MITE ammaˈno lawishshaho, Roomunniti Kaatolikete Beetekiristaane, addi additi Ortodokisete beetekiristaanna, Budistete ammaˈnonna wole ammaˈno, sooreeyyensanna qeesootinsa adhantukki heeˈra hasiissannonsa yitanno wodho fushshitino. Batinyu manni kayinni, tini wodho muli yanna kawa addi addi ammaˈno qeesooti maaeela coye assitanno gede assitinonsata coyiˈranno.

Konni daafira, ‘Qullaawu Maxaafi Maganu soqqamaano adhantukki heeˈra hasiissannonsa yaannoni?’ yine xaˈma garankolla. Tenne xaˈmora dawaro afiˈrate, tini wodho hanaffino gara, halaˈlitanni daggino garanna Maganu konne rosicho ma garinni laˈˈannoro xiinxallineemmo.

Insayikiloopiidiya Biritaanika yinanni maxaafi, mittu Kiristaanchi “adhikki heeˈrannohu woy siimu xaadooshshe assa qorophannohu ammaˈnote sooreessa ikkinohura woy ammaˈnosira laalaatanno daafiraati” yee xawisino. Phaaphaasichu Benedikti Tonaaleekkihu, 2006nni Roomu Kaatoolike Sooreeyyera lallawo shiqishi yannara, hasiˈnikkinni adhammikki heeˈra, Hawaariyaatete yaano “Soqqamaasinete diri ballano noo rosicho” ikkinota coyiˈrino.

Ikkollana, umi xibbi diro, Kiristaanu adhamikki heeˈra rosaminore diˈˈikkino. Isinni, umi xibbi diro heeˈrinohu soqqamaasinchu Phaawuloosi hatte yannara noo Kiristaani, ‘sorisiisannore’ coyidhannorenna ‘adhanna adhama hooltannore’ qorophanno gede kulino.—1 Ximootewoosi 4:1-3.

Maganoho soqqamanno manni adhamikkinni heeˈra hasiissannonsa yaanno rosichi galchimite “Kiristaanu” ammaˈno giddora ea hanafinohu layinki saniraati. Selibesii Endi Riligiyeesi Tiraadishinsi yinanni maxaafi kuni rosichi “hatte yannara Roomu Gashshooti giddo halaˈlitanni noote siimu xaadooshshe qorophate hedo ledo sumuu yaannoha” ikkinota xawisino.

 Hakkunni gedensaanni, beetekiristaanete amaale minnanna Beetekiristaanete Annuwa yinanniri ‘qeesootu adhitukki heeˈra hasiissannonsa’ yaanno roso halashshitino. Insa siimu xaadooshshe assa batteessitanno, hattono ammaˈnote loosi ledo sumuu diyitanno yite heddino. Ikkollana, Insayikiloopiidiya Biritaanika yinanni maxaafi “10^ki sani maarote diri jeefora mitu qeesooti, wole agurina phaaphaasootu nafa seenne adhate higginota” xawisino.

Qeesootu adha dihasiissannonsa yaanno seera fushshinoonnihu 1123nna 1139 Roomaho Laateraanootu Songowaati; xaa geeshsha Roomunniti Kaatoolikete Beetekiristaane konne seera harunsitanno. Konni garinni, beetekiristaane silxaanese baˈukkinni heeˈra dandiitanno; qoleno qeesootu seenne adhite ooso iltoommero oosonsara uyitanno jajja umisera gatisidhanno.

Qullaawu Maxaafi Maganu tenne haja ma garinni laˈˈannoro xawisanno. Maganu Qaali giddo Yesuusi, isinte gede Maganu Mangistera yite adhantukki heedhannori daafira coyiˈrino. (Maatewoosi 19:12) Soqqamaasinchu Phaawuloosino isi gede “Danchu Duduwi daafira yee” adhamikkinni heeˈranno Kiristaanire coyiˈrino.—1 Qorontoosi 7:37, 38; 9:23.

Ikkirono Yesuusino Phaawuloosino Maganu soqqamaano Isira soqqamate yite adhantukki heeˈra hasiissannonsa diyitino. Yesuusi adhammikki heeˈra baalunku Kiristaani afiˈranno ‘aamamooshshe’ ikkinokkita coyiˈrino. Phaawuloosi “adhantinokkiri” daafira coyiˈri wote, “Mootichuwiinni adhoommo hajajo dinoe. Ikkirono  . . . hedoommore coyiˈreemmo” yee xawise kulino.—Maatewoosi 19:11; 1 Qorontoosi 7:25.

Qoleno, Qullaawu Maxaafi soqqamaasinchu Pheexiroosinna wole umi xibbi diro heedhinoti Kiristaanu soqqamaano adhantinota kulanno. (Maatewoosi 8:14; Maarqoosi 1:29-31; 1 Qorontoosi 9:5) Isinni hatte yannara Roomaho maaeela coye assanno manni batiˈrino daafira, Phaawuloosi cimeeyye ‘mitte galterenna oosonsa kawajjeessidhinore’ ikka hasiissannonsata coyiˈrino.—1 Ximootewoosi 3:2, 4.

Qullaawu Maxaafi “minaanni galtesira hasiisannore baala wonsho” yaanno, hattono adhantinori siimu xaadooshshe lainohunni ‘mimmitoho qaha’ hasiissannonsakkita kulanno; konnira aleenni kulli manni galtensa ledo siimu xaadooshshe assino yaate. (1 Qorontoosi 7:3-5) Konni daafira, Maganu soqqamaanosi isira soqqamate yite adhantukki heeˈra hasiissannonsa yee wodho difushshino.

Maganu soqqamaano adhantukki heedhanno gede giddeessinanninsakkiha ikkina, Yesuusinna Phaawuloosi adhammikki heeˈra dancha ikkitinota coyidhinohu mayiraati? Korkaatuno adhammikki heeˈra dancha duduwo mannaho kulate roore faro afiˈnanni gede assitanno. Adhantinokkiri adhantinori geeshsha yaachishannonsari nookki daafira, wongeelu loosira lowore assa dandiitanno.—1 Qorontoosi 7:32-35.

Hanni Deevidi lawishsha laˈno; isi lowo woxe afiˈrannoha Meksikote Katamira loosanno looso agure, Kostarika haˈre gaxarete mannaho Qullaawa Maxaafa rosiisate murciˈrino. Deevidi seenne adhinokkiha ikkasi tennera kaaˈlitinosi? Isi togo yiino: “Seenne adha hoogaˈya baasa kaaˈlitinoe. Haaro bude rosanna hatte gobba manni heeˈranno garinni heeˈra shota diˈˈikkitino; kayinni callichoˈya ikkoommo daafira rahe rosa dandoommo.”

Sabbakanno manni roore hasiisannowa hadhe soqqantannoti Kilawudiya yinanniti mine assidhinokki rodoo togo yitino: “Maganoho soqqama lowo geeshsha hagiirsiissannoe. Maganu towaatannoe gara laˈˈaˈya, ammanaˈyanna isi ledo nooe jaaloomi kaajjado ikkanno gede assitino.”

Mittu Kiristaanchi adhamummokki heeˈra hasiissannoe yee umosi gadacha dihasiissannosi. Kilawudiya ledde togo yitino: “Adhantinirono adhama hoogginirono dandaamiˈne deerrinni Maganu Yihowara soqqantiniro, hagiirraamma ikka dandiitinanni.”—Faarso 119:1, 2.