Skip to content

Skip to table of contents

Kumana Mapenzi

Kumana Mapenzi

Nzila Zikonzya Kupa Mukwasyi Kukkomana

Kumana Mapenzi

Mulumi waamba kuti: “Ino bana basimbi baunka kuli?”

Mukaintu waamba kuti: “Baunka kucintoolo kuya kuula zisani.”

Mulumi waamba kuti: [Kaambaula cabukali] “Ino baunkila nzi kuya kuula zisani? Tee bakaula zisani zimbi mwezi wamana!”

Mukaintu waamba kuti: [Ulimvwa kuti wapegwa mulandu aboobo usola kulikwabilila] “Capa kuti baunke ncakuti muulo wazisani wayaansi alimwi bandilomba buya.”

Mulumi waamba kuti: [Kanyemede] “Ulizyi kuti tandiyandi kuti bana besu kabaula zyintu kakutakwe kundilomba! Ino ncinzi cakupa kuti ubazumizye kotanandaambila?”

INO muyeeya kuti banabukwetene baambwa atala aawa bajisi mapenzi nzi? Kulibonya kuti mulumi ulafwambaana kunyema. Kunze lyaboobo, kulibonya kuti banabukwetene aaba balakazyanya kujatikizya lwaanguluko ndobeelede kupegwa bana babo. Alimwi kulibonya kuti bajisi penzi lyakubandika.

Taaku cikwati citajisi mapenzi. Banabukwetene boonse balalangilwa kuba amapenzi. Kunyina makani naa mapenzi masyoonto naa mapati, ciyandika kapati ncakuti mulumi amukaintu beelede kujana nzila zyakumanizya mapenzi. Nkaambo nzi?

Mukuya kwaciindi, mapenzi aatalanganizyigwi alakonzya kupa kuti kutabi kubandika kabotu. Mwami musongo Solomoni wakalemba kuti: “Kukazyanya kuli mbuli impanda zyangazi.” (Tusimpi 18:19) Ino mbuti mbomukonzya kubandika kabotu ciindi nomusola kumana mapenzi?

Mbubonya moyo amapunga mboziyandika kutegwa bulowa bubeleke kabotu mumubili, luyando akulemekana zilayandika kutegwa banabukwetene kababandika kabotu. (Ba-Efeso 5:33) Caboola kukumana mapenzi, luyando lulakonzya kugwasya banabukwetene kulanganya penzi ndyobajisi aciindi eeco muciindi cakuyeeya penzi ndyobakajisi kaindi. (1 Ba-Korinto 13:4, 5; 1 Petro 4:8) Banabukwetene balemekana tabanjilani mukanwa, aboobo eeci cipa kuti bamvwane.

Nzila Zyone Zikonzya Kugwasya Kumana Mapenzi

Amulange-lange nzila zyone zili ansi aawa akubona mbomukonzya kugwasyigwa aanjiisyo zyamu Bbaibbele ikumana mapenzi munzila mbotu.

1. Amubikke ciindi cakubandika makani. “Zintu zyoonse zilijisi ciindi cazyo, . . . ciindi cakuumuna aciindi cakwaamba.” (Mukambausi 3:1, 7) Mbubonya mbokwatondezyegwa mukukazyanya kwaambwa kumatalikilo aacibalo eeci, mapenzi amwi alakonzya kupa kuti banabukwetene banyemezyanye. Ikuti naa kwaba boobo, amube aaciindi “cakuumuna” akumvwana kuti muya kwaabandika makani aayo kaikkede myoyo. Mulakonzya kugwasyigwa mulukwatano lwanu ikuti naa mwatobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakuti: “Matalikilo aankondo ali mbuli kusinkula maanzi; kozwa buyo, inkondo niitana kubuka.”—Tusimpi 17:14.

Nokuba boobo, kuli “ciindi cakwaamba.” Mapenzi aatalanganizyigwi alakonzya kukomena cakufwambaana mbuli lusyanga. Aboobo, tamweelede kulilanga buyo penzi akuyeeya kuti liyoolimanina. Ikuti kakuli makani ngomwakosokezya, mweelede kutondezya bulemu kumweenzinyoko wamulukwatano kwiinda mukubikka ciindi ncomuti kalibandike penzi eelyo. Bubambe buli boobo bulakonzya kumugwasya nyoonse nyobilo ikutobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakuti: “Izuba litabbili kamunyemede.” (Baefeso 4:26, BT) Mpoonya mweelede kubona kuti mwacitobela ncomwasyomezya.

AMUSOLE NZILA EEYI: Amubikke ciindi ansondo cakubandika mapenzi aamumukwasyi. Ikuti mwabona kuti kuli ciindi nomuzwangana lyoonse—mucikozyanyo, nomwakotoka naa nomutanalya—amumvwane kuti tamweelede kubandika mapenzi aciindi eeco. Muciindi caboobo, amubikke ciindi nyoonse nyobilo nomutajisi zyintu zinji zimukatazya mumizeezo.

2. Amwaambe mbomuyeeya camoyo woonse alimwi cabulemu. “[A]mwaambe lusinizyo umwi aumwi kumweenzinyina.” (Ba-Efeso 4:25) Ikuti kamukwete, mweenzinyoko ngomweelede kuyanda kapati ngooyo ngomukwetene limwi. Aboobo nomubandika amuntu ngomukwetene limwi, amwaambe bwini mbomulimvwa. Margareta * wakakwatwa myaka iili 26 yainda waamba kuti: “Nindakakwatwa, ndakali kuyeeya kuti mulumaangu ulakonzya kuzyiba mbondilimvwa ikuti kwaba penzi. Ndakabona kuti tiindakali kuyeeya kabotu. Mazuba aano ndilaakwaamba bwini mbondilimvwa.”

Ncomweelede kubikkila maano nomubandika penzi limwi ncakuti, mweelede kwaambila ngomukwetene limwi izili mumizeezo yanu ikutali kuzundana pe. Kutegwa muzwidilile kucita boobo, amulyaambe penzi ndyomubwene akwaamba ciindi nolicitika, mwamana mupandulule mbomulimvwa kujatikizya penzi eelyo. Mucikozyanyo, ikuti naa tamukkomani akaambo kabuyamba bwamweenzinyoko ngomukwetene limwi, cabulemu mulakonzya kwaamba kuti, ‘Nomusiya zisani acibuye mwakotoka [awa mwaamba penzi aciindi nolicitika], ndilimvwa kuti tamuubikkili maano mulimo ngondicita aŋanda [awa mwaamba mbomulimvwa].’ Mpoonya, cabulemu amwaambe mbomuyeeya kujatikizya mbolikonzya kumana penzi eelyo.

AMUSOLE NZILA EEYI: Kutegwa mutatulubi twaambo ntomuyanda kwaambila ngomukwetene limwi, amulembe penzi ndyomubwene ambomukonzya kulimana.

3. Amuswiilile akutondezya kuti mwamvwisya mbwalimvwa ngomukwetene limwi. Sikwiiya Jakobo wakalemba kuti Munakristo aumwi weelede ‘kufwambaana kuswiilila, pele atafwambaani kwaamba, nikuba kunyema.’ (Jakobo 1:19, BT) Ikuti umwi mulukwatano kabona kuti mweenzinyina ngobakwetene limwi tabikkili maano kujatikizya mbwalimvwa, inga capa kuti katakkomani. Aboobo, tamweelede kucita zyintu zikonzya kupa kuti umwi ayeeye boobo!—Matayo 7:12.

Wolfgang wakakwata myaka iili 35 yainda, waamba kuti: “Notubandika mapenzi, ndilaakufwundilila ikapati mukaintu wangu natamvwisyi ncondimupanduluda.” Dianna wakakwatwa myaka iili 20 yainda, waamba kuti, “Bunji bwaziindi ndilaakubaambila balumi bangu kuti tabandiswiilili notubandika mapenzi.” Ino mbuti mbomukonzya kulimana penzi eeli?

Tamweelede kuyeeyela buyo kuti mulizyi mbwayeeya naa mbwalimvwa ngomukwetene limwi. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Kulisumpula kulabusya inkondo buyo, pele abo baswiilila kulayigwa mbasongo.” (Tusimpi 13:10) Amumupe ciindi ngomukwetene limwi cakwaamba mbwalimvwa kakutakwe kumunjila mukanwa. Mpoonya, kutegwa mutondezye kuti mwacimvwa caambwa, amwiinduluke twaambo ntwaamwaambila ngomukwetene limwi cakutamufwubaazya. Amumwaambile ngomukwetene limwi kuti amwaambile mpomwatamvwisya kuzyintu nzyaali kwaamba. Nomubandika, mweelede kupana ciindi kutegwa mumvwane.

Masimpe, mweelede kulicesya akukkazyika moyo kutegwa muswiililisye makani ngaamba mweenzinyoko akubona kaambo nkayeeya. Ikuti mwatalika ndinywe kumulemeka ngomukwetene limwi, awalo ulakonzya kumulemeka.—Matayo 7:2; Ba-Roma 12:10.

AMUSOLE NZILA EEYI: Nomwiinduluka nzyaali kwaamba ngomukwetene limwi, mutatobelezyi bbala abbala. Pele amwaambe ncomwamvwa kumakani ngaali kumwaambila mweenzinyoko ambwalimvwa.—1 Petro 3:8.

4. Amumvwane mbomukonzya kulimana penzi. “Bantu bobile mbabotu kwiinda omwe, nkaambo balajana impindu imbotu kumilimo yabo. Na umwi wawa, mweenzinyina ulamubusya.” (Mukambausi 4:9, 10) Mapenzi manji aamulukwatano taakonzyi kumana ccita kuti banabukwetene babelekela antoomwe akugwasyana.

Masimpe ngakuti, Jehova nguwakabikka bubambe bwakuti mulumi abe mutwe wamukwasyi. (1 Ba-Korinto 11:3; Ba-Efeso 5:23) Pele kuba silutwe tacaambi kuti weelede kudyaaminina mukaintu pe. Mulumi musongo tayelede kubikka milawo katanabandika amukaintu wakwe. David wakakwata myaka iili 20 yainda waamba kuti: “Ndilaakusoleka kubona kaambo nkotukonzya kumvwana amukaintu wangu alimwi kakonzya kutugwasya toonse.” Tanya wakakwatwa myaka iili ciloba yainda waamba kuti: “Kaambo kapati takali kakubona kuti nguni uuluzi naa uutaluzi. Zimwi ziindi inga kulaakuba nzila zinji zyakumana penzi. Ncindabona ncakuti icipa kuzwidilila nkunyoneka.”

AMUSOLE NZILA EEYI: Moonse mobilo amubelekele antoomwe kwiinda mukulemba nzila ziindene-indene nzyomukonzya kubelesya kumana penzi. Mwamanizya kulemba nzila eezyo, amuzilange-lange akubona nzila njomukonzya kutobela. Mwamana boobo, amubikke buzuba mbomuya kubandika nzila njomwasala akubona naa mwali kwiitobela alimwi amboyamugwasya.

Amubelekele Antoomwe

Jesu wakakozyanisya lukwatano ku joko. (Matayo 19:6) Jesu naakali anyika, joko lyakubeza lyakali kubelesyegwa kuvwoleka banyama kutegwa babeleke mulimo. Ikuti naa banyama batakwelelaamwi, tiibakali kukonzya kubeleka kabotu alimwi joko lyakali kubacumba munsingo. Pele nibakali kukwelelaamwi, bakali kukonzya kukwela mikuli milemu naa kulima cibaka cipati.

Mbubonya buyo, ikuti mulumi amukaintu kabatabelekeli antoomwe, balakonzya kujana mapenzi. Pele ikuti baiya kukwelelaamwi, balakonzya kwaamanizya mapenzi oonse akuzwidilila. Kalala, mulumi uukkomene mulukwatano lwakwe wakaamba kuti: “Kwamyaka iili 25, mebo amukaintu wangu twali kwaamanizya mapenzi eesu kwiinda mukubandika zili mumoyo, kuswiililisya ncaamba umwi, kulomba lugwasyo kuli Jehova akubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele.” Sena andinywe inga mwacita oobo?

AMULIBUZYE KUTI . . .

▪ Ino ndipenzi nzi ndondivwula kubandika angondikwetene limwi?

▪ Ino mbuti mbondikonzya kutondezya kuti ndilabikkila maano kuzyintu nzyayanda mweenzuma kukaambo aaka?

▪ Ikuti lyoonse kandiyanda kuti zyintu kazicitwa munzila njondiyanda, ino mapenzi nzi aakonzya kuboola?

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 17 Mazyina amwi acincwa.