Alu i mataupu o loo iai

Uiga o Faaupuga e Faaaogā e Molimau a Ieova

Uiga o Faaupuga e Faaaogā e Molimau a Ieova

E faafetai atu i lo outou naunau e faasalalau atu galuega fai a Molimau a Ieova. Ua saunia lenei taʻiala e fesoasoani e iloa ai le uiga o upu o loo faaaogā e la matou faalapotopotoga, ma le auala e sipela ai. Pe afai e iai sau fesili i se mataupu e lē o taʻua i lenei taʻiala, faamolemole faafesootaʻi le ofisa o le lālā a Molimau a Ieova i lou atunuu.

fono, fonotaga. Tagaʻi i le:  fonotaga matagaluega, fono matagaluega.

Maota mo Fonotaga a Molimau a Ieova, Maota Fono a Molimau a Ieova. O se maota telē mo tapuaʻiga a Molimau a Ieova, lea e faaaogā mo ni a latou feiloaʻiga tetele e auai ai ni faapotopotoga mai i se vaipanoa patino. E mafai foʻi ona taʻua o le “Maota Fono.”

Ala Mai! O se mekasini e lomia ma tufatufaina e Molimau a Ieova. Na muaʻi lomia lenei mekasini i le 1919, ma sa taʻua o le The Golden Age. Na suia le igoa o le mekasini i le Consolation i le 1937, ae mulimuli ane taʻua o le Ala Mai! i le lomiga o Aokuso 22, 1946. Na filifilia le taʻu Ala Mai!, ina ia faamatilatila atu ai i le ʻaufaitau, e tatau ona mataala ma iloa le tāua o le vaitaimi lea o loo tatou ola ai, e pei ona faamatalaina i le Tusi Paia.

Peteli, tagata Peteli, ʻau Peteli, aiga Peteli. O le upu “Peteli,” o se upu Eperu e uiga atu i le “Fale o le Atua.” O le taʻu mo nofoaga o loo faaaogā e Molimau a Ieova ina ia lima taʻitaʻiina ma lagolagoina ai le latou galuega faale-Tusi Paia, o loo faia i atunuu taʻitasi po o se vaipanoa. O tagata Molimau a Ieova o loo galulue i nei nofoaga, o ni sui o se vaega faalotu a Molimau a Ieova, e taʻua i latou o “tagata Peteli” po o le “ʻau Peteli.” Ae i se tuufaatasiga, e taʻua i latou o le “aiga Peteli” ona e latou te nonofo, tapuaʻi, ma galulue faatasi i na nofoaga e pei o se aiga. E lē faaaogāina le faaupuga “tagata Peteli,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

Komiti o le Lālā. O so o se taimi lava e fausia ai se ofisa o le lālā, e tofia ai foʻi ni toeaina se toʻatolu pe sili atu e avea ma Komiti o le Lālā. E latou te vaavaaia galuega i le atunuu, po o atunuu foʻi o loo vaavaaia e lenā lālā.

ofisa o le lālā. E faasino atu i ofisa o le Komiti o le Lālā, ma le ofisa autū a Molimau a Ieova i se vaipanoa, lea e lagolagoina pe vaavaaia galuega faaleagaga a Molimau a Ieova i se atunuu se tasi pe sili atu foʻi. O nisi taimi e taʻua faapuupuu ai o le “lālā.”

uso. O se alii ua papatisoina e avea o se Molimau a Ieova. E lē faaaogāina le faaupuga “uso” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

ʻauuso. O lenei faaupuga e faasino atu i le faalapotopotoga o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao (e aofia ai alii ma tamaʻitaʻi).—1 Peteru 5:9.

matagaluega. O se vaega o faapotopotoga a Molimau a Ieova i se vaipanoa patino.

 fonotaga matagaluega, fono matagaluega. O se fono e tasi le aso e faalua ona faia i le tausaga, lea e auai ai ni faapotopotoga eseese a Molimau a Ieova. E mafai ona auai ai so o se tasi, ma ua fuafuaina ina ia maua ai faalaeiauga faaleagaga. E aofia ai i lenei polokalame ni fautuaga e fesoasoani i ē uma e auai, ina ia maua aogā mai taʻiala o loo i le Tusi Paia. E aofia ai faaataga pupuu o mea moni o loo tutupu i aso taʻitasi, e faataʻitaʻi ai le auala e faatatau ai fautuaga mai i le Tusi Paia. E tele ina faia i Maota mo Fonotaga a Molimau a Ieova, ae e mafai foʻi ona matamata i ai e ala i le Initaneti. E masani ona faia nei fonotaga i faaiʻuga o vaiaso.

ovasia o le matagaluega. O se toeaina tomai e galue e tusa ai ma taʻiala mai i le lālā, ma e masani lava e faalua i le tausaga ona ia asia (faatasi ma lana avā pe afai ua faaipoipo) faapotopotoga uma o loo i lana matagaluega. E lē gata e na te saunia faalaeiauga mo tagata taʻitoʻatasi i na faapotopotoga, ae e na te saunia foʻi faalaeiauga ma fautuaga mo toeaina ma auauna o le faiva. E tapenaina e le ovasia o le matagaluega se polokalame tau aʻoaʻoga mo faapotopotoga taʻitasi. E lē faaaogāina le faaupuga “ovasia o le matagaluega,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

faapotopotoga. O se vaega o Molimau e faapotopoto faatasi e lē aunoa, mo la latou tapuaʻiga. E iai se vaega o toeaina e gafa ma le taulimaina o polokalame eseese, ia e saunia ai faatonuga mai i le Tusi Paia ma taʻiala faaleagaga mo le faapotopotoga, ma tagata taʻitoʻatasi. E mafai ona auai so o se tasi i nei faatasiga a le faapotopotoga.

tauaofiaga. Tagaʻi i le:  tauaofiaga faavaomalo ma le  tauaofiaga itumalo.

toeaina. O se alii po o se tane Molimau e taʻumatuaina faaleagaga, ua tofia e aʻoaʻo ma saunia le tausiga faaleagaga mo tagata o le faapotopotoga. E tatau i se toeaina ona ausia agavaa o loo taʻua i le Tusi Paia, e pei o le 1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; Iakopo 3:17, 18; ma le 1 Peteru 5:2. O nei toeaina, e lē o ni faifeʻau e maua ni totogi, ma e lē o ni tagata faigaluega foʻi i faapotopotoga o loo auai ai, po o se isi lava vaega o le faalapotopotoga a Molimau a Ieova. O le toʻatele o toeaina e faigaluega i galuega totogi e tausia ai i latou lava ma o latou aiga. E lē faaesea i latou e pei o se vaega faapitoa o faifeʻau, ae e tutusa i latou ma isi sui uma o le faapotopotoga. E lē faaaogāina le faaupuga “toeaina,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

 faiva i le fanua, auaunaga i le fanua. E faasino atu i le galuega talaʻi a Molimau a Ieova, lea e latou te usitaʻia ai le faatonuga a Iesu ina ia talaʻi atu le “tala lelei o le Malo i le lalolagi atoa e fai ma molimau i atunuu uma.”—Mataio 24:14; 28:19.

Kiliata, Aʻoga o Kiliata. E faasino atu i le Aʻoga Faale-Tusi Paia a le Olomatamata o Kiliata, lea na faavaeina i le 1943 ma le uluaʻi fuafuaga ina ia toleni ai misionare. I le taimi lenei, ua lima masina e faia ai lenei aʻoga, ma e maua ai e tagata Molimau a Ieova ua valaaulia e auai, toleniga faapitoa faale-Tusi Paia. Pe a faaaogā na o le upu “aʻoga,” ia tusia i mataʻitusi lāiti.

Vaega Pule. O se vaega toʻaitiiti o toeaina ua tofia e tausia manaʻoga faaleagaga o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao. O la latou matafaioi le saunia o lomiga faale-Tusi Paia. E ui e taʻimua sui o le Vaega Pule i le faatulagaina o galuega a Molimau a Ieova i le lalolagi aoao, ae e latou te vāai iā Iesu Keriso, e na o ia le taʻitaʻi o Molimau a Ieova. O ofisa a le Vaega Pule, o loo iai i le ofisa ulu a Molimau a Ieova i Warwick, i Niu Ioka, i le Iunaite Setete o Amerika.

 tauaofiaga faavaomalo. O se faatasiga e tolu aso e potopoto ai Molimau a Ieova mo la latou tapuaʻiga, ma maua ai faatonuga mai i le Tusi Paia. E lē o tausaga uma e faia ai nei faatasiga, ma e faia i vaega eseese o le lalolagi ua filifilia. E valaaulia ai foʻi sui usufono Molimau a Ieova mai i atunuu eseese. E mafai ona auai so o se tasi i nei faatasiga, ma ua fuafuaina ina ia maua ai faalaeiauga faaleagaga ma faamalosia ai le autasi o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao. O nei tauaofiaga e masani ona faia i fale tetele e totogi, mai i le Aso Faraile e oo i le Aso Sa.

Ieova. Ua faailoa mai i le Tusi Paia, o le suafa lea o le Atua o Lē e ou le malosi uma lava, ma o Lē na foafoaina mea uma. (Salamo 83:18) E lē mafai ona faaaogā le suafa o “Ieova” e faasino atu i se tagata Molimau a Ieova (o se faataʻitaʻiga, “o ia o se Ieova”).

Molimau a Ieova. O se vaega o Kerisiano e tapuaʻi iā Ieova le Atua, ma e faaaogā lo latou taimi e aʻoaʻo atu ai le Tusi Paia i auala eseese. O le fuafuaga autū o le latou galuega tau aʻoaʻoga faale-Tusi Paia, o le faailoa atu lea o le tala lelei e faatatau i le Malo o le Atua. (Mataio 24:14) O lenei igoa ua faaesea ai i latou mai i isi lotu, ma e lē gata e faasino atu i Lē o loo avea i latou ma ona sui, ae e faapea foʻi le galuega faale-Tusi Paia o loo latou tauofo e fai i le suafa o le Atua. E faatoʻā taʻua se tasi o se Molimau a Ieova, pe a malamalama lelei o ia i aʻoaʻoga faavae a le Tusi Paia, agavaa e auai i le galuega talaʻi faatasi ma se faapotopotoga a Molimau a Ieova, ma ua papatisoina e faailoa atu ai lona tuuina atu i le Atua. Faamolemole, ia faaaogā le igoa atoa “Molimau a Ieova” i le taimi muamua e taʻua ai i se tusitusiga po o se lipoti. O se isi taʻu talafeagai e mafai ona faaaogā, “o Molimau.”—Isaia 43:10.

Iesu Keriso. O le Atalii ulumatua o le Atua. E manatu Molimau a Ieova i le Keriso, o ia o lo latou Taʻitaʻi, ma e latou te taumafai malosi e faaaʻoaʻo i lana faaaʻoaʻoga, ma faatatau ana aʻoaʻoga. O lea, e vaai Molimau iā Iesu, o ia o le tagata silisili o ē uma na soifua mai, o ia o le Molimau sili a Ieova, ma o le a faaaogā o ia e Ieova le Atua e laveaʻi tagata.—Isaia 9:6, 7; Faaaliga 1:5.

Maota mo Sauniga a Molimau a Ieova. O se nofoaga mo tapuaʻiga e faaaogā e se faapotopotoga se tasi pe sili atu foʻi. E masani foʻi ona taʻua o le “Maota mo Sauniga.” Faamolemole, ʻalofia le faaaogāina o le faaupuga “falesā.”

Faamanatuga o le maliu o Keriso. E faasino atu i le faamanatuina o le maliu o Keriso, lea e faatasi ona faia i le tausaga. E taʻua foʻi o le Talisuaga Afiafi a le Alii, po o le Talisuaga a le Alii. O le sauniga lenei e aupito i sili ona tāua i le tausaga i Molimau a Ieova, ma e na o le pau lea o le sauniga na poloaʻia e Keriso ona soo e faamanatu.—Luka 22:19, 20.

sauniga amata o le vaiaso. O se sauniga a le faapotopotoga e faia i vaiaso taʻitasi, ma e masani ona faia i afiafi o aso o le vaiaso. O lenei sauniga e tolu ona vaega, ma e taʻua o La Tatou Faiva ma le Olaga Faa-Kerisiano. Ua fuafuaina lenei sauniga ina ia fesoasoani i Molimau ia avea o ni faifeʻau tomai a le Atua. E pei o isi sauniga uma a Molimau a Ieova, e leai se tupe e totogiina po o se peleti e aoina, e tusa pe e te auai i se Maota mo Sauniga, pe e te fesootaʻi mai e ala i le Initaneti.

auauna o le faiva. O se alii po o se tane Molimau e mafaufau faaleagaga, ua tofia e fesoasoani i toeaina i le tausiaina o le faapotopotoga i le itu faaleagaga. Ina ia avea o se auauna o le faiva, e manaʻomia ona faaauau ona ia ausia agavaa o loo taʻua i le Tusi Paia, e pei o le 1 Timoteo 3:8-10, 12, 13 ma le Tito 2:2, 6-8. E gafa auauna o le faiva ma nisi o matafaioi tāua ma isi mea fai eseese i le faapotopotoga. E lē totogiina a latou galuega o loo faia i le faapotopotoga, ma e lē o ni tagata faigaluega foʻi i faapotopotoga o loo auai ai, po o se isi lava vaega o le faalapotopotoga a Molimau a Ieova. O le toʻatele o auauna o le faiva e faigaluega i galuega totogi, e tausia ai i latou lava ma o latou aiga. A o faagasolo taimi, atonu e mafai ona avea se auauna o le faiva o se toeaina, pe a ia ausia agavaa o loo taʻua i le Tusi Paia. E lē faaaogāina le faaupuga “auauna o le faiva,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

O le Tusi PaiaO le Faaliliuga a le Lalolagi Fou. O le igoa atoa o Tusitusiga Paia Eperu (Feagaiga Tuai) ma Tusitusiga Paia Eleni (Feagaiga Fou) ua faaliliuina ma lomia e Molimau a Ieova. E taua foʻi o le Faaliliuga a le Lalolagi Fou.

paeonia. O se taʻu e ave i se tasi e taumafai e maua se aofaʻiga patino o itula i masina taʻitasi mai i le galuega talaʻi. E masani ona faaaogā o se faapuupuuga mo le taʻu “paeonia sauatoa,” lea e faasino atu i se tasi e na te faaaluina le 600 itula i le tausaga (50 itula i le masina) i le galuega talaʻi. O nisi taimi e faaaogā e faapuupuu ai le taʻu “paeonia lagolago,” lea e faasino atu i se tasi e na te faaaluina i le talaʻiga le 15 po o le 30 itula i se masina, pe faaauau foʻi mo ni masina. E lē totogiina paeonia mo la latou galuega talaʻi, ma e lē o ni tagata faigaluega foʻi i faapotopotoga o loo auai ai, po o se isi lava vaega o le faalapotopotoga a Molimau a Ieova. O le toʻatele o paeonia e faigaluega i galuega totogi e tausia ai i latou lava. E lē faaaogāina le faaupuga “paeonia,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

talaʻiga, galuega talaʻi. Tagaʻi i le:  faiva i le fanua, auaunaga i le fanua.

Sauniga mo le Lautele. O se sauniga a le faapotopotoga, lea e faia i vaiaso taʻitasi ma e masani ona faia i le faaiʻuga o le vaiaso. O lenei sauniga e aofia ai se lauga faale-Tusi Paia e 30 minute, e faia mo le lautele. E masani lava ona sosoo le lauga ma se talanoaga faale-Tusi Paia e faafesili ma tali, lea e itula le umi e faia ai ma e faaaogā ai se mataupu mai i le lomiga o Le Olomatamata. E pei o isi sauniga uma a Molimau a Ieova, e leai se tupe e totogiina po o se peleti e aoina, e tusa pe e te auai i se Maota mo Sauniga pe e te fesootaʻi mai e ala i le Initaneti.

tagata talaʻi. O se tasi ua auai pe faia sona sao i le galuega talaʻi faatasi ma se faapotopotoga a Molimau a Ieova. E agavaa se tasi e avea ma tagata talaʻi, pe a malamalama ma talitonu i aʻoaʻoga faavae o le Tusi Paia, ma ola e ōgatusa ma taʻiala a le Atua. E lē totogiina tagata talaʻi pe a ō i le galuega talaʻi, ma e lē o ni tagata faigaluega foʻi i faapotopotoga o loo auai ai, po o se isi lava vaega o le faalapotopotoga a Molimau a Ieova. E lē faaaogāina le faaupuga “tagata talaʻi,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

 tauaofiaga itumalo. O se faatasiga faaletausaga e tolu aso e faia ai, lea e faapotopoto ai le tele o faapotopotoga mai i se vaipanoa patino, ina ia faalaeiauina ai faaleagaga. E mafai ona auai so o se tasi i nei tauaofiaga ma e leai se totogi. E aofia ai i lenei polokalame ni fautuaga e fesoasoani i ē uma e auai ai, ina ia maua aogā mai i taʻiala o loo i le Tusi Paia. E faaalia ai le faaataga o mea e tutupu i aso faisoo, ma tala mai i le Tusi Paia e faataʻitaʻi ai le auala e faatatau ai fautuaga mai i le Tusi Paia. E masani ona faia tauaofiaga i fale tetele e totogi, e pei o malae, fale taalo, ma fale fono tetele. E mafai foʻi ona faia tauaofiaga itumalo i se Maota mo Fonotaga a Molimau a Ieova e latalata ane, pe afai e toʻalāiti. E masani ona faia nei faatasiga mai i le Aso Faraile seʻia oo i le Aso Sa, pe afai e faapotopoto faatasi. I tausaga talu ai nei, na mafai ai ona maimoa i luga o le Initaneti i nei polokalame ua uma ona puʻeina.

tuafafine. O se tamaʻitaʻi ua papatisoina e avea ma Molimau a Ieova. E lē faaaogāina le faaupuga “tuafafine,” e pei o se taʻu e faamamaluina ai.

Le Olomatamata Faasilasilaina le Malo o Ieova. O le igoa atoa o le mekasini autū o loo lomia ma tufatufaina e Molimau a Ieova. E taʻua foʻi o Le Olomatamata. O lenei igoa e maua mai i le manatu e faapea, e tatau ona mataala ma iloa le auala o loo faataunuuina ai le finagalo o le Atua. (Mataio 24:42) O le lomiga o Le Olomatamata mo le lautele, e mafai ona tuuina atu i tagata fiafia e aunoa ma se totogi. O le lomiga o Le Olomatamata mo suʻesuʻega, e faaaogā i vaiaso taʻitasi e faia ai se talanoaga e faafesili ma tali i faapotopotoga i le lalolagi aoao. Talu mai le 1879, o loo faaauau pea ona lomia Le Olomatamata, ma o le mekasini lea e aupito i sili ona tele ona kopi e tufatufaina i masina taʻitasi i le lalolagi aoao.

FAAMOLEMOLE MĀTAU: Pe a faia se lipoti e faatatau i Molimau a Ieova, ia faaaogā le igoa atoa i le taimi muamua e taʻua ai i le lipoti.