1. Na wapi beto lenda zaba mambu yina tasalama na bilumbu kekwisa?

KETI nge metalaka ntete bansangu na televizio mpi kudiyula nde, ‘Inza yai kekwenda na wapi?’ Mambu ya mbi kesalama na kintulumukina kibeni na mpila nde ata muntu mosi ve lenda tuba na ntwala mambu yina tasalama mbasi. (Yakobo 4:14) Kansi, Yehowa mezaba mambu yina tasalama na bilumbu kekwisa. (Yezaya 46:10) Bamvula mingi na ntwala, Ndinga na yandi, Biblia, kutubilaka kaka ve mambu ya mbi yina kesalama na bilumbu na beto kansi mpi mambu ya mbote yina tasalama ntama mingi ve.

2, 3. Inki ngyufula balongoki kuyulaka Yezu, mpi nki mvutu yandi pesaka bo?

² Yezu Kristu kutubilaka Kimfumu ya Nzambi, yina tamanisa mambu ya mbi mpi takitula ntoto paladisu. (Luka 4:43) Bantu vandaka na mpusa ya kuzaba ntangu yina Kimfumu zolaka kukwisa. Yo yina, balongoki ya Yezu kuyulaka yandi nde: “Nki tavanda kidimbu ya kuvanda na nge ti ya nsuka ya ngidika ya bima?” (Matayo 24:3, NW) Yezu kutubilaka bo nde kaka Yehowa Nzambi mpamba muntu mezaba mpenza ntangu yina nsuka ya ngidika yai ya bima takwisa. (Matayo 24:36) Ata mpidina, Yezu kutubilaka na ntwala mambu yina zolaka kusalama na ntoto na ntwala mpenza nde Kimfumu  kunatila bantu ngemba mpi lutaninu ya kyeleka. Mambu ya yandi tubaka ke na kusalama bubu yai!

³ Na ntwala ya kutadila banzikisa ya kemonisa nde beto kezinga na “nsuka ya ngidika ya bima,” bika beto tadila na bunkufi bitumba mosi yina ata muntu mosi ve lendaka kumona. Yo salamaka na zulu, mpi mambu ya bitumba yina kubasisaka kele na bupusi na luzingu na beto.

4, 5. (a) Ntangu bo tulaka Yezu Ntotila, inki mambu kusalamaka na zulu ntama mingi ve na nima? (b) Na kutadila Kusonga 12:12, inki mambu bitumba yina kusalamaka na zulu zolaka kubasisa?

⁴ Kapu ya meluta ya mukanda yai kutendulaka nde Yezu Kristu kukumaka Ntotila na zulu na mvu 1914. (Tanga Daniele 7:13, 14) Ntama mingi ve na nima ya kubaka kiyeka ya Kimfumu, Yezu kusalaka kima mosi. Biblia ketuba nde: “Bitumba bwaka na kati ya zulu. “Mishele [zina yankaka ya Yezu] ti bawanzio na yandi bo nwanaka ti dragoni [Satana Dyabulu] ti bawanzio na yandi.” * Satana ti bawanzyo na yandi ya mbi, to bademo, kubelaka bitumba yina mpi bo losaka bo na ntoto. Bana ya kimpeve ya kwikama ya Nzambi kuyangalalaka sambu bo kulaka Satana ti bademo na yandi. Kansi, bantu zolaka ve kumona kyese ya mutindu yina. Na kisika ya kumona kyese, Biblia kutubaka na ntwala nde: “Mawa mingi na ntoto . . . sambu Satana me kwisa kukulumuka kuna na beno; yandi me dasuka, sambu yandi me zaba nde ntangu mingi ve me bika na yandi.”​—Kusonga 12:7, 9, 12.

⁵ Tala mambu yina bitumba yina kusalamaka na zulu zolaka kubasisa. Na makasi na yandi, Satana zolaka kunata mawa na bantu yina kele na ntoto. Mutindu nge tamona yo, ntangu yai beto kezinga na ntangu yina ya mawa. Kansi yo tazinga “ntangu mingi ve.” Ata Satana mezaba yo. Biblia kebingaka ntangu yai nde “bilumbu ya nsuka.” (2 Timoteo 3:1) Yo kepesa beto kyese mpenza na kuzaba nde ntama mingi ve, Nzambi takatula bupusi ya Satana na ntoto! Bika beto tadila  ndambu ya mambu yina Biblia kutubaka na ntwala ya ke na kusalama ntangu yai. Mambu yai kendimisa nde beto kezinga na bilumbu ya nsuka mpi nde ntama mingi ve Kimfumu ya Nzambi tapesa bantu yina kezolaka Yehowa balusakumunu ya kukonda nsuka. Ntete, bika beto tadila mambu iya ya kidimbu yina Yezu kutubaka nde yo tasalama na ntangu ya beto kezinga.

6, 7. Inki mutindu bangogo ya Yezu ya metala bamvita mpi nzala ke na kulungana bubu yai?

⁶ “Bantu ya nsi ya nkaka ta kwisa kunwanisa bantu ya nsi ya nkaka, bantu ya kimfumu ya nkaka ta kwisa kunwanisa bantu ya kimfumu ya nkaka.” (Matayo 24:7) Bo mefwaka bamilio ya bantu na bitumba yina kusalamaka na mvu-nkama yina meluta. Muntu mosi ya Angleterre ya kelongukaka mambu ya melutaka kusonikaka nde: “Bo mefwaka bantu mingi na mvu-nkama ya 20 kuluta na bamvu-nkama yonso. . . . Yo vandaka mvu-nkama mosi yina bamvita vandaka kulandana, katula kaka bansungi fyoti mpamba ya nkufi yina bamvita ya kuyidika mbote vandaka kusalama ve.” Rapore ya mekatuka na Worldwatch Institute ketuba nde: “Ntalu ya bantu yina kufwaka na mvita na mvu-nkama [ya 20] meluta mbala tatu ntalu ya bantu yina kufwaka na bamvita yonso yina kusalamaka banda  na mvu-nkama ya ntete ya Ntangu na Beto tii na 1899.” Bantu kuluta bamilio 100 mefwaka na bamvita banda na mvu 1914. Ata beto lenda bakisa mawa ya kuvidisa muntu mosi ya beto vandaka kuzola na mvita, beto lenda bakisa mpenza ve mpasi mpi mawa yina bamilio mingi ya bantu yina mefwisaka bantu ya bo vandaka kuzola kemonaka.

⁷ “Nzala ta vanda mingi mpenza.” (Matayo 24:7) Bantu yina kesalaka bansosa ketubaka nde bantu basisaka madya mingi kibeni na bamvu 30 yina mekatuka kuluta. Ata mpidina, nzala kele kaka sambu bantu mingi kele ve ti mbongo ya kufwana sambu na kusumba madya to ntoto sambu na kukuna bimenina. Bamilio mingi ya bantu kedyaka ve mbote konso kilumbu. Kimvuka Yina Ketalaka Mambu ya Mavimpi na Inza ketuba nde nzala kevandaka na kisina ya lufwa ya bana kuluta bamilio tanu konso mvula.

8, 9. Inki kemonisa nde bambikudulu ya Yezu ya metala kunikana ya ntoto mpi bamaladi kelungana?

⁸ “Ntoto ta nikana ngolo.” (Luka 21:11) Kimvuka mosi (U.S. Geological Survey) ketuba nde konso mvula ntoto lenda nikana kiteso ya bambala 19. Yo kevandaka ti ngolo ya kufwana sambu na kufwa banzo mpi kupanza ntoto. Na mwayene, kunikana ya ntoto ya ngolo yina lenda bebisa banzo kesalamaka mbala mosi konso mvula. Barapore ya beto kele na yo kemonisa nde kunikana ya ntoto mefwaka bantu kuluta bamilio  zole banda 1900. Kimvuka yankaka ketuba nde: “Kutoma na mambu ya siansi mekulumusaka fyoti mpamba ntalu ya bantu yina kefwaka.”

⁹ “Maladi ya mbi ta vanda.” (Luka 21:11) Ata kuyela mesalamaka mingi na mambu ya kusansa bantu, bamaladi ya ntama mpi ya mpa kelanda na kufwa bantu. Rapore mosi ketuba nde bamaladi 20 ya mezabanaka mbote​—na kati na yo tuberculose, malaria, ti kolera—​mepanzana mingi kibeni na bamvula kumi yina mekatuka kuluta, mpi yo mekuma mpasi mingi na kubelula bamaladi yankaka ti bankisi ya minganga. Ya kyeleka, kiteso ya bamaladi ya mpa 30 mebasikaka. Yankaka na kati na yo kele ve ti nkisi yina lenda belula yo mpi yo kefwaka bantu.

10. Inki bikalulu yina 2 Timoteo 3:1-5 kutubilaka na ntwala nge kemona bubu yai na bantu?

¹⁰ Biblia kutendulaka kaka ve mambu ya nene yina zolaka kusalama na inza, kansi yo tubaka mpi na ntwala nde bilumbu ya nsuka tazabana na nsoba na bikalulu ya bantu. Ntumwa Polo kutendulaka mutindu bantu tavanda na kimvuka. Na 2 Timoteo 3:1-5, beto ketanga nde: “Na bilumbu ya nsuka ta vanda mpasi mingi.” Polo tubaka nde bantu ta

• zolaka bantu ya nkaka ve

• zolaka kaka mbongo

•   tulaka ntu-ngolo na batata ti bamama na bo

• zitisaka mambu ya Nzambi ve

• vandaka nku mingi

• waka makasi nswalu

• zolaka kusala bantu ya nkaka mpasi

• zolaka kiese ya nsi-ntoto, kansi Nzambi ve

• songaka na meso ya bantu nde bo kele na kinzambi, kisi na ntima na bo, bo ke buyaka ngolo ya kieleka ya kinzambi

11. Inki mutindu Nkunga 92:8 ketendula mambu yina takumina bantu ya mbi?

¹¹ Keti bantu mekumaka mutindu yai na kisika ya nge kezingaka? Ntembe kele ve nde bo mekumaka mutindu yina. Bantu yina kele ti bikalulu ya mbi kele na bisika yonso. Dyambu yai kemonisa nde ntama mingi ve Nzambi tasala kima, sambu Biblia ketuba nde: “Bantu ya mbi lenda yela bonso matiti, babandi lenda zinga mbote, kansi bo ta fwa kimakulu.”​—Nkunga 92:8.

12, 13. Inki mutindu “nzayilu ya kyeleka” mekumaka mingi na ‘ntangu yai ya nsuka’?

¹² Kaka mutindu Biblia kutubaka, bilumbu ya nsuka kele mpenza ya  kufuluka ti mawa. Kansi, na kati ya inza yai ya mubulu, mambu ya mbote kele na kusalama na kati ya bansambidi ya Yehowa.

¹³ Mukanda ya Daniele kutubaka nde “nzayilu ya kyeleka takuma mingi.” Yo zolaka kusalama nki ntangu? Na “ntangu ya nsuka.” (Daniele 12:4, NW) Mingimingi banda na 1914, Yehowa mesadisaka bantu yina kevandaka mpenza ti mpusa ya kusadila yandi na kubakisa Biblia mbotembote. Bo kebakisaka mbote kuluta bakyeleka ya mfunu ya metala zina ya Nzambi mpi lukanu na yandi, kimenga ya nkudulu ya Yezu Kristu, nkadilu ya bafwa, mpi lufutumuku. Dyaka, bansambidi ya Yehowa melongukaka na kuvanda ti luzingu yina kenatilaka bo mambote mpi kepesaka Nzambi lukumu. Bo mebakisaka mpi pwelele kisalu ya Kimfumu ya Nzambi mpi mutindu yo tayidika mambu na ntoto. Inki bo kesalaka ti nzayilu yai? Ngyufula yai kenata beto na mbikudulu yankaka yina ke na kulungana na bilumbu yai ya nsuka.

14. Kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu mepanzanaka na nki kiteso bubu yai, mpi banani kesalaka yo?

¹⁴ Na mbikudulu na yandi ya ketadila “nsuka ya ngidika ya bima,” Yezu Kristu kutubaka nde: “Bo tasamuna nsangu yai ya mbote ya kimfumu na ntoto ya mvimba.” (Tanga Matayi 24:3, 14) Na ntoto ya mvimba, na bansi kuluta 230 mpi na bandinga kuluta 400, bo ke na kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu, disongidila Kimfumu kele inki, inki yo tasala, mpi nki mutindu beto lenda baka balusakumunu na yo. Bamilio ya Bambangi ya Yehowa kesamunaka na kikesa yonso nsangu ya mbote ya Kimfumu. Bo mekatuka na “bansi yonso mpi na makanda yonso mpi na mabuta yonso mpi na bandinga yonso.” (Kusonga 7:9) Bambangi kelongukaka Biblia ya ofele na banzo ti bamilio ya bantu yina kezola kuzaba mambu yina Biblia kelongaka mpenza. Mbikudulu yai kelungana na mutindu mosi ya kuyituka kibeni, mingimingi sambu Yezu kutubaka nde “bantu yonso ta menga” Bakristu ya kyeleka!​—Luka 21:17.

15. (a) Keti nge kendima nde beto kezinga na bilumbu ya nsuka, mpi sambu na inki? (b) “Nsuka” tatendula nki sambu na bantu yina kesalaka kimbeni ti Yehowa mpi sambu na bantu yina kelemfukilaka luyalu ya Kimfumu ya Nzambi?

¹⁵ Sambu bambikudulu mingi kibeni ya Biblia ke na kulungana bubu yai, keti nge kendima ve nde beto kezinga na bilumbu ya nsuka? Kana bo longa nsangu ya mbote na kiteso yina Yehowa mezola, “nsuka” takwisa mpenza. (Matayo 24:14) “Nsuka” ketendula ntangu yina Nzambi takatula mambi na ntoto. Sambu na kufwa bantu yonso yina kesala kimbeni ti Yandi na luzolo yonso, Yehowa tasadila Yezu ti bawanzyo ya ngolo. (2 Tesalonika 1:6-9) Satana ti bademo na yandi takusaka dyaka ve makanda. Na nima, Kimfumu ya Nzambi tapesa balusakumunu mingi kibeni na bantu yonso yina kelemfukila luyalu na yo ya lunungu.​—Kusonga 20:1-3; 21:3-5.

16. Yo tavanda mbote nde nge sala inki?

¹⁶ Sambu nsuka ya ngidika ya Satana mefinama, beto fwete kudiyula nde, ‘Mono fwete vanda kesala inki?’ Yo kele mbote na kulanda na kulonguka mambu mingi ya metala Yehowa mpi mambu yina yandi kelombaka sambu na beto. (Yoane 17:3) Vanda longoki ya mbote ya Biblia. Vanda ti kikalulu ya kuvukana mbala na mbala ti bantu yina kesosaka kusala luzolo ya Yehowa. (Tanga Baebreo 10:24, 25) Baka nzayilu mingi yina Yehowa Nzambi mepesaka bantu na inza ya mvimba, mpi sala bansoba yina kele mfunu na luzingu na nge na mpila nde Nzambi kundima nge.​—Yakobo 4:8.

17. Sambu na nki lufwa ya bantu ya mbi tabwila bantu mingi na kintulumukina?

¹⁷ Yezu kutubaka nde bantu mingi tabuya na kundima banzikisa yina kemonisa nde beto kezinga na bilumbu ya nsuka. Lufwa ya bantu ya mbi takwisa mbala mosi na kintulumukina. Mutindu muyibi kekwisaka na mpimpa, yo tabwila bantu mingi na kintulumukina. (Tanga 1 Tesalonika 5:2) Yezu kukebisaka nde: “Mambu yina bwaka na ntangu ya Noa, yo ta bwa mpi mutindu mosi ntangu Mwana-muntu ta kwisa. Na bilumbu yina, ntangu masa vandaka me fuluka mingi  ntete ve na ntoto, bantu vandaka kudia, kunwa, kukwelana tii na kilumbu yina ya Noa kotaka na maswa. Bo vandaka kuzaba kima ve tii kuna masa fulukaka mingi na ntoto yonso; masa yina nataka bo yonso na lufwa. Ntangu Mwana-muntu ta kwisa, yo ta vanda mutindu mosi.”​—Matayo 24:37-39.

18. Inki lukebisu ya Yezu beto fwete zitisa?

¹⁸ Yo yina, Yezu kuzabisaka bawi na yandi nde: “Beno keba! Beno lenda yindula ve na kusala bafete konso ntangu to na kulauka malafu, beno lenda yindula bampasi ya luzingu yai ve; kana ve, kilumbu yina ta kwisila beno na kintulumukina. Sambu yo ta kwisila bantu yonso yina kele na nsi-ntoto ya mvimba bonso mutambu. Beno lala mpongi ve, beno samba Nzambi ntangu yonso, mpidina beno ta baka ngolo ya kutina mambu yonso yina ta bwa. Beno ta baka mpi ngolo ya kutelama [bonso bantu ya mendimama] na meso ya Mwana-muntu.” (Luka 21:34-36) Yo kele mbote na kuzitisa bangogo yai ya Yezu. Sambu na inki? Sambu bantu yina ya Yehowa Nzambi mpi ya “Mwana-muntu,” Yezu Kristu, kendima kele ti kivuvu ya kuguluka na nsuka ya ngidika ya bima ya Satana mpi ya kuzinga kimakulu na inza ya mpa ya kitoko yina mefinama!​—Yoane 3:16; 2 Piere 3:13.