Ntlawa wa vu-134 wa mathwasana ya Xikolo xa Bibele xa Giliyadi xa Watchtower wu thwase hi Mugqivela, March 9, 2013 entsindza wa dyondzo wa Timbhoni ta Yehovha ePatterson le New York. Xikolo lexi, xi dyondzisa malandza ya Yehovha lama nga ni ntokoto leswaku ma tirha hi ndlela leyi humelelaka swinene ensin’wini. Vanghana, swirho swa ndyangu ni vaendzi van’wana, a va ri kona hi siku leri swichudeni swi thwaseke ha rona naswona nhlayo ya vanhu lava a va ri kona a yi ri 9 912.

Mark Sanderson la nga xirho xa Huvo leyi Fumaka ya Timbhoi ta Yehovha, a a ri mutshama xitulu eka nongonoko wa kona. U tsundzuxe vayingiseri leswaku Xikolo xa Giliyadi xi sunguriwe hi February 1, 1943 naswona se ku hundze malembe ya 70 xi ri kona. Hi siku rero, Nathan Knorr murhangeri wa xikolo, u vule xikongomelo xa xikolo lexi a ku: “Ku ni madzana ya magidi lama nga fikeleriwaka [hi mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu] loko ko va ni vatirhi lava engetelekeke ensin’wini. Hi nseketelo wa Hosi va ta engeteleka.” Xana Makwerhu Knorr a a tiyisile?

Xiya xikombiso. Endzhakunyana loko ku sungule xikolo, Makwerhu Knorr u endzele eMexico naswona a a ri karhi a lava tindhawu laha mathwasana ya Giliyadi ma nga ta rhumeriwa kona. Hi nkarhi wolowo, mavandlha hinkwawo lama nga ekule ni Doroba ra Mexico hi tikhilomitara ta 240, a ma rhambiwile eka nhlangano naswona ku te vanhu va 400. Sweswi se ku hundze malembe ya kwalomu ka 70 ku sukela loko mathwasana yo sungula ya Giliyadi ma fikile eMexico naswona loko ko rhambiwa vanhu va kwalaho namuntlha eka nhlengeletano leyi fanaka, ku nga languteriwa nhlayo leyi tlulaka 200 000!

“I Yini Lexi Nga Evokweni Ra Wena?” Anthony Griffin, xirho xa Komiti ya Rhavi le United States, u vulavule hi nhloko-mhaka leyi a yi sekeriwe eka Eksoda 4:2. Kwalaho Xikwembu xi vutise Muxe xi ku: “I yini lexi nga evokweni ra wena?” Muxe u hlamule a ku: “I nhonga.” Yehovha u tirhise nhonga yoleyo tanihi xikombiso xa vulawuri ni ntirho lowu a wu nyikeke Muxe. (Eksoda 4:5) Muxe u endle kahle hi ku tirhisa vulawuri byakwe leswaku a kwetsimisa Xikwembu kambe a nga xi tsakisanga loko a byi tirhisela ku tikwetsimisa ni ku sola-sola vamakwavo hilaha a endleke hakona ‘eMeriba.’—Tinhlayo 20:9-13.

Makwerhu Griffin u fanise nhonga ya Muxe ni ndzetelo wa swilo swa moya lowu swichudeni swa Giliyadi swi wu kumeke, a tlhela a swi khutaza leswaku ndzetelo wolowo swi nga wu tirhiseli ku tshikilela van’wana. Kambe u swi khutaze a ku: “Tirhisani leswi mi nyikiweke swona leswaku mi dzunisa ni ku kwetsimisa Yehovha naswona mi ta hambeta mi va nkateko eka lava mi va tirhelaka.”

“Tsundzuka Manna.” Stephen Lett, xirho xa Huvo leyi Fumaka, u boxe tidyondzo ta mune leti landzelaka leti hi nga dyondzaka eka tona hi manna leyi Xikwembu xi yi nyikeke Vaisrayele hi singita emananga.

• Hambeta u tirha hi matimba. (Tinhlayo 11:8) Leswaku Vaisrayele va vuyeriwa hi manna, a va fanele va hatla va yi hlengeleta ivi va yi lunghiselela leswaku yi ta dyiwa.—Eksoda 16:21.

• U nga tshuki u n’unun’utela malunghiselelo ya Yehovha. (Tinhlayo 11:5, 6) Vaisrayele a va n’unun’utela Muxe hikwalaho ka manna kambe Yehovha u swi teke onge hiloko va n’unun’utela yena. Ku fana ni manna, swakudya swa moya leswi hi swi kumaka a hi minkarhi hinkwayo swi hi tsakisaka kambe minkarhi hinkwayo swa pfuna. Hi fanele hi tlangela malunghiselelo hinkwawo ya Yehovha.

• Tshemba hi ku helela leswaku Yehovha u ta ku khathalela. Xikwembu a xi endla leswaku manna yi kumeka siku rin’wana ni rin’wana naswona a yi va kona hilaha ku phindhiweke kambirhi hi siku leri rhangelaka Savata. (Eksoda 16:22-26) Hilaha ku fanaka, ha tshemba leswaku Xikwembu xi ta hi nyika leswi hi swi pfumalaka.—Matewu 6:11.

• Ku nga yingisi a swi nge pfuki swi tise mikateko. (Eksoda 16:19, 20, 25-28) Vaisrayele lava ringeteke ku hlengeleta manna hi siku ra Savata, Yehovha a nga va tsakelanga naswona lava hlangeleteke manna hi siku ra vuntlhanu ra vhiki, va kume yi ri ni swivungu ni risema ro nyenyetsa.

Makwerhu Lett u khutaze swichudeni leswaku swi tsundzuka dyondzo leyi hi yi kumaka malunghana ni manna kutani Yehovha u ta ‘mi pfulela tinyangwa ta ndhambhi ya matilo kutani a mi chululela nkateko, kukondza ku nga ha pfumaleki nchumu.’—Malakiya 3:10.

“Lunghekela Vutomi eMisaveni Leyintshwa.” William Samuelson, mulanguteri wa Ndzawulo ya Swikolo swa Vutirheli bya le Tilweni, u hlamusele leswaku hambileswi hi byi languteleke hi mahlo-ngati vutomi bya le misaveni leyintshwa, i swa nkoka swinene leswaku hi tlhela hi byi lunghekela. Sweswo swi lava leswaku hi ‘hluteka emianakanyweni.’—1 Petro 4:7.

Hi kombisa leswaku hi hlutekile emianakanyweni hi ndlela leyi hi langutaka ku nga hetiseki ka hina ha yona. A hi fanelanga hi sola Sathana ni misava leyi lawuriwaka hi yena hikwalaho ka ku tsana ka hina, kumbexana hi ehleketa leswaku hi ta lulamisa swihoxo swa hina emisaveni leyintshwa endzhaku ka loko Xikwembu xi suse minkucetelo yoleyo yo biha. Sweswi hi nga swi kota ku lwisana ni mikhuva yo biha yo tanihi vutianakanyi, hi ku “ambala vumunhu lebyintshwa.”—Vaefesa 4:24.

“Veka Xitsalo Xa Wena Ehansi.” Mark Noumair, muleteri wa Giliyadi, u tirhise xikombiso xa xitsalo leswaku a hlamusela “xilaveko xo tsala rungula ra wena ra vutomi.” Hi ‘veka xitsalo xa hina ehansi’ hi ku pfumelela Yehovha leswaku a tsala rungula.

Xikombiso xa Hosi Sawulo i xilemukiso emhakeni leyi. Loko a ha sungula vuhosi byakwe, a a ri wanuna wo rhula a tlhela a titsongahata. (1 Samuwele 10:22, 27; 11:13) Kambe hi ku tsopeta ka tihlo, a a “titsalela rungula ra yena” a endla leswi a a vona swi lulamile a tlhela a tidzunisa. Yehovha u n’wi bakanyile hileswi a a nga yingisi.—1 Samuwele 14:24; 15:10, 11.

Hambileswi swichudeni swi tshameke swi tshembekile ku fikela sweswi, Makwerhu Noumair u swi tsundzuxe leswaku swi fanele swi hambeta swi endla ntirho wa Xikwembu hi ndlela ya xona. U tsundzuxe swichudeni a ku: “Tsundzukani leswaku ku va Xikwembu xi mi tirhisa a swi vuli leswaku xa tsaka ha n’wina.” Hi xikombiso, Muxe u tsandzeke ku landzela swiletelo swa Xikwembu loko hi singita a endle leswaku ku huma mati eribyeni. U kume vuyelo kambe a nga yi kumanga mikateko ya Yehovha.—Tinhlayo 20:7-12.

“Ku Landzela Rito Ra Ntsumi Leyi Hahaka eMpfhukeni.” Sam Roberson, muleteri wa Giliyadi u sekele tinhla takwe eka Nhlavutelo 14:6, 7. Endzhaku ka sweswo, u vulavule ni swichudeni hi minkombiso leyi swa ha ku yi endlaka ya ntirho wo chumayela hi Mfumo. Hi xikombiso, loko xichudeni xin’wana xa ha hlakarhela endzhaku ko endliwa vuhandzuri, xi chumayele muongori exibhedlhele. Muongori yoloye a a huma ePeru kutani u sungule ku burisana na yena hi ku n’wi komba xifaniso xa ntirho wo chumayela eChachapoyas le Peru, eka Web site ya jw.org. Sweswo swi endle leswaku a sungula dyondzo ya Bibele na yena swin’we ni nuna wakwe.

“U Ndzi Yengile, Lerova Ndzi Yengeka.” (Yeremiya 20:7) Allen Shuster la nga xirho xa Komiti ya Rhavi ra le United States, u vulavurisane ni vatekani vambirhi va le tlilasini. Swichudeni leswi a swi titwa onge Yehovha u swi yengile. Hi ndlela yihi? Eku sunguleni a swi chava leswaku a swi nge swi koti ku heta xikolo xa Giliyadi. Kambe loko xikolo xi ri karhi xi ya emahlweni, swi hlamale ngopfu hi mpfuno lowu swi wu kumeke lowu swi endleke leswaku swi humelela. Makwerhu wa xisati Marianne Aronsson, u hlamusele ku tlangela ka yena hikwalaho ka ndzetelo lowu a wu kumeke eGiliyadi a ku: “A ndzi nge he pfuki ndzi ve ni xiphiqo malunghana ni ku tiva leswaku ndzi ta hlaya yini—Ndza swi vona leswaku ndzimana yin’wana ni yin’wana ya Bibele i ya nkoka eka mina.”

“Tekelela Ripfumo Ra Vona.” David Splane, xirho xa Huvo leyi Fumaka, u nyikele nkulumo-nkulu ya nongonoko leyi a yi sekeriwe eka Vaheveru 13:7, leyi nge: “Tsundzukani lava rhangelaka exikarhi ka n’wina, lava mi byeleke rito ra Xikwembu, naswona loko mi ri karhi mi xiyisisa vuyelo bya ku tikhoma ka vona, mi tekelela ripfumelo ra vona.” Xana lava a va ‘rhangela’ entirhweni wa Timbhoni ta Yehovha eka malembe ya 70 lama hundzeke va ri kombise njhani ripfumelo?

Hi September 24, 1942, Nathan Knorr u khome nhlangano wa va kongomisi va tindhawu timbirhi leti tirhisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha naswona a endla xikombela leswaku ku simekiwa xikolo lexintshwa xa Giliyadi leswaku ku leteriwa varhumiwa leswaku va ta yisa ntirho wo chumayela etindhawini tin’wana. Hambiswiritano, swiyimo a swi tikomba swi nga pfumeli leswaku ku va ni xikolo xolexo. Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava a yi tinyike matimba naswona a yi endla swi tika kumbe swi nga koteki leswaku ku rhumeriwa varhumiwa ematikweni yo tala. Ku tlula kwalaho, xiyimo xa misava xa ikhonomi a xi wile hi va-1930 naswona nhlengeletano a yi ri ni mali ntsena yo langutela xikolo ku ringana malembe ya ntlhanu. Hambiswiritano, vamakwerhu volavo va kombise ripfumelo hi ku amukela xikombelo xexo.

Mathwasana yo sungula ya xikolo xa Giliyadi na wona ma kombise ripfumelo leri faneleke ri tekeleriwa. Va hlakulele mfanelo yo eneriseka naswona va papalata ku rhandza mali. (Vaheveru 13:5, 6) Vo tala a va vona onge a va nge he tlheli va vona swirho swa mindyangu ya ka vona hikuva a yi nga ta swi kota ku va hakelela leswaku va endzela emakaya. Entiyisweni varhumiwa vo tala a va nga si vona mindyangu ya ka vona ku ringana malembe ya khume kumbe 15 endzhaku ka loko va ye eswiavelweni swa vona. Kambe a va tiyiseka leswaku Yesu u ta hambeta a va khathalela vona ni mindyangu ya ka vona hilaha a endlaka ha kona.—Vaheveru 13:8.

Endzhaku ka loko Makwerhu Splane a vulavule hi mintoko ya van’wana lava tirheke eswiavelweni leswi nga ni mintlhontlho ematikweni mambe, u te: “N’wina vavanuna ni vavasati lavanene mi byarhe matimu lama tsakisaka ya malembe ya 70 ya vavanuna ni vavasati lava veke kona exikolweni xa Giliyadi. . . . Tsakelani ku tirhela Yehovha kun’wana ni kun’wana.”

Makwerhu Splane u hetise xiphemu xakwe hi vhidiyo leyi nga ni swifaniso swa mathwasana ya tlilasi ya vu-77 ya Giliyadi lama sweswi ma tirhaka eRhavini ra Timbhoni ta Yehovha ra le United States ku katsa ni mathwasana mambirhi ya tlillasi yo sungula ya 1943. Swifaniso sweswo swa vhidiyo a swi fambisana ni tinsimu leti a ti tirhisiwa hi Timbhoni ta Yehovha evugandzerini bya tona emalembeni ya 70 lama hundzeke.

Endzhaku ka loko swichudeni swi kume swiavelo swa swona, xichudeni xin’wana xi hlaye papila ro kombisa ku tlangela leri humaka eka swichudeni hinkwaswo. Makwerhu Sanderson, u gimete nongonoko hi ku vula leswaku hambileswi se ku hundzeke malembe ya 70, marito ya Makwerhu Knorr lawa a ma vuleke eka swichudeni swo sungula swa Giliyadi ma ha ri ya nkoka, u te: “Ku nga khatariseki leswaku u rhumeriwa kwihi, tsundzuka leswaku . . . u muhuweleri wa Mfumo; naswona i lunghelo lerikulu leri nga kumiwiki hi mani na mani emisaveni ra ku va muhuweleri la yimbelelaka tinsimu to dzunisa sweswi, emahlweni ka Armagedoni. . . . Ntsena loko u ri ni lunghelo ro chumayela, endla tano.”