27 YACHAQANA

¿Imaraykutaq ni imapi pantayta munanichu?

Examenespi mana allin notasta urqhukuspa, ¿phiñakunkichu?

□ Arí

□ Mana

Pantasqaykita nisuptinku, ¿ni imapaq allin kasqaykitachu yuyanki?

□ Arí

□ Mana

¿Wakkuna ni imapi pantanankuta suyasqaykiraykuchu mana amigosniyuq kanki?

□ Arí

□ Mana

JUKMAN, chayri kimsantin tapuykunaman “arí” nispa kutichirqanki chayqa, ichá ni imapi pantayta munaq runa kanki. Tukuy imata allinta ruwayta munasqaykiqa, allin. Bibliaqa, “pichus kʼuchilla imatapis sumaqta” ruwaqmanta allinta parlan (Proverbios 22:29). Mana imapipis pantayta munaq runaqa, pantananmanta mayta llakikun.

Javier 19 watayuq yachaywasipi yachakuyta tukuchkaptin, imaynachus sientekusqanmanta sutʼinchan, nintaq: “Examenpi allin notasta mana urqhukuspaqa, mana sumaq yachakuqchu kasqayta yuyaq kani. Kikillantataq  pianota tocayta yachakuchkaspa sientekuq kani. Juk profesionaljina pianota mana sumaqta tocayta atispaqa, mayta llakikuq kani”.

Ni imapi pantayta munaq runaqa, Diosta manaña kusisqachu yupaychanman. Sutʼinchanapaq; juk waynaqa qutuchakuypi may allinpaq qhawasqa kasqanta yachasqanrayku, yuyanman qutuchakuymanta hermanos tukuy imata ruwachkasqanta qhawachkasqankuta. Qutuchakuymanta hermanostaq ajina waynaswan mayta kusikunku. Chaywanpis kay wayna “allinpaq qhawasqa” kanallanmantapuni manchayta llakikuspaqa, Diosta manaña kusisqachu yupaychanman. Jinapi rikukuspaqa, allin kanman imaynachus sientekusqanmanta pimanpis willarinan, yanapaynintataq mañakunan. Chaywanpis, ichá mana pimanpis willarikuyta munanmanchu, ni piqpa sunqunta nanachiyta munasqanrayku. Astawanraq; hermanos paymanta suyasqankumanjina mana juntʼachkasqanta reparakuspaqa, ichá yuyanman qhasilla kallpachakuchkasqanta, chayraykutaq manaña kallpachakunmanchu.

¿Imatá ruwawaq pantaq runa kasqaykita reparakunaykipaq?

Ni imapi pantayta munaq runaqa, imatapis mana pantaspa ruwayta atisqanta yuyan. Chaywanpis chayqa, mana ajinachu. Biblia sutʼita nin: “Tukuy runas juchallikusqankurayku, paykunaqa Diospa jatun kaynimpa kʼanchayninta mana taripayta atinkuchu”, nispa (Romanos 3:23). Arí, tukuypis pantanchikpuni. Sutʼinchanapaq; ¿jukta phinkiytawan phawariyta  atisunmanchu? Mana, ¿icharí? Jinallataq, mana pantanapaq mayta kallpachakuspapis, ni jaykʼaq mana pantaspaqa imatapis ruwayta atisunmanchu.

Chayrayku, ¿imatá ruwawaq pantaq runa kasqaykita reparakunaykipaq? Kayta ruwawaq:

Imaynatachus yuyasqaykita tikray. Wakkunamanta nisqaqa, ¿imatapis astawan sumaqtapunichu ruwayta munanki? Bibliaqa, chay ruway “wayra japʼiyta munay jinalla” kasqanta niwanchik (Eclesiastés 4:4). Chiqamanta nisunman, wakkunamanta nisqaqa, wakillan imallatapis astawan allinta ruwasqankuta. Pillapis chayta ruwaptintaq, pisi tiemponman wakñataq imatapis astawan sumaqta ruwaq rikhurin. Chayrayku sunqu juntʼasqa kanaykipaqqa, mana wakkunamanta imatapis astawan allintapunichu ruwanayki tiyan, manaqa, atisqaykimanjina ruwanaykipaq kallpachakunayki tiyan (Gálatas 6:4, 5).

Maychus kaqllata yuyay. Ima ruwayllatapis juntʼayta atinaykipaqjina akllay. Llampʼu sunqu kaytaq ajinata ruwanaykipaq  yanapasunqa. Apóstol Pablo yuyaycharqa: “Sapa ujniykichejman niykichej: Ama qankuna kikiykichejmanta aswan sumaj kasqaykichejta yuyakuychejchu”, nispa (Romanos 12:3). Wak parlaypi nisunman, imatachus ruwayta, imatachus mana ruwayta atisqaykimanta, maychus kaqllata yuyay. Chayrayku ima ruwaykunatachus juntʼayta munasqaykita watiqmanta qhawariy. Imallatapis ruwachkaspaqa atisqaykimanjinalla ruway, amataq ni imapi pantayta maskʼaychu.

Pantasqaykimanta asirikuyta yachay. Imatachus mana allinta ruwayta atisqaykita ruway, ichá guitarrawan takiykunata  urqhuyta yachakuwaq. Chaywanpis yachakuchkaspaqa, ama suyaychu mana pantanaykita. Pantaspataq pantasqaykimanta asirikuy. Biblia niwanchik: “Uj tiempoqa tiyan [...] asinapaj”, nispa (Eclesiastés 3:4). Ajinata ruwayqa, imatapis yachakuchkaspa pantasqanchiktapuni reparanaykipaq yanapasunqa. Wakin kuti ajinata reparay mana atikuptillanpis, ni imata allinta ruwayta atisqaykita mana yuyanaykipaq mayta kallpachakuy.

Ni jaykʼaq kayta qunqaychu: Jehovaqa, mana suyanchu mana pantaq runa kananchikta, manaqa, payman chiqa sunqu kananchikta munan (1 Corintios 4:2). Wakin kuti pantaspaspis, Diosman chiqa sunqu kanaykipaq tukuy imata ruwaspaqa, sunqu juntʼasqa kawsakunki.

QHIPAN YACHANAPI

Kay tiempopi, achkha runas qharipura chayri warmipura jinanakuyta manaña juchapaqchu qhawanku. ¿Imatá ruwawaq qamjina qharillataq chayri warmillataq gustasuptin?

BIBLIAMANTA

“Mana uj runallapis cheqan runaqa kanchu, mana jaykʼaj juchallikuspa cheqantapuni ruwaj.” (Eclesiastés 7:20)

JUK YUYAYCHAY

Pantayta manchikusqaykirayku, ima ruwaytachus qhipapaq saqichkasqaykipi tʼukuriy. Chantá, ima pʼunchaypaqchus tukuyta munasqaykita akllay chay pʼunchaypaqtaq tukunaykipaq kallpachakuy.

¿YACHARQANKICHU?

Jehová Diosqa, mana imapi pantaspapis, mana suyanchu ni imapi pantananchikta.

¡RUAYTA QALLARIY!

Ni imapi pantayta munasqayta reparakuspaqa, kayta ruwasaq: ․․․․․

Wakkuna ni imapi pantanankuta suyasqayta reparakuspaqa, kayta ruwasaq: ․․․․․

Kay yachaqanamanta, ¿imatá tatayta chayri mamayta tapuyta munani? ․․․․․

QHAWASQAYKIMANJINA

● Kawsayniykipi, ¿ima ruwaykunatataq mana juntʼayta atinaykipaqjina akllanki?

● Jehová, kamachisnin mana pantaq runa kanankuta mana suyasqanta reparanaykipaq, Bibliamanta, ¿ima pʼitikunataq yanapasurqa?

● ¿Imaraykutaq wakkuna, ni imapi pantayta munaqkunamanta karunchakunku?

● Kunanmanta qhipaman, ¿imatá ruwanki imallapipis pantaptiyki?

[226 paginapi sutʼinchaynin]

“Imallatapis allinta ruwanapaq kallpachakuyqa, may allin, chaywanpis ni imapi pantayta maskʼayqa mana allinchu.” (Megan)

[228 paginapi recuadro]

Ni imapi pantayta munaq runaqa, mana amigosniyuq qhipakun

¿Pillatapis manañachu parlapayanki munasqaykimanjina mana ruwasqanrayku? ¿Kʼacha kaykunasniyuq runas qammanta karunchakunkuchu, mana pantanankuta suyasqaykita yuyasqankurayku? Biblia yuyaychan: “Amapuni ancha cheqan runaqa kaychu nitaj ancha yachayniyojpis. Imapajtaj mana allin kawsayman chayawajri?”, nispa (Eclesiastés 7:16). Arí, ni imapi pantayta munaq runaqa ‘mana allin kawsayman chayanman’. Ajina runa kasqanraykutaq, wakkuna paymanta karunchakunku, jinamanta mana amigosniyuq qhipakun. Amber nin: “Mana pipis munanmanchu sunqunta nanachiqkunawan amigos kaytaqa. Ni imapi pantayta munaq runasta mana amigosniyuq qhipakusqankuta rikuni, amigosninku imitallapipis pantasqankurayku”.

[229 paginapi dibujo/foto]

Ni imapi pantayta munayqa, phawayta munaywan kikinchakunman