Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

KENGAVOLƐMA BIZA KƐ . . .

Duzu Ati A Bɛambɔ Baebolo Nu Menli Bie Mɔ aluma Ɛ?

Duzu Ati A Bɛambɔ Baebolo Nu Menli Bie Mɔ aluma Ɛ?

Wɔ Wulutu Baebolo buluku ne anu, nrenya ne mɔɔ kpole kɛ ɔkɛyɛ ye gyima kɛmɔ Mosisi Mɛla ne kile la bɛfɛlɛ ye Ayi ala. (Wulutu 4:1-12) Asoo ɔwɔ kɛ yɛka kɛ menli kɔsɔɔti mɔɔ bɛambɔ bɛ aluma wɔ Baebolo ne anu la lɛ subane ɛtane anzɛɛ bɛ nwo ɛngyia la ati ɔ?

Kyɛkyɛ. Suzu neazo fofolɛ nwo nea. Amaa bɛaziezie ye Akpabɛnwo aleɛ ne mɔɔ li awieleɛ la, Gyisɛse hanle hilele ye ɛdoavolɛma kɛ “bɛhɔ suakpole ne azo na bɛhɔ asomasi [“nrenya bie,” The New English Bible]” sua nu na bɛziezie debie biala wɔ ye ɛkɛ. (Mateyu 26:18) Asoo yɛbaha kɛ nrenya ne mɔɔ bɛha ɔ nwo edwɛkɛ kɛ “asomasi” wɔ ngyehyɛnu ɛhye anu la ɛnee le sonla ɛtane anzɛɛ ɔ nwo ɛngyia? Ɔnle zɔ; ɔda ali kɛ “nrenya bie” mɔɔ bɛha ɔ nwo edwɛkɛ wɔ ɛke la ɛnee le Gyisɛse ɛdoavolɛ. Kɛmɔ ɛnee ye duma ne ɛngyia wɔ edwɛkɛ ne anu la ati bɛambɔ.

Bieko, ɛtanevolɛma dɔɔnwo aluma wɔ Baebolo ne anu; eza menli mɔɔ lile boɛ noko bɛambɔ bɛ aluma la neazo wɔ nu. Kɛ neazo la, Yive, raalɛ ne mɔɔ lumua la duma wɔ nu. Noko, ye angomedi nee anzosesebɛ a manle Adam yɛle ɛtane, na bie hanle yɛ kɔsɔɔti a. (Wulomuma 5:12) Noko akee, bɛambɔ Nowa aye duma wɔ Ngɛlɛlera ne anu, noko kɛzi ɔyɛle tieyɛ na ɔbɔle mɔdenle ɔboale ɔ hu wɔ ye gyima ne mɔɔ hyia anu la ɛboa yɛ. Ɔda ali kɛ ye duma mɔɔ bɛambɔ la ɛngile kɛ ɔ nwo ɛngyia anzɛɛ Nyamenle anye anlie ɔ nwo.

Menli bie mɔ wɔ ɛkɛ mɔɔ bɛambɔ bɛ aluma wɔ Baebolo ne anu noko bɛyɛle ninyɛne mɔɔ hyia la wɔ Gyihova bodane ne anu. Suzu Yizilayɛ bɛlɛra ekyi ne mɔɔ ɛnee le akɛlɛ wɔ Neeman, mɔɔ le Selea ɛlɔnema safohyenle sua nu la anwo nea. Ɔdendɛle akɛnrasesebɛ zo ɔhilele ɔ menle raalɛ, mɔɔ le Neeman aye ne, wɔ Gyihova ngapezonli ne mɔɔ wɔ Yizilayɛ la anwo. Ɛhye hɔwiele nwanwane gyima kpole bie anu. (2 Arelemgbunli 5:1-14) Yizilayɛ ndɛnebuavolɛ Gyɛfeta ara raalɛ ne noko yɛle diedi nwo neazo kɛnlɛma. Ɔvile ye ɛhulolɛ nu kɛ ɔnrɛhɔ agyalɛ yɛɛ ɔnrɛwo amaa yeahola yeali ndane mɔɔ ɔ ze ɛha la azo. (Maanlebuvolɛma 11:30-40) Zɔhane ala a bɛambɔ edwɛnekilevolɛma mɔɔ bo 40 yɛɛ ngapezoma mɔɔ vale nɔhalɛlilɛ yɛle bɛ gyima ne la aluma a.—1 Arelemgbunli 20:37-43.

Anwumabɔvolɛma mɔɔ di nɔhalɛ la neazo ne a le kɛnlɛma kpalɛ a. Bɛle mgbe ɛya ɛya, noko nwiɔ ala a bɛ aluma wɔ Baebolo ne anu a—Geebeleɛle nee Maekeɛle. (Daneɛle 7:10; Luku 1:19; Dwuudu 9) Bɛambɔ mɔɔ ɛha la aluma wɔ Baebolo ne anu. Kɛ neazo la, Manowa mɔɔ wole Samsɛn la bizale anwumabɔvolɛ bie kɛ: “Kɛ bɛfɛlɛ wɔ ɛ, amaa saa wɔ edwɛkɛ ne yɛ nɔhalɛ a yɛawula wɔ anyunlunyia?” Kɛzi ɔbuale ɛ? “Duzu ati a ɛkulo kɛ ɛnwu me duma ɛ?” Anwumabɔvolɛ ne bɛlɛle ɔ nwo aze na ɔkpole kɛ ɔbalie enililɛ mɔɔ le Nyamenle ɛdeɛ la.—Maanlebuvolɛma 13:17, 18.

Baebolo ne ɛngilehile deɛmɔti bɛbɔ menli bie aluma na bɛambɔ bie mɔ aluma la anu. Noko yɛbahola yɛazukoa dɔɔnwo yɛavi menli mɔɔ zonlenle Nyamenle nɔhalɛ nu noko bɛamkpondɛ dumalielɛ la ɛkɛ.