Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NKONKO YA BABADI . . . 

Nowele mmubi ku tshinyi?

Nowele mmubi ku tshinyi?

Katshia anu ku kale, bantu batu bangata Nowele bu difesto dia bena Kristo, bua kusekelela diledibua dia Yezu. Kadi mikiya idibu benzamu idi itusaka bua kudiebeja bua tshinyi mbasuikakaje difesto edi ne diledibua dia Yezu.

Bumue bualu budi ne: bantu batu badifuikakajila muntu udibu babikila ne: pere Nowele. Pere Nowele wa lelu udi musangale ku mêsu, muikale ne muedi mutoke ne matama a bijengu, ntshimfuanyi tshia madisuisha tshivuabu benze kudi bena kumpanyi kampanda wa maluvu ku Amerike wa ku Nord mu 1931. Mu bidimu bia 1950 bamue bantu ba mu Brésil bakajinga bua kushintulula mpala wa pere Nowele bua kupingajapu muntu wa mu mianu ya kuabu uvuabu babikila ne: Kaku wa mu Inde. Ntshinyi tshiakenzeka? Mulongeshi wa tshikunda kampanda diende Carlos Fantinati udi wamba ne: “Pere Nowele wakatshimuna Kaku wa mu Inde, kutshimunaye ne Yezu muana, kuluaye tshimfuanyi tshia difesto dia mu dia 25/12.” Kadi, anu mianu bu mudi wa pere Nowele ke bualu bubi budiku bua Nowele anyi? Bua kuandamuna, tuanji kupingana mu malu a bena Kristo ba kumpala.

Mukanda kampanda udi wamba ne: “munkatshi mua bidimu 200 katshia buena Kristo buatuadija, bantu kabavua bitaba nansha kakese bua kusekelela mifikilu ya diledibua dia bantu bavua bafuile ditunga anyi tshitendelelu tshiabu anyi bua Yezu.” (Encyclopedia Britannica) Bua tshinyi? Bena Kristo bavua bamona disekelela mafesto a diledibua bu tshilele tshia bampankano, mbualu buvuabu babenga ne muoyo mujima. Mu bulelela, kakuena muaba nansha umue mu Bible udibu batele dituku divua Yezu muledibue.

Tshikandakanda kampanda tshidi tshiamba ne: nansha muvua bena Kristo babenga ne muoyo mujima tshilele tshia disekelela mifikilu ya diledibua, mu bidimu bia 300 Ekeleziya wa Katolike wakabueja difesto dia Nowele. Ekeleziya wakajinga bua kukolesha dipangadika edi pa kumbusha bintu bivua bibapangisha, mmumue ne: bitendelelu bia bampangano bena Lomo ne mafesto abi a disekelela tshikondo tshitu butuku bule kupita munya. Tshidimu tshionso mu dia 17/12 too ne mu dia 1/1, “bena Lomo ba bungi bavua badia, banua, balongolola manaya, basanka, benda mu njila ne badisangisha bua kukukuila nzambi yabu mikaji.” (Christmas in America, by Penne L. Restad.) Mu dia 25/12 bena Lomo bavua basekelela diledibua dia Dîba didi kadiyi kutshimuna. Bu muvua Ekeleziya muteke Nowele dituku adi, bakasaka bena Lomo ba bungi bua kusekelela diledibua dia Yezu pamutu pa dia dîba. Tshikuabu tshikandakanda tshidi tshiamba ne: bena Lomo “bavua kabidi basue bikole bintu bivuabu benza nabi mafesto au. Mu bulelela, bavua batungunuka ne kulengeja dituku dipiadipia edi ne bintu bia kale.”

Nunku, mbimueneke patoke ne: difesto dia Nowele ndibi nangananga bualu ndiumbukile ku malu mabi. Stephen Nissenbaum wakafunda mu mukanda wende mukuabu ne: Nowele “ndifesto dia bampangano divuadika tshimuenekelu tshia buena Kristo.” Nunku, difesto dia Nowele didi dipendeshisha Nzambi ne Muanende Yezu Kristo. Mbualu budi kabuyi anu ne mushinga menemene anyi? Bible udi webeja ne: “Mmalanda kayi adi pankatshi pa buakane ne dishipa dia mikenji? Anyi ndipetangana kayi didi pankatshi pa butoke ne mîdima?” (2 Kolinto 6:14) Anu mudi mutshi mukole wowu mumane kukonyangala, Nowele mmumane kukonyangala, ‘kakuyi mushindu wa kumululamija’ nansha.​—Muambi 1:15.