Jéeobaeʼ letiʼe u jaajil Dios ku yaʼalik le Bibliaoʼ, letiʼe Máax beet tuláakal le baʼaxoʼob yanoʼ (Apocalipsis 4:​11). Letiʼe Dios ku adorartaʼal kaʼach tumen profeta Abrahán yéetel Moisésoʼ bey xan tumen Jesús (Génesis 24:27; Éxodo 15:1, 2; Juan 20:17). Letiʼ u Diosil «tuláakal yóokʼol kaab», maʼ u Diosil chéen junjaats máakoʼobiʼ (Salmo 47:2).

 Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ Jéeoba (Éxodo 3:​15; Salmo 83:18). Ku taal tiʼ junpʼéel tʼaan ich hebreo u kʼáat u yaʼal «u yúuchul». Yaʼab máakoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le kʼaabaʼaʼ u kʼáat u yaʼal «Letiʼ Beetik u Yúuchul». Le kʼaabaʼaʼ jach maʼalob u taal tiʼ Jéeoba tumen letiʼ beetmil tuláakal baʼal yéetel ku béeykuntik tuláakal baʼax ku chʼaʼtuklik u beetik (Isaías 55:10, 11). Le Bibliaoʼ ku yáantkoʼon k-kʼaj óolt le jatsʼuts modos yaantiʼoʼ, maases le yaabilajoʼ (Éxodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 Juan 4:8).

 Ich españoleʼ u kʼaabaʼ Dios yaan ich hebreooʼ ku tsʼíibtaʼal Jehová. Ich maayaeʼ ku tsʼíibtaʼal Jéeoba. Lelaʼ ku tsʼíibtaʼal kaʼach yéetel le kanpʼéel letraʼob yaan teʼ Tetragrámatonoʼ (יהוה), kʼaj óolaʼan yéetel le letraʼob YHWH. Kex maʼ jach ojéelaʼan bix u yaʼalaʼaleʼ úuch joʼopʼok u meyaj ich yaʼab idiomaʼob. Le yáax ka chíikpaj u kʼaabaʼ Dios ichil junpʼéel Biblia ich españoloʼ letiʼe ka tu traducirtaj Juan de Valdés u libroil Salmos tu añoil 1537. a

¿Baʼaxten maʼ jach ojéelaʼan bix u yaʼalaʼal u kʼaabaʼ Dios úuchjeakiliʼ?

 Úuchjeakileʼ kéen tsʼíibtaʼak le idioma hebreooʼ maʼatech u tsʼaʼabal vocaloʼobiʼ. Kéen xooknak le máakoʼob ich hebreooʼ ku tsʼáaikoʼob le vocaloʼob unaj u biskoʼ. Chéen baʼaleʼ ka tsʼoʼok u tsʼíibtaʼal le Tsʼíiboʼob ich hebreooʼ (Antiguo Testamento) jujuntúul judíoʼobeʼ káaj u tuklikoʼob maʼ uts ka aʼalaʼak u kʼaabaʼ Diosiʼ. Kéen u xokoʼob junpʼéel teksto ku taasik u kʼaabaʼ Dioseʼ ku kʼexkoʼob yéetel le tʼaanoʼob «Yuumtsil» wa «Dios». Ka máan kʼiineʼ yaʼabchaj máak bey u tuukuloʼ, le oʼolal xuʼul u meyaj u kʼaabaʼ Dios ka tuʼubsaʼab bix u yaʼalaʼal úuchjeakil. b

 Yaan máax aʼalikeʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ ku yaʼalaʼal kaʼach «Yahweh» («Yahvé»), chéen baʼaleʼ uláakʼoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ yaanal bix u yaʼalaʼal. Le Rollos del Mar Muertooʼ ku taasik junxóotʼ tiʼ u libroil Levítico ich griego tuʼux ku chíikpajal u kʼaabaʼ Dios bey Iao. Chéen baʼaleʼ uláakʼ úuchben máakoʼob tsʼíibnajoʼob ich griegoeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ jeʼel u páajtal xan u yaʼalaʼal Iaé, Iabé wa Iaoué. Pero u jaajileʼ maʼ ojéelaʼan wa bey u yaʼalaʼal u kʼaabaʼ Dios ich hebreooʼ. c

Baʼax ku yaʼalaʼal yoʼolal u kʼaabaʼ Dios

 Baʼax ku creertaʼal: Maʼ unaj u meyaj u kʼaabaʼ Dios teʼ Bibliaoʼ tumen maʼ ojéelaʼan jach bix u yaʼalaʼal kaʼach ich hebreoiʼ.

 U jaajil: Le baʼax ku yaʼalaʼalaʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ, kex jeʼel baʼalak idioma ka u tʼaan máakeʼ, Dioseʼ u kʼáat ka aʼalaʼak u kʼaabaʼ junpʼéeliliʼ bixi. Baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ ku tʼankubaʼob tu kʼaabaʼob jeʼex suukil ichil u idiomaʼoboʼ.

 Koʼox ilik bix u yaʼalaʼal kaʼach u kʼaabaʼ Josué, le juez israelitaeʼ. Maʼ xaaneʼ le sukuʼunoʼob kuxlajoʼob teʼ yáax siglo ku tʼankoʼob hebreooʼ ku yaʼalikoʼob kaʼach «Yeshúa», yéetel le ku tʼankoʼob griegooʼ «Iesous». Kex hebreo le kʼaabaʼaʼ teʼ Bibliaoʼ ku chíikpajal bix u yaʼalaʼal ich griego, lelaʼ ku yeʼesikeʼ le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ suuk u meyajtiʼob le kʼaabaʼob jeʼex u yaʼalaʼal ichil u idiomaʼoboʼ (Hechos 7:​45; Hebreos 4:8).

 Láayliʼ bey jeʼel u yaʼalaʼal yoʼolal bix u traducirtaʼal u kʼaabaʼ Diosoʼ. Le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ letiʼe ka yanak ichil le Bibliaoʼ maʼ letiʼe jach bix u yaʼalaʼal úuchjeakiloʼ.