Bai na kontenido

Bai na kontenido

Korupshon—Un Fenómeno Mundial

Korupshon—Un Fenómeno Mundial

“Nos kompania ta duna servisio na un instansia di gobièrnu. Hopi biaha nos tin ku warda dos pa tres luna pa risibí nos pagonan. Pero resientemente, mi a haña un yamada di un ámtenar ku a bisa mi ku e por aselerá nos pagonan—basta nos pasa algu bou di mesa p’e.”—JOHN. *

ABO a yega di bira víktima di korupshon? Kisas no manera John, pero muy probablemente bo a yega di sinti e efektonan di korupshon.

E organisashon Transparency International (TI) a krea un Índise di Persepshon di Korupshon pa midi e nivel di korupshon ku tin den sektornan públiko rònt mundu. Segun e índise di 2011, di e 183 pais- i teritorionan evaluá riba un eskala di 0 (hopi korupto) pa 10 (ménos korupto) e mayoria di nan a skor bou di sinku. Den esun di 2009, TI a usa e siguiente palabranan pa mustra kon ekstenso korupshon ta: “Ta bisto ku ningun region na mundu no ta imün pa e dañonan ku korupshon ta kousa.”

Den algun kaso e konsekuensianan di korupshon por ta desastroso. Por ehèmpel, e revista Time a bisa ku “korupshon i negligensia,” por lo ménos en parte, tabata responsabel pa e gran kantidat di morto den e temblor fuerte ku a dal Haiti na 2010. El a sigui bisa: “E hendenan ta traha edifisio kasi sin guia di arkitekto i ku hopi pasamentu di plaka bou di mesa p’e supuesto inspektornan di gobièrnu.”

Lo por kaba ku korupshon un dia? Pa kontestá e pregunta ei, nos tin ku komprondé promé kiko ta kousa korupshon. Nos lo trata esaki den e siguiente artíkulo.

^ par. 2 A kambia e nòmber.

“Korupshon ta mal uso di poder pa logra benefisio personal. E ta afektá bida, fuente di entrada i felisidat di tur hende ku ta dependé di e integridat di un persona ku ta den puesto di outoridat.”—TRANSPARENCY INTERNATIONAL