Ge go Bonala Katlego e sa be Gona

E be e le sekgwari sa go opela ge a be a sa le nywageng ya mathomo ya bo-20 gomme o be a humile le dinala. Ke batho ba mmalwa bao ba tumago ka tsela yeo le bao ba bago le tšhelete ba sa le nywageng yeo ya bofsa. Eupša dilo di ile tša thoma go mpefala bophelong bja gagwe. Ka morago ga go folotša ga lenyalo la gagwe la pele le la bobedi, o ile a thoma go fetša nako a le mafelong a go kgopamolla mekgwa a dino-tagi le dihlare-tagi. Ga go na selo seo se bego se sepela gabotse bophelong bja gagwe.

KA MASWABI, kanegelo ya mosadi yo yo mofsa e tlwaelegile kudu; masetlapelo ao dinaletšana di lebeletšanago le wona gantši e ba ditaba tšeo go bolelwago ka tšona. Gaešita le mafapheng a dikgwebo tše di tlwaelegilego, batho bao ba bonagalago ba atlega gantši ba ba le mathata bophelong. Pego ya kuranta e boletše mabapi le batho ba kua Motseng wa New York bao ba atlegilego kudu go tša kgwebo gore: “[Go] gapeletša gore go be le tšhelete e ntši kudu ya poelo go senya dipakane, go thuba malapa e bile go dira gore kgwebo ya dihlare-tagi e dule e swaregile . . . Gaešita le ge meputso yeo bašomi ba e okeletšwago ka baka la ge ba šomile gabotse e dira gore batho bao ba išago ditšhelete tša bona pankeng ya Wall Street ba ikwe e le bao ba sa phalwego ke motho, ba bangwe ba imelwa ke maikwelo a kgateletšego ya gore le bona ba dire se se swanago gomme ba bangwe ba palelwa wa go se be le kholofelo.”

Na mathata a bjalo a bakwa ke maiteko a fošagetšego a go nyaka go hwetša lethabo le katlego? Ke therešo gore re nyaka go ikwa re šireletšegile ka tša ditšhelete go fihla bokgoleng bjo itšego. Eupša na katlego ya rena bophelong e ithekgile ka go ikgobokeletša lehumo? Dinyakišišo di bontšha se se fapanego le seo. Ka mohlala, nyakišišo yeo e dirilwego kua China e bontšhitše gore moragonyana bjale ge palo-gare ya mogolo e be e oketšega ka 250 lekgolong, ge e le gabotse batho ba ile ba thoma go se sa kgotsofala bophelong.

Ka gona, katlego ya kgonthe e swanetše go ba e tlišwa ke selo se sengwe sa bohlokwa kudu go feta mešomo ya boiphedišo le gore ntlo, koloi goba sešupa-nako tšeo motho a nago le tšona di bitša bokae. Na ga se ya swanela go bontšha seo motho ka boyena a lego sona, go akaretša le melao ya motheo yeo a phelago ka yona le morero wo a nago le wona bophelong? Ka mohlala, motho a ka ba a kgahliša e bile a e-na le matla, eupša a itshwere gampe e bile a se na lerato le bagwera ba paala. Yo mongwe a ka ba a tumile e bile a humile eupša ge a gopola tša morago bophelong bja gagwe a ipotšiša gore, ‘Ke be ke itshwenyetša’ng? Ge e le gabotse, ke phelela’ng?’

Ka gona, go a kwagala go bolela gore batho bao ba atlegilego e le ka kgonthe ba tla ba le selo se bohlokwa kudu maphelong a bona, go akaretša le melao ya motheo e kwagalago bakeng sa go ba hlahla. Ka baka leo, ba tla ikwa ba e-na le khutšo ya maikwelo, boitlhompho le go hlompha ba bangwe. E bile ba tla ba le morero bophelong wo o fetago kgole go inyakela dikgahlego tša motho ka noši le wo o dirago gore motho a be le morero le kgotsofalo. Ba bangwe ba ka botšiša gore: “Ke melao efe ya motheo? Gona morero ke ofe?’ Na re ka hwetša dikarabo tša dipotšišo tšeo go rena ka noši goba na re swanetše go di tsoma felo-tsoko? Dihlogo tše di latelago di tla ahla-ahla ditaba tšeo.

 [Lepokisi go letlakala 23]

PONO E KGOPAMEGO MABAPI LE KATLEGO

Go ya ka banyakišiši ba tša kalafo, babapadi ba ba oketšegago ba dipapadi bao e sa lego bafsa ba dira dilo tšeo di ka ba gobatšago—go diriša dihlare-tagi ka mo go oketšegilego gore ba kgone go ba dikgwari dipapading. Mokero wa Education Update o begile gore: “Ge barutwana ba kholetšheng ba be ba botšišwa nyakišišong ya morago bjale gore: ‘Ge o be o ka tseba gore o ka thopa sefoka goba wa akaretšwa sehlopheng ka baka la ge o dirišitše dihlare-tagi, eupša o be o ka babja ka morago ga nywaga e mehlano, na o be o ka tšwela pele o di diriša?,’ mo e ka bago bona ka moka ba ile ba re ee. Ge potšišo e be e fetošwa gomme go botšišwa gore ‘go thwe’ng ge e ba o be o tseba gore o tla hwa ka morago ga nywaga e mehlano,’ 65 lekgolong e ile ya araba gape ka gore ee.”