Ir al contenido

Ir al índice

TAPANMANTA | TAWA CABALLOSPI KAJKUNA ¿MANCHIKUNAPAJCHU?

¿Ima niyta munan tawa caballospi lloqʼasqa kajkuna?

¿Ima niyta munan tawa caballospi lloqʼasqa kajkuna?

Tawa caballospi lloqʼasqa kajkuna llojsisqankoqa ichá manchachikunapaj, mana yachayta atinapaj jina kanman. Chaywanpis chayqa mana jinachu. Bibliata leespa, imaschus kay tiempopi pasashasqanta rikuspa ima, yachasunman sapa uj caballopi lloqʼasqa kaj imachus niyta munasqanta. Chay caballos llojsimusqanku llakiykunata apamojtinkupis, sumaj willaykunata apamullankutaj. Kunantaj sapa uj caballopi lloqʼasqa kaj imachus niyta munasqanta qhawarina.

YURAJ CABALLOPI LLOQʼASQA KAJ

Apocalipsis 6:2 nin: “Rikorqanitaj uj yuraj caballota, chay caballopi lloqʼasqa kajtaj flechana arcota japʼisharqa. Uj pillutaj payman qosqa karqa. Chantá atipaspa llojserqa, atipanallanpajtaj”, nispa.

¿Pitaj yuraj caballopi lloqʼasqa kashan? Apocalipsis 19:11-13 versiculosqa yuraj caballopi lloqʼasqa kajqa “Diospa Palabran” kasqanta nin. Chay “Palabraqa”, Jesucristo, pay Diospa sutinpi parlan (Juan 1:1, 14). Chantapis Jesucristota nikun “reyespa Reynin, señorespa Señornintaj” kasqanta, nikullantaj “Cheqa Sonqo, Cheqa Kajtaj” kasqanta (Apocalipsis 19:11, 16). Payqa maqanakoj rey kananpaj atiyniyoj. Nitaj munayninman jinachu atiyninta apaykachan, cheqantataj kamachin. Jinapis waj tapuykuna rikhurin.

¿Pitaj Jesusman atiyta qorqa atipaspa llojsinanpaj? (Apocalipsis 6:2). Profeta Daniel mosqoypi jina rikusqan Mesiasqa, “Runaj Churinman” rijchʼakorqa, atiytaj payman “qosqa karqa, jinallataj jatumpaj qhawasqa kay, reinopis”. Chaytataj “Machu Runa” qorqa, nisunman Jehová Dios (Daniel 7:13, 14). * Tukuy Atiyniyoj Diosqa Jesusman atiyta qorqa kamachinanpaj, juzgananpajwan. Yuraj caballoqa Diospa Wawan cheqanta maqanakusqanwan ninakun, Bibliaqa yuraj colormanta parlan cheqan kajmanta parlananpaj (Apocalipsis 3:4; 7:9, 13, 14).

¿Maykʼajtaj tawa caballospi lloqʼasqa kajkuna llojsimorqanku? Ñaupaj kaj caballopi Jesús llojsimuyta qallarerqa uj pillu payman qosqa kasqantawan (Apocalipsis 6:2). ¿Maykʼajtaj Jesús cielopi Rey jina churasqa karqa? Mana wañuymanta kausarimuspa cieloman ripusqantawanpachachu, Biblia nin jina uj tiempotaraj suyakunan karqa (Hebreos 10:12, 13). Jesusqa yachachisqasninman sutʼincharqa maykʼajchus chay tiempo tukukunanta, cielopi kamachiyta qallarinanta imaynatachus reparanankuta. Nerqataj kamachiyta qallarejtin kay mundopi astawan llakiykuna rikhurinanta. Guerras, yarqhay, onqoykuna ima kanan karqa (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11). Kay 1914 watapi Ñaupaj kaj Guerra Mundial qallarisqanmanta pisi tiemponman, sutʼi rikukorqa chay tiempo tukukusqan, Biblia nin jinataj qhepa pʼunchaykuna qallarerqa (2 Timoteo 3:1-5).

Jesús 1914 watapi rey jina churasqa kajtinpis, astawan ñakʼariykuna rikhurerqa. Imaraykuchus chay watapi Jesús cielopi kamachiyta qallarerqa, nitaj kay mundopichu. Cielopi uj guerra qallarerqa, Rey Jesustaj pitachus Miguel sutiwan rejsikullantaj Satanasta, supaykunasnintawan cielomanta kay mundoman wijchʼumorqa (Apocalipsis 12:7-9, 12). Chaymantapacha Satanasqa may phiñasqa kashan, imaraykuchus yachan pisillataña kausananta. Arí, Diosqa tumpamantawan Satanasta chinkachenqa (Mateo 6:10). Kunantaj qhawarina kinsa caballospi lloqʼasqa kajkuna qhepa pʼunchaykunapi kausakushasqanchejta rikuchisqankuta. Ñaupaj caballopi lloqʼasqa kajmanta nisqaqa, kinsa caballospi lloqʼasqa kajkunaqa imaschus runasta ñakʼarichisqanwan ninakun.

PUKA CABALLOPI LLOQʼASQA KAJ

Apocalipsis 6:4 nin: “Chantá uj puka caballoñataj llojsimorqa, patanpi lloqʼasqa kajtaj atiyta japʼerqa jallpʼamanta allin kausayta chinkachinanpaj, ajinamanta ujkuna ujkunawan wañuchinakunankupaj, uj jatun espadataj payman qosqa karqa”, nispa.

Puka caballopi lloqʼasqa kajqa guerrawan ninakun. Rikunchej jina mana wakin nacionesllamantachu allin kausayta chinkachin, manaqa Jallpʼantinmanta. Kay 1914 watapi ni jaykʼaj jina mundontinpi guerra karqa. Chantá Iskay kaj Guerra Mundialñataj qallarerqa, chay guerrataj ñaupaj kaj guerramanta nisqa aswan sinchʼi karqa. Yachakusqanman jina 1914 watamantapacha guerraspi, waj maqanakuykunapi ima runasqa 100 millonesmanta astawanña wañunku. Chantapis ashkha runas chay guerras kasqanrayku waj jinasmanta ñakʼarishanku.

Guerras kasqanqa, runas Jallpʼantinmanta runasta chinkachiyta atinankupaj jina kasqankuta rikuchin. Puka caballopi lloqʼasqa kaj llojsisqanta, allin kausayta apamojman rijchʼakoj organizaciones, Naciones Unidas nisqa jina mana sayachiyta atinkuchu.

YANA CABALLOPI LLOQʼASQA KAJ

Apocalipsis 6:5, 6 nin: “Rikorqanitaj uj yana caballota, patanpi lloqʼasqa kajtaj makinpi pesasta japʼisharqa. Uyarerqanitaj uj parlayta jina tawa querubinespa chaupinkumanta nishajta: ‘Uj kilo trigoqa uj denario qolqepaj, kinsa kilo cebadataj uj denario qolqepaj. Ama usuchiychu aceite de olivata, nitaj vinotapis’”, nispa.

Kay caballopi lloqʼasqa kajqa yarqhaywan ninakun. Chay versiculospi manchay yarqhaymanta parlan, chayrayku “uj kilo trigoqa” uj denario qolqepaj kanan karqa, ñaupa tiempopeqa uj pʼunchay trabajomanta uj denariota pagaj kanku (Mateo 20:2). Ajinallataj “kinsa kilo” cebadapis uj denario qolqepaj kanan karqa, chaytataj mana trigota jinachu qhawaj kanku. Chayllawanqa uj jatun familia mana kausakuyta atillankumanchu karqa. Chantapis runasta nikoj aceite de olivata, vinota ima mana usuchinankuta, chay tiempopitaj chaykunata runasqa mikhojpuni kanku.

Kay 1901-2000 wataspi, 70 millones runas jina yarqhaymanta wañorqanku. Chaytaj sutʼi rikukun kay 1914 watamantapacha yana caballopi lloqʼasqa kaj llojsimusqanta. Uj willay nin: “Mundontinpi 2012 watamanta 2014 watakama 805 millones runas jina yarqhaywan ñakʼarerqanku, jisqʼon runasmanta uj runa”, nispa. Waj willaytaj nin: “Sapa wata astawan ashkha runas yarqhaymanta wañunku, SIDA, malaria, tuberculosis onqoykunawan wañusqankumanta nisqaqa”, nispa. Mundontinmanta yarqhayta chinkachinankupaj tukuy imata ruwakojtinpis, yana caballopi lloqʼasqa kajta mana sayachiyta atinkuchu.

QʼELLU CABALLOPI LLOQʼASQA KAJ

Apocalipsis 6:8 nin: “Rikorqanitaj uj tunti qʼellu caballota, patanpi lloqʼasqa kajpa sutintaj Wañuy karqa. Sepulturataj qhepitanta jamusharqa. Paykunamantaj atiy qosqa karqa jallpʼaj khuskanpa khuskanninta wañuchinankupaj, jatun espadawan, yarqhaywan, wañuchej onqoywan, jallpʼapi kaj phiña animaleswanpis”, nispa.

Tawa kaj caballopi lloqʼasqa kajqa wañuywan ninakun. Imaraykuchus runasqa onqoykunarayku, waj imasrayku ima wañunku. Kay 1914 watamanta pisi tiemponman gripe española onqoywan ashkha runas wañorqanku. Yachakusqanman jina 500 millones runas jina chay onqoywan chimpaykuchikorqanku, nisunman Jallpʼapi sapa kinsa runasmanta uj runa chay onqoyniyoj kasqanta.

Yachakusqanman jina ashkha runas 1901-2000 wataspi, viruela onqoywanpis wañullarqankutaj. Kunankamataj tukuy edadniyoj ashkha runas sidawan, tuberculosiswan, malariawan ima wañunku, chaykunapaj imaymana jampis rikhurejtinpis.

Runasqa guerraswan, yarqhaywan, onqoykunawan wañushallankupuni. Sepulturamantaj wañusqasqa yaykushallankupuni, nitaj ima suyakuytapis qonchu.

ALLIN KAUSAY QAYLLAYKAMUSHAN

Chay llakiykunaqa tumpamantawan tukukonqa. Jesusqa 1914 watapi atipaspa llojsimunña, cielomantataj Satanasta wijchʼumunña, jinapis niraj atipayta tukunchu (Apocalipsis 6:2; 12:9, 12). Tumpamantawan Armagedonpi Satanasta wataykonqa, runasta mana pantachinanpaj, Satanasta kasukojkunatapis chinkachenqa (Apocalipsis 20:1-3). Jesusqa chay kinsa caballospi kajkunata sayachenqa, ruwasqasninkutataj chinkachenqa. Imaynatachus chayta ruwanantataj Bibliapi qhawarina.

Guerra kananmantaqa allin kausay kanqa. Jehovaqa “tukuy kay pachapi chʼajwasta chʼinyachin. Maqanakuna flechasta, tʼojsina lanzastapis pʼakiran” (Salmo 46:9). Kʼacha runasqa allin kausaypi kusikonqanku (Salmo 37:11).

Yarqhay kananmantaqa tukuypaj ashkha mikhuna kanqa. “Nacionnimpeqa ashkha trigo kachun; orqo puntaspipis trigoqa wayrawan pujllachun” (Salmo 72:16).

Jesusqa tumpamantawan kinsa caballospi kajkunaj ruwasqankuta chinkachenqa.

Onqoykuna, wañuy kananmantaqa tukuy runas mana onqonqankuchu, wiñaypajtaj kausanqanku. Diosqa “ñawisninkumanta tukuy waqayta pichanqa, manañataj wañuy kanqachu, nitaj llakiypis, nitaj qhapariypis, nitaj nanaypis” (Apocalipsis 21:4).

Jesusqa Jallpʼapi kashaspa, imastachus kamachimushaspa ruwananta rikucherqa. Tukuywan allinpi kanata yachacherqa, ashkhasman mikhucherqa, onqosqasta sanoyacherqa, wañusqastapis kausaricherqa (Mateo 12:15; 14:19-21; 26:52; Juan 11:43, 44).

Jehovaj testigosnenqa caballospi lloqʼasqa kajkuna sayachisqa kananku pʼunchaypaj wakichisqa kanaykipaj Bibliawan yanapasonqanku. Paykunawan, ¿astawan yachakuyta munawajchu?