MADZOLONGA EMINDYANGWINI NI KU XANISIWA HI TIMHAKA TA MASANGU: Nhlangano wa Matiko wu vika leswi: “Wansati un’we eka vanharhu, u xanisiwile hi timhaka ta masangu kumbe a biwa hi munhu loyi a rhandzanaka na yena.” Lexi twisaka ku vava “ku ringanyetiwa leswaku wansati un’we eka va ntlhanu u ta pfinyiwa kumbe a va ekhombyeni ro pfinyiwa.”

VUGEVENGA ESWITARATENI: Ku vikiwa leswaku ku ni 30 000 wa mintlawa ya madzolonga leyi endlaka vugevenga eUnited States. Le Latin America, munhu u’nwe eka vanharhu u vike leswaku u tshame a hlaseriwa.

KU DLAYIWA KA VANHU: Ku ringanyetiwa leswaku ku dlayiwe kwalomu ka hafu ya miliyoni wa vanhu hi lembe rin’we ntsena, ku tlula lava dlayiweke hi tinyimpi. Edzongeni wa Afrika ni le Amerika Xikarhi hi xiringaniso ku ve ni xiviko xa le henhla xa vanhu lava dlayiweke naswona xi le henhla hi laha ku phindhiweke ka mune loko xi pimanisiwa ni xiringaniso xa misava hinkwayo. Vanhu vo tlula 100 000 va dlayiwile eLatin Amerika hi lembe rin’we ni van’wana va 50 000 eBrazil ntsena. Xana xi kona lexi nga herisaka madzolonga?

Ha yini ku ri ni ku andza ka madzolonga? Ku hlamuseriwe swivangelo swo tala ku katsa ni leswi landzelaka: ku tshwukiselana mahlo loku vangiwaka hi xihlawuhlawu ni vusweti, ku nga vi na mhaka ni vutomi bya van’wana, ku nwa ngopfu byala ni ku tirhisa swidzidziharisi, ku va vana va vona vanhu lavakulu va lwa ni mhaka ya leswaku swigevenga leswi nga ni khombo swi tikomba swi nga xupuriwi loko swi dyohile.

I ntiyiso leswaku ku ni nhluvuko lowu endliweke eka ku hunguta madzolonga etindhawini tin’wana ta misava. Doroba ra São Paulo, eBrazil, ri vike leswaku ri ve ni ku hunguteka ka ku dlayiwa ka vanhu hi 80 wa tiphesente eka khume ra malembe lama nga hundza. Hambiswiritano, vugevenga byo hambanahambana lebyi fambisanaka ni madzolonga byi andzile edorobeni rero naswona hi xiringaniso vaaki va 10 eka va 100 000 va dlayiwa. I yini lexi nga herisaka madzolonga hilaha ku nga heriki?

Leswaku madzolonga ma herisiwa hi ku helela, ku laveka leswaku vanhu va cinca langutelo ra vona ni mahanyelo ya vona. Leswaku vanhu lava nga ni madzolonga va cinca, va fanele va siva timfanelo to biha to tanihi ku tikukumuxa, makwanga ni vutianakanyi hi rirhandzu, xichavo ni ku khathala hi van’wana.

I yini leswi nga khutazaka munhu leswaku a endla ku cinca lokukulu konghasi? Anakanya hi leswi Bibele yi swi dyondzisaka:

• “Ku rhandza Xikwembu, hi kona ku hlayisa swileriso swa xona.”​—1 Yohane 5:3.

• “Ku chava Yehovha swi vula ku venga swo biha.” *—Swivuriso 8:13.

 Ku rhandza Xikwembu ni ku chava ku xi khunguvanyisa hi swona leswi nga pfunaka vanhu lava nga ni madzolonga leswaku va cinca vutomi bya vona, ku nga ri hi singita kambe va cinca vumunhu bya vona hilaha ku heleleke. Xana leswi swi nga koteka?

Ehleketa hi Alex, * loyi a heteke malembe ya 19 a ri ekhotsweni ra le Brazil hikwalaho ka vugevenga. U ve Mbhoni ya Yehovha hi lembe ra 2000, endzhaku ko dyondza Bibele na Timbhoni. Xana Alex u cince mahanyelo yakwe ya madzolonga hilaha ku heleleke? Ina, naswona wa tisola hikwalaho ka swilo swo biha leswi a swi endleke. U ri: “Kambe, sweswi ndzi rhandza Xikwembu hikwalaho ka leswi xi ndzi rivaleleke hakunene. Ku tlangela ni ku rhandza Yehovha swi ndzi pfunile leswaku ndzi cinca tindlela ta mina.”

César loyi na yena a tshamaka eBrazil, a a ri khamba a tlhela a phanga a hlomile. Sweswo swi humelele malembe ya 15 lama hundzeke. I yini lexi n’wi pfuneke leswaku a cinca? Loko a ri ekhotsweni, u endzele hi Timbhoni ta Yehovha naswona u sungule ku dyondza Bibele. César wa hlamusela: “A ku ri ro sungula leswaku ndzi va ni xikongomelo evuton’wini. Ndzi dyondze ku rhandza Xikwembu. Ndzi tlhele ndzi dyondza ku xi chava, ku nga ku chava ku tlhelela eka ku endla swilo swo biha ivi ndzi twisa Yehovha ku vava. A ndzi nga lavi ku tikombisa ndzi nga wu tlangeli musa wakwe. Rirhandzu rero ni ku chava koloko swi endle leswaku ndzi hundzuka.”

Xana mintokoto leyi yi hi komba yini? Swi komba leswaku Bibele yi ni matimba yo hundzula vutomi bya vanhu hilaha ku heleleke hi ku cinca ndlela leyi va anakanyaka ha yona. (Vaefesa 4:23) Alex, loyi a boxiweke eku sunguleni u tlhela a ku: “Leswi ndzi swi dyondzeke eBibeleni swi fana ni mati yo tenga lama nghenaka endzeni ka mina ivi ma ndzi tengisa hakatsongotsongo hi ku susa miehleketo yo biha. Leswi i swilo leswi a ndzi nga tshembi leswaku ndzi nga swi tshika.” Ina, loko hi tata miehleketo ya hina hi rungula leri tengeke ra le Bibeleni, ri nga swi kota ku susa swilo swo biha eka hina. Rito ra Xikwembu ri ni matimba yo hi basisa. (Vaefesa 5:26) Vanhu lava nga ni tihanyi ni vutianakanyi va nga hundzula vutomi bya vona, va va vo rhula va tlhela va va ni musa. (Varhoma 12:18) Va kuma ku rhula evuton’wini bya vona hi ku tirhisa milawu ya Bibele.​—Esaya 48:18.

Timbhoni ta Yehovha to tlula nhungu wa timiliyoni leti nga ematikweni ya 240 ti kume xilotlelo xo herisa madzolonga. Vanhu va tinxaka hinkwato ni mindhavuko yo hambana va dyondze ku rhandza ni ku chava Xikwembu, ku rhandzana ni ku hanyisana tanihi ndyangu wa misava hinkwayo. (1 Petro 4:8) Ndlela leyi va hanyaka ha yona i vumbhoni bya leswaku misava leyi nga riki na madzolonga yi ta va kona.

Bibele yi tshembisa leswaku Xikwembu ku nga ri khale xi ta herisa madzolonga emisaveni. Madzolonga lama tateke misava namuntlha ma ta herisiwa hi “siku ra [Xikwembu ra] vuavanyisi ni ra ndzoviso wa vanhu lava va nga xiximiki Xikwembu.” (2 Petro 3:5-7) Ku nge he vi ni vanhu va madzolonga lava nga ta xanisa van’wana. Hi nga tiyiseka njhani leswaku Xikwembu xi lava ku herisa madzolonga?

Bibele yi vula leswaku Xikwembu xa “n’wi venga un’wana ni un’wana la rhandzaka madzolonga.” (Pisalema 11:5) Muvumbi u rhandza ku rhula ni vululami. (Pisalema 33:5; 37:28) Hi yona mhaka a nge ma tiyiseleli hilaha ku nga heriki madzolonga.

Ina, misava leyintshwa ya ku rhula yi tshinele. (Pisalema 37:11; 72:14) Ha yini u nga dyondzi ndlela leyi u nga swi kotaka ha yona ku hanya eka misava yoleyo leyi nga riki na madzolonga?