Ken paakatnakecheʼ a wich yéetel a tsʼoʼomeleʼ ku múul meyajoʼob. Wa ka wilik junpʼéel frutaeʼ ka tuklik wa taak a jaantik wa maʼ. Wa ka wilik le kaʼanoʼ ka tuklik wa yaan u taal cháak. Wa ka wilik le letraʼobaʼ ka tuklik baʼax u kʼáat u yaʼaloʼob. Jeʼex k-ilkoʼ, le coloroʼoboʼ yaan baʼax u yiloʼob yéetel a kuxtal. ¿Baʼaxten?

Yoʼolal u coloril le frutaoʼ a wojel wa takʼan bey xan wa kiʼ. Yoʼolal u coloril le kaʼan yéetel le múuyaloʼoboʼ ka wilik bix kun máan le kʼiinoʼ. Le táan a xokik le tʼaanoʼob tsʼíibtaʼanoʼoboʼ a wichoʼobeʼ ku páajtal u yilkoʼob le letraʼobaʼ tumen yaan kaʼapʼéel coloroʼob. Le coloroʼob túunoʼ ku yáantkech a naʼat baʼax ka wilik ta baʼpach. Tsʼoʼoleʼ le coloroʼoboʼ yaan baʼax u yiloʼob xan yéetel le bix a wuʼuyikabaoʼ.

Ken xiʼikech maan tiʼ junpʼéel tiendaeʼ yaʼab u jejeláasil baʼaloʼob yaniʼ, baʼaloʼob yaan u letrailoʼob yéetel u coloroʼob utiaʼal a séeb ilkoʼob. Kex wa a wojel wa maʼeʼ, le máaxoʼob tsʼáa u color le baʼaloʼobaʼ ku yéeyikoʼob tubeel le coloroʼob utiaʼal a séeb ilkoʼob: wa xiibech wa koʼolelech, wa paalech wa nojoch máakech. Le j-men adornoʼob, j-men nookʼoʼob yéetel le artistaʼoboʼ u yojloʼob le coloroʼoboʼ jeʼel u péeksikoʼon k-man wa baʼaxeʼ.

Le coloroʼoboʼ yaan baʼax u kʼáat u yaʼaloʼob, según tuʼux kajaʼan máak yéetel baʼaxoʼob suuk u beetaʼal tu kaajal. Jeʼex tu luʼumil Asiaeʼ, yaan máakoʼobeʼ ken u yiloʼob le color chakoʼ ku tuukuloʼob tiʼ kʼiinbesajoʼob yéetel tiʼ u bin utsil tiʼ máak, baʼaleʼ tiʼ jujunpʼéel kaajoʼob tu luʼumil Áfricaeʼ le coloraʼ ku tsʼáaik naʼatbil yaan máax kíimi. Kex beyoʼ yaan jujunpʼéel coloroʼobeʼ junpʼéeliliʼ baʼax ku beetik u yuʼubik máak, kex jeʼel tuʼuxak kajaʼaneʼ. Koʼox tʼaan tiʼ óoxpʼéeliʼ.

CHAK. Le coloraʼ jach séeb u yilaʼal. Le chakoʼ ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ páajtalil, muukʼ, baʼateltáambal yéetel sajbeʼentsilil. Jach ku péeksik u yóol máak: jeʼel u séebkuntik u meyaj u nakʼeʼ, u séebkuntik u chʼaʼik u yiikʼ wa u séebkuntik u meyaj u puksiʼikʼal.

Teʼ Bibliaoʼ le tʼaan hebreo ku meyaj utiaʼal le chakoʼ ku taal tiʼ junpʼéel tʼaan u kʼáat u yaʼal «kʼiʼikʼ». Le coloraʼ letiʼe ku meyaj teʼ Biblia ken tʼaanak tiʼ juntúul x-kʼeban koʼolel ku kíimsik máakoʼob «kulukbal yóokʼol juntúul chak tsʼíitsʼik baʼalcheʼ chuup yéetel kʼaabaʼob utiaʼal u poʼochʼol Dios[oʼ]». Ku yaʼalik xaneʼ «le nookʼ u búukintmaj le koʼolel[oʼ] chak yéetel morado» (Apocalipsis 17:1-6).

YAʼAX. Le coloraʼ u contra le chakoʼ. Ku xaankúuntik u meyaj u nakʼ máak, yéetel ku jetsʼik u yóol. Le yaʼaxoʼ ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ jeʼelelil bey xan tiʼ jeetsʼelil. Ken k-il yaʼaxtʼubeʼen kʼáaxoʼob yéetel puʼukoʼob chuuptak yéetel yaʼax suʼukeʼ k-uʼuyik jeetsʼel k-óol. U libroil Genesiseʼ ku yaʼalikeʼ Dios beet u jóokʼol yaʼax suʼuk yéetel xíiwoʼob utiaʼal wíinik (Génesis 1:11, 12, 30).

SAK. Le coloraʼ yaʼab u téenel ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ sáasil, toj óolal yéetel limpieza. Ku beetik u tuukul máak tiʼ utsil, x-maʼ siʼipilil yéetel x-maʼ kʼasaʼanil. Le sakoʼ letiʼe color maas ku yaʼalaʼal teʼ Bibliaoʼ. Le máakoʼob yéetel le angeloʼob  tiʼ le náayoʼoboʼ u búukbesmubaʼob yéetel sak nookʼoʼob; leloʼ ku chíikbesik toj u kuxtaloʼob yéetel limpioʼob tu táan Dios (Juan 20:12; Apocalipsis 3:4; 7:9, 13, 14). Le sak tsíiminoʼob natʼaʼan tumen máakoʼob u búukintmoʼob nookʼoʼob de lino sak yéetel limpioeʼ ku chíikbeskoʼob junpʼéel baʼateltáambal toj tu táan Dios (Apocalipsis 19:14). Dioseʼ ku chʼaʼchiʼitik le color sak utiaʼal u yeʼesik bix u perdonaroʼ: «Kex tumen sen chak jopeʼen a kʼebaneʼexeʼ, teneʼ bíin in pʼat sen sak bey [nieveeʼ]» (Isaías 1:18).

Le bix u meyaj le color teʼ Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ Dioseʼ ku naʼatik baʼax ku yuʼubik máak ken u yil wa baʼax coloril. Jeʼex teʼ libro Apocalipsisoʼ ichil junpʼéel náayeʼ chíikbesaʼab baʼax kun ilbil teʼ kʼiinoʼobaʼ: baʼateltáambal, wiʼijil, yéetel kíimil yoʼolal kʼojaʼanil bey xan tumen minaʼan baʼal jaantbil. Utiaʼal k-séeb kʼaʼajsik le baʼaloʼobaʼ, teʼ náayoʼ ku yaʼalaʼaleʼ jejeláas u color le tsíiminoʼoboʼ.

Yáaxeʼ ku yilaʼal juntúul sak tsíimin; lelaʼ ku chíikbesik u toj baʼateltáambal Jesucristo. Tsʼoʼoleʼ ku yilaʼal juntúul tsíimin chak bey kʼáakʼeʼ; lelaʼ ku chíikbesik baʼateltáambaloʼob. Tu paach le tsíiminaʼ ku taal juntúul box tsíimin jach kʼaas, ku chíikbesik wiʼijil. Tu tsʼookeʼ ku yilaʼal «juntúul sakpileʼen tsíimin; le máax natʼmiloʼ u kʼaabaʼeʼ Kíimil» (Apocalipsis 6:1-8). U color le tsíiminoʼoboʼ maʼ chéen ku beetik k-uʼuyik bey táan u yúuchul le baʼax ku chíikbeskoʼoboʼ, baʼaxeʼ ku beetik k-séeb kʼaʼajsik le tsíiminoʼoboʼ bey xan baʼax u kʼáat u yaʼaloʼob.

Teʼ Bibliaoʼ yaʼab tuʼux ku yaʼalaʼal coloroʼob utiaʼal u beetik k-tuukul tiʼ le baʼax táan k-xokikoʼ. Dios, le Máax beet le sáasil, le color yéetel le ichoʼ, jach maʼalob u meyajtiʼ le coloroʼob utiaʼal u yáantkoʼon k-naʼat yéetel k-kʼaʼajs le baʼax k-xokik teʼ Bibliaoʼ. Le coloroʼoboʼ ku kʼexik bix k-uʼuyikba yéetel ku yáantkoʼon k-kʼaʼajs baʼaloʼob kʼaʼanaʼantak. Le coloroʼoboʼ junpʼéel u jatsʼuts siibal Dios ku yáantkoʼon utiaʼal ka kuxlakoʼon yéetel kiʼimak óolal.