Tukult lelaʼ: ken u paktuba Julia teʼ néenoʼ jach polok u yilkuba. Letiʼeʼ ku tuklik: «Kʼaʼabéet in wéemsik in wíinklil». Tsʼoʼoleʼ u taataʼob yéetel u amigoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobtiʼ jach bekʼech, jeʼex chʼilibeʼ.

Juliaeʼ tsʼoʼok u chan máan kʼiin joʼopʼok u tuklik u yéemsik kex «chéen» dos kilos. Chéen baʼax unaj u beetkeʼ maʼ u janal wa jaypʼéel kʼiin...

Wa ka wuʼuyikaba jeʼex Juliaeʼ, ¿baʼax jeʼel a beetkeʼ?

Maʼ jelaʼan ka chiʼichnakchajkech yoʼolal bix a wilaʼaliʼ. Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob jatsʼutstakoʼob, jeʼex Sara, Raquel, Abigail, José yéetel David. Ku tʼaan xan tiʼ Abisag, juntúul koʼolel jach táaj kiʼichpan (1 Reyes 1:4).

Chéen baʼaleʼ yaʼab paalaloʼobeʼ jach ku píitmáan u chiʼichnaktaloʼob yoʼolal bix u yilaʼaloʼob, leloʼ jeʼel u taasik problemaʼob tiʼobeʼ. Tukult lelaʼ:

• Tu luʼumil Estados Unidoseʼ, 58% x-chʼúupalaloʼob ku yaʼalikoʼob poloktakoʼob, pero chéen 17% bey anikoʼoboʼ.

• Uláakʼ estudio beetaʼabeʼ ku yeʼesikeʼ 45% tiʼ le koʼoleloʼob maʼ chúukaʼan u pesoʼoboʼ ku yaʼalikoʼob poloktakoʼob.

• Yaʼab paalal u kʼáat u yéems u wíinkliloʼobeʼ tsʼoʼok u tsaʼayal anorexia tiʼob. Lelaʼ junpʼéel kʼojaʼanil ku beetik u pʼatik u janal máak tsʼoʼoleʼ jeʼel tak u kíimsik máakeʼ.

 Wa yaantech anorexia bey xan wa uláakʼ kʼojaʼanil beyaʼ kʼáat áantaj. Tsikbalt tiʼ a taataʼob wa tiʼ uláakʼ máax ka confiar. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Juntúul [maʼalob amigo] uts u biskuba mantatsʼeʼ, tu kʼiiniloʼob yaj óoleʼ bey juntúul a sukuʼuneʼ» (Proverbios 17:17).

U jaajileʼ letiʼe jatsʼuts modos jatsʼutskíintik bix u yilaʼal máakoʼ. Ilawil baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal Absalón, u hijo rey David:

«Minaʼan kaʼach uláakʼ máak sen kiʼichkelem [...]. [Desde] tu pool tak tu yookeʼ, láaj [maʼalob] kaʼach yanil» (2 Samuel 14:25).

Chéen baʼaleʼ jach noj baʼal u taaskuba, ku tsʼíiboltik baʼax maʼ u tiaʼaliʼ yéetel tu traicionartaj u papá. Le oʼolal le Bibliaoʼ maʼatech u tʼaan maʼalob tiʼ letiʼ, baʼaxeʼ ku yaʼalikeʼ maʼ chúukaʼan u yóoliʼ yéetel j-kíimsaj wíinik.

Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon:

«Búukbesabaʼex yéetel le túumben kuxtaloʼ» (Colosasiloʼob 3:10).

«A jatsʼutsileʼexeʼ maʼ u yantal yóoʼkabil [...]. Baʼaxeʼ [...] unaj u yantal tu tsʼuʼ a puksiʼikʼaleʼex» (1 Pedro 3:3, 4).

Maʼ jelaʼan u yilik máak ka ilaʼak maʼalob tumen u maasiliʼ, baʼaleʼ maas maʼalob ka u yil u yeʼesik jatsʼuts modos. Ken máanak kʼiineʼ le máakoʼoboʼ maas yaan u kʼaʼajsikoʼob a jatsʼuts modos, maʼ bix a wilaʼaliʼ. Juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Phyliciaeʼ ku yaʼalik: «Wa kiʼichpanecheʼ séeb u beetaʼal a cuentail tumen u maasil, pero wa jatsʼuts a modoseʼ maas le kun kʼaʼajsbil tumen u maasil».

¿Uts ta tʼaan wa bix a wilaʼal?

¿Tsʼoʼok wa a tuklik a operartaʼal wa maʼ a sen janal utiaʼal u maas jatsʼutstal bix a wilaʼal?

¿Baʼaxoʼob jeʼel a kʼexik ta wíinklil wa ka béeyakeʼ?

• A KAʼANLIL

• A POLKIL

• U TSOʼOTSEL A POOL

• A WÍINKLIL

• A WICH

• A PʼUʼUKOʼOB

Wa ta marcartaj «jaaj» bey xan wa «tsʼoʼoki» tiʼ le yáax kaʼapʼéel preguntaʼob yéetel wa ta yéeyaj maas tiʼ óoxpʼéel tiʼ le u tsʼookoʼ, tukult lelaʼ: maʼ xaaneʼ maʼ jach jelaʼan bix a wilaʼal jeʼex a tuklik techoʼ. Yaan horaeʼ chéen teech tuklik le oʼolal ka sen chiʼichnaktal (1 Samuel 16:7).