevi.)

11 Jehova okwa ningi elongekidho opo omuntu a gwanenena a yambe omwenyo gwe. Aaroma 6:23 otaya ti: “Eso olyo ondjambi yuulunde.” Jesus okwa yamba omwenyo gwe gu ninge iikulila ‘yaayehe.’ Niitya yimwe, okwa futu ondjambi yuulunde waAdam. (Aahebeli 2:9; 2 Aakorinto 5:21; 1 Petrus 2:24) Shika osha li tashi ke etitha iizemo iiwanawa. Sho ekulilo lya hulitha po okupangulila eso oluvalo lwaAdam oluvuliki, kungawo oonkondo dhuulunde ndhoka hadhi etitha eso odha hulithwa po. *Aaroma 5:16.

12. Gandja ethaneko kutya ongiini okufutila po oongunga dhagumwe taku vulu okweetela aantu oyendji uuwanawa?

12 Oku shi thaneka: Natu tye ando oho kala moshilando moka aakalimo oyendji yamo haya longo mofabulika onene. Ngoye naashiinda shoye ohamu futwa nawa kiilonga yeni nomu na onkalamwenyo yi li nawa. Opo nee ofabulika yeni oya pata. Oya patele shike? Omolwaashoka omuwiliki gwayo okwa kala ta ningi uulingilingi, noya mbangolota. Ombaadhilila, omwa zi mo miilonga naashiinda shoye noitamu vulu we okufuta iifutomwa yeni. Aaihokani, aanona naalilwangunga otaya mono iihuna omolwomuntu gumwe ngoka a longo uulingilingi. Ihe mbela opu na ekandulopo lyasha? Eeno! Omuyamba gumwe okwa tokola okukwathela ofabulika yeni yi yambuke po. Oku wete kutya ofabulika ndjoka otayi vulu okweeta po sha. Oku uvitile wo aaniilonga yamo nomaukwanegumbo gawo ohenda. Okwa futu oongunga dhofabulika ndjoka opo yi patuluke ishewe. Okufutwa kwoongunga ndhoka okwe etele aaniilonga, omaukwanegumbo naalilwangunga oyendji epepelelo. Sha faathana, okufutila po oondjo dhaAdam okwe etela aantu omamiliyona ogendji uuwanawa.

Olye a gandja ekulilo?

13, 14. (a) Ongiini Jehova a li a kulile aantu? (b) Olye a li a futu ekuliloyambo, nomolwashike ofuto ndjoka ya li ya pumbiwa?

13 Jehova oye awike a vula okugandja “Onzigona . . . tayi kutha po oondjo dhuuyuni.” (Johannes 1:29) Ihe Kalunga ina tuma owala omuyengeli kehe a hupithe aantu. Pehala lyaashoka, okwa tuma Gumwe ngoka ta vulu okugandja eyamukulo lyahugunina komalundilo gaSatana ge na ko nasha naapiya ye. Eeno, Jehova okwa ninga eyambo enene mokutuma Omwana epona, ngoka a “hokwa.” (Jesaja 42:1) Omwana gwaKalunga “okwi ihula” olupe lwomegulu nehalo ewanawa. (Aafilippi 2:7) Jehova okwa li a lundululile omwenyo gwOmwana omutango pashikumithalonga moshivalelo shomukadhona Omujuda Maria. (Lukas 1:27, 35) Okwa li e na okulukwa Jesus. Ihe okwa li ta vulu okwiithanwa Adam omutiyali molwaashoka okwa gwanenena ngaashi Adam. (1 Aakorinto 15:45, 47) Onkee ano, Jesus okwa li ta vulu okwiigandja opo a kulile aantu muulunde.

14 Iikulila mbyoka oya li tayi ka futwa kulye? Episalomi 49:7 otali popi kondandalunde kutya oya futwa ‘kuKalunga.’ Ihe mbela Jehova haye a li a longekidha iikulila mbyoka petameko? Eeno, oye, ihe shika itashi ti kutya ekulilo olyo epingakanitho lyowala kaali na elalakano lyasha lya fa iimaliwa ya kuthwa mondjato e tayi tulwa mondjato yilwe. Otu na oku shi tseya kutya ekulilo kali shi okupingakanitha iinima ko kwenekwene, ihe oshinima shi na ongushu lela. Sho Jehova a gandja iikulila nonando oye mu pula oshindji, oku ulike kutya okwa kakatela uuyuuki we wa gwanenena.—Genesis 22:7, 8, 11-13; Aahebeli 11:17; Jakob 1:17.

15. Omolwashike Jesus a li e na okumona iihuna nokusa?

15 Pethimbo lyokwenye kwokiilongo yokUuzilo woPokati mo 33 E.N., Jesus okwa li i igandja nehalo ewanawa a hepekwe opo a fute iikulila. Okwe etha a kwatwe po nonando okwa li ta lundilwa, a monike ondjo noku alelwe komuti gwomahepeko. Mbela osha li ngaa sha pumbiwa Jesus a mone iihuna ngaaka? Eeno, molwaashoka ompata yi na ko nasha nuudhiginini waapiya yaKalunga oya li yi na okukandulwa po. Kalunga ina pitika nando Herodes a dhipage okahanona Jesus. (Mateus 2:13-18) Ihe sho a koko, okwa li a kondjitha omapataneko omanene gaSatana. * Jesus okwa kala omudhiginini ‘kee na nando oshipo nenge oondjo. Oye okwa kuthwa maantu nokwa yeluthilwa kombandambanda megulu,’ nonando okwa kala ta ningwa nayi, oku ulike lela kutya Jehova oku na aapiya mboka haya kala ya kakatela uudhiginini nonando otaya makelwa. (Aahebeli 7:26) Osha yela kutya sho Jesus a li pokusa, okwi igidha a ti: “Ayihe ya gwanithwa!”—Johannes 19:30.

Jesus oku na okumana iilonga ye yokukulila

16, 17. (a) Ongiini Jesus a li a mana iilonga ye yokukulila? (b) Omolwashike sha li sha pumbiwa Jesus a holoke ‘koshipala shaKalunga omolwetu’?

16 Jesus okwa li e na natango okumana iilonga ye yokukulila. Konima yesiku etitatu, Jehova okwa li e mu yumudha. (Iilonga 3:15; 10:40) Konima yoshiningwanima shika oshikumithi, Jehova ina pa owala Omwana ondjambi omolwiilonga ye yuudhiginini, ihe okwe mu pe ompito opo a mane oshilonga shekulilo e li Omusaaseri gwaKalunga omukuluntu. (Aaroma 1:4; 1 Aakorinto 15:3-8) Omuyapostoli Paulus okwa ti: “Kristus, omuyambimukuluntu . . . okwa yi lumwe muuyapukielela. Ina ya mo okuyamba nombinzi yiikombo noyoontana, ihe okwa yi mo nombinzi ye mwene nokwe tu longele ekulilo lyaaluhe. Kristus ina ya muuyapuki wa tungwa kaantu, mboka u li efano lyuuyapuki wo wene. Oye okwa yi megulu lyo lyene, moka te tu popile koshipala shaKalunga.”—Aahebeli 9:11, 12, 24.

17 Kristus ina ya nombinzi ye yo yeneyene megulu. (1 Aakorinto 15:50) Pehala lyaashono, okwa yi mo naashoka tashi thanekwa kombinzi ye: ongushu yekuliloyambo lyomwenyo gwe gwa gwanenena. Opo ihe okwa li a gandja ongushu yomwenyo gwe gu li ekulilo lyaantu aalunde koshipala shaKalunga. Mbela Jehova okwa li e li taamba? Eeno, naashika osha li shi iwetikile pOpentekoste mo 33 E.N., sho ombepo ondjapuki ya li ya tililwa aalongwa 120 muJerusalem. (Iilonga 2:1-4) Nonando oshiningwanima shoka osha li oshikumithi noonkondo, osha li owala etameko lyiikumithalonga yuuwanawa wekulilo.

Uuwanawa wekuliloyambo

18, 19. (a) Oongundu mbali dhini tadhi mono uuwanawa mokuhanganithwa kombinzi yaKristus? (b) Iilyo yongundu onene otayi mono uuwanawa wuni ngashingeyi nosho wo monakuyiwa?

18 Montumwafo ndjoka Paulus a nyolela Aakolossa okwa yelitha kutya Kalunga okwa mona kutya oshi li nawa okuhanganitha iinima ayihe muKristus mokupanga ombili okupitila mombinzi ye ndjoka ya tika komuti gwomahepeko. Paulus okwa yelitha wo kutya ehanganitho ndika olya kwatela mo oongundu mbali, ndhoka dhi li “iinima ayihe yokombanda yevi noyomegulu.” (Aakolossa 1:19, 20; Aaefeso 1:10) Iinima yomegulu oya thikama po maantu 144 000 mboka ye na etegameno lyoku ka pangela kombanda yevi pamwe naKristus okuza megulu ye li aambala naasaaseri. (Ehololo 5:9, 10; 7:4; 14:1-3) Okupitila muyo uuwanawa wekulilo otawu ka monika kashona nakashona kaantu aavuliki pethimbo lyepangelo lyoomvula eyuvi.—1 Aakorinto 15:24-26; Ehololo 20:6; 21:3, 4.

19 ‘Iinima yokombanda yevi’ oyo oohandimwe mboka taya ka nyanyukilwa omwenyo gwashili meviparadisa. MEhololo 7:9-17 oya popiwa ye li “engathithi lyaantu” nenge ongundu onene yaantu mboka taya ka hupa ‘momahepeko omanene.’ Ihe inaya pumbwa okutegelela Oparadisa yi ye opo ya nyanyukilwe uuwanawa wekulilo. Oya yoga nale “oonguwo dhawo noye dhi yelitha nombinzi yOnzigona.” Molwaashoka oye na eitaalo mekulilo, otaya mono nale uuwanawa melongekidho ndyoka lyopahole. Otaya popiwa ye li ookuume kaKalunga aayuuki. (Jakob 2:23) Omolwekuliloyambo lyaJesus, otaya vulu ‘okuya nomukumo koshipangelapundi shaKalunga, hoka taya ka silwa ohenda.’ (Aahebeli 4:14-16) Uuna ya yono ohaya dhiminwa po. (Aaefeso 1:7) Oye na eiyuvo lya yela, nonando inaya gwanenena. (Aahebeli 9:9; 10:22; 1 Petrus 3:21) Okuhanganithwa naKalunga kashi shi oshinima tashi ka ningwa monakuyiwa, ihe oshinima tashi ningwa ngashingeyi. (2 Aakorinto 5:19, 20) MEpangelo lyomimvo eyuvi otaye ke enda taya “manguluka muupika weyonuuko” notaya ka ya “memanguluko nomeadhimo lyaana yaKalunga.”—Aaroma 8:21.

20. Okutedhatedha kombinga yekulilo ohashi ku gumu ngiini pauhandimwe?

20 ‘Kalunga na hambelelwe omolwekulilo lyaJesus Kristus.’ (Aaroma 7:25) Inali ningwa momukalo gwa kitakana, ihe oli na oku tu inyengitha tu kale tu na etilosimaneko okutila Kalunga. (Aaroma 11:33) Otali ka guma omitima dhetu ngele tatu tedhatedha nolupandu kulyo notali ke tu hedhitha popepi lela naKalunga kuuyuuki. Ngaashi omupisalomi, natse otu na omatompelo ogendji okutanga Jehova ngoka e ‘hole uuyuuki noshili.’—Episalomi 33:5.

^ okat. 8 MuEksodus 25:17-22, oshitya “oshisiikilo” osha tolokwa okuza koshitya shoka shi na eityo lya faathana noshitya kofer.

^ okat. 11 Adam naEva inaya mona uuwanawa mekulilo. Ompango yaMoses oya popya ekotampango li na ko nasha naangoka ta dhipaga owina, ya ti: ‘Inamu taamba nando iikulila yokukulila omudhipagi a kale nomwenyo, oshoka ye oku na ondjo yokusa.’ (Numeri 35:31, KB) Osha yela kutya Adam naEva oya li yi ilongela okusa molwaashoka oya li ya hogolola owina okwaahavulika kuKalunga. Mokuninga ngawo oyi ikanithile omwenyo gwaaluhe.

^ okat. 15 Opo Jesus a kuthe po iilanduli ko yoondjo dhaAdam, okwa li e na okusa e li omukuluntu a gwanenena, ihe hakanona ka gwanenena. Dhimbulukwa kutya Adam okwa li a yonene owina nokwa li e shi kutya iilonga ye oya kwata miiti notayi ke mu etela iilanduliko. Opo Jesus a ninge “Adam ngoka a hugunine” noku kuthe po oondjo ndhoka, okwa li e na okukala nontseyo nokuninga etokolo lyopandunge okukala a kakatela uudhiginini we muJehova. (1 Aakorinto 15:45, 47) Ano onkalamwenyo yaJesus ayihe yuudhiginini, mwa kwatelwa eso lyopayambo, oyi li “oshilonga shimwe shuuyuuki.”—Aaroma 5:18, 19.