Le Kiʼichkelem Baʼaloʼob U Beetmaj Jéeobaoʼ

«¡Bukaʼaj baʼaloʼob u beetmaj, Yuumtsil!»

KEX jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼoneʼ, kex tiʼ upʼéel chan kaaj, tiʼ upʼéel noj kaaj, tiʼ upʼéel puʼuk wa jáal jaʼeʼ, k-ilik le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ. Le Calendario de los Testigos de Jehová 2004, ku taasik u foto jujumpʼéel tiʼ le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Jéeoba Diosoʼ.

Yaʼab máakoʼobeʼ ku tuukuloʼob tiʼ le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ. Jeʼex le rey Salomón, utúul máak «píitmáan u yojéelajil tiʼ u kʼaj óolal [...] le j-lakʼiniloʼoboʼ», letiʼeʼ «j-tʼaanaj tu yoʼolal le cheʼoboʼ, le paakʼaloʼoboʼ, [káaj] yéetel u kúul cheʼil le Líbanoʼob tak le xíiw ku chʼíijil tiʼ le pakʼoʼoboʼ, j-tʼaanaj xan tu yoʼolal baʼalcheʼob, chʼíichʼoʼob[,] baʼalcheʼob le ku jíiltikubaʼob yéetel le kayoʼoboʼ» (1 Reyes 4:30, 33). Le rey David, u taata Salomoneʼ, mantatsʼ xan ku tuukul kaʼach tiʼ le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Jéeobaoʼ, le oʼolal tu yaʼalaj: «¡Bukaʼaj baʼaloʼob [a] beetmaj, Yuumtsil! Tuláakal ta beetaj yéetel naʼat; ¡a meyajeʼ tuláakal tuʼux ku yilaʼal!» (Salmo 104:24). *

Toʼon xaneʼ kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ. Maʼ xaaneʼ ken paakatnakoʼon teʼ kaʼanoʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ: «¿Máax beet tuláakal le baʼaloʼoboʼ?». Jéeoba, le Dios «Sen nojoch u páajtalil, bey xan u muukʼ[oʼ]» (Isaías 40:26).

K-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob u beetmaj Jéeobaoʼ, ¿bix u yáantkoʼon? Yaan óoxpʼéel bix u yáantkoʼon: 1) ku kʼaʼajsiktoʼon kʼaʼabéet k-yaabiltik le kuxtaloʼ; 2) ku péekskoʼon k-kaʼans tiʼ uláakʼ máakoʼob le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ, yéetel 3) ku péekskoʼon k-maas kʼaj óolt yéetel k-yaabilt le Máax beetmailoʼonoʼ.

Tiʼ wíinikeʼ yaan u páajtalil u yilik le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ, baʼaleʼ le baʼalcheʼoboʼ maʼ tu páajtal u beetkoʼob tumen letiʼobeʼ «minaʼan u naʼatoʼob» (2 Pedro 2:12). Yéetel k-ichoʼobeʼ ku páajtal k-ilik tuláakal le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Jéeobaoʼ. Yéetel k-xiknoʼobeʼ ku páajtal k-uʼuyik u jatsʼuts kʼaay le chʼíichʼoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ ku páajtal k-kʼaʼajsik tuláakal le jatsʼuts baʼaxoʼob uchaʼan ichil k-kuxtaloʼ. Le oʼolaleʼ, kex le kuxtal yaan bejlaʼa chuup yéetel muʼyajiloʼoboʼ, láayliʼ ku taasik kiʼimak óolaleʼ.

Le taatatsiloʼoboʼ ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken u yiloʼob u mejen paalaloʼobeʼ jatsʼuts u yilkoʼob le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ. ¿Máasaʼ le mejen paalaloʼ uts tu yich u naʼakloʼob tu kʼab le cheʼoboʼ, u báaxaloʼob yéetel le mejen baʼalcheʼoboʼ bey xan u molikoʼob conchas ken xiʼikoʼob jáal jaʼ? Tuláakal lelaʼ ku tsʼáaik tuʼux u kaʼansaʼaltiʼob tumen u taataʼob Máax beetmil tuláakal le kiʼichkelem baʼaloʼoboʼ. Yéetel ken kʼuchuk u naʼatoʼob baʼax oʼolal beetaʼan le kiʼichkelem baʼaloʼob tumen Jéeobaoʼ, maʼ xaaneʼ yaan u kanik u kanáantoʼob tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼob (Salmo 111:2, 10).

Wa ku jaʼakʼal u yóol máak yoʼolal le kiʼichkelem baʼaloʼob beetaʼanoʼoboʼ, baʼaleʼ wa maʼ tu tsʼáaik u nojbeʼenil tiʼ le Máax beetmailoʼoboʼ bey muutsʼul u yich máakeʼ. Le baʼax ku yaʼalik profeta Isaíasaʼ ku yáantkoʼon ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tsʼoʼok k-aʼalikoʼ: «¿Maʼ wa a wojéeltmajiʼ? ¿Mix wa juntéen a wuʼuyej? Yuumtsileʼ, [Dios] minaʼan xuʼulul tiʼ, letiʼ beetmail tuláakal yóokʼol kaab, maʼatech u jéesbal mix tech u kaʼanal; minaʼan xuʼulul tiʼ u naʼat» (Isaías 40:28).

Bey túunoʼ, tuláakal le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmaj Jéeobaoʼ, ku chíikbeskoʼob bukaʼaj nojchil u naʼat, u páajtalil yéetel le yaabilaj ku yuʼubik t-oʼolaloʼ. Ken xan k-il le kiʼichkelem baʼaloʼob beetaʼanoʼob yéetel ken k-il le jatsʼuts modos yaan tiʼ le Máax beetmailoʼoboʼ, k-aʼalik xan le baʼax tu yaʼalaj Davidaʼ:  «¡Yuumtsil, minaʼan uláakʼ [...] jeʼel bix techeʼ! ¡Minaʼan mix baʼal ka u ket a meyajoʼob!» (Salmo 86:8).

Tuláakal le máaxoʼob beetik baʼax u kʼáat Jéeoba Dioseʼ, mantatsʼ ku kiʼimaktal u yóoloʼob yoʼolal le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmajoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ kun xuʼulul u yantaltoʼon u páajtalil k-maas kʼaj óoltik Jéeoba yoʼolal le kiʼichkelem baʼaloʼob u beetmajoʼ (Eclesiastés 3:11). Bey túunoʼ jeʼex kun bin k-maas kʼaj óoltik le Máax beet tuláakal baʼaloʼ, yaan u maas nojochtal le yaabilaj k-uʼuyik tu yoʼolaloʼ.

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 32]

Ku kiʼikiʼtʼantaʼal le Máax beet tuláakal baʼaloʼ

Yaʼab tiʼ le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u naʼatoʼoboʼ ku kʼuchul u naʼatoʼobeʼ Dios beetmil tuláakal baʼal. Koʼoneʼex ilik baʼax ku yaʼalik jujuntúul tiʼ le máakoʼobaʼ:

«Le súutukiloʼob ku maas taasikten kiʼimak óolal ichil in meyajoʼ letiʼe ken kʼuchken in naʼat bix beetaʼanil upʼéel wa baʼaxoʼ, tsʼoʼoleʼ ken in naʼateʼ kin waʼalik: “Bey beetaʼanil tumen Diosoʼ”. Le oʼolaleʼ baʼax in kʼáateʼ ka kʼuchken in naʼat kex chéen upʼíit tiʼ le nukuch baʼaloʼob u beetmaj Diosoʼ.»—Henry Schaefer, u profesori Química.

«Le bix úuchik u yantal tuláakal baʼaloʼ, cada utúul máakeʼ jeʼel u páajtal u yaʼalik bix u tuklik úuchik u yantaloʼobeʼ, baʼaleʼ wa ku tuklik maʼ [Dios] beetoʼobeʼ, le baʼax ken u yaʼaloʼ maʼ chúukaʼaniʼ.»—Edward Milne, cosmólogo británico.

«K-ojleʼ tuláakal le baʼaloʼob yanoʼob teʼ kaʼan yéetel teʼ Luʼumaʼ jach maʼalob u meyajoʼob tumen Dios beetmailoʼob.»—Alexander Polyakov, matemático ruso.

«Ken kʼuchkoʼon k-naʼat bix u meyaj le baʼaloʼob yanoʼob teʼ kaʼan yéetel teʼ Luʼumaʼ, k-kʼaj óoltik bix u tuukul le Máax beetmailoʼoboʼ, yéetel ku páajtal k-tsolik bix u meyaj le baʼaloʼob u beetmajoʼ.»—Louis Agassiz, biólogo estadounidense.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

Pingüinos gentú (península antártica)

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 32]

U parquei Grand Teton (Wyoming, EE.UU.)

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 32]

Jack Hoehn/Index Stock Photography