Ir al contenido

Ir al índice

CREEYNIYOJKUNAMANTA YACHAKUNAPAJ | JOSÉ

¿Noqaqa Dioschu kani?

¿Noqaqa Dioschu kani?

JOSETA rikushawajpis jina tʼukuriy. Chʼisiyaykushanña, Josetaj huertanpi kashan. Ichá chaypeqa imaymana sachʼas, plantasniyoj qochaspiwan tiyan. Wasinmantaqa, ichá faraonpa wasinpis rikukun. Wasinpitaj wawan Manasés, sullkʼitan Efrainta pujllachishan. Wawasninta asirejta uyarispaqa, ichá yuyashan warminpis wawasninwan asirishasqanta. Sonqonpitaj nin: “Diosqa mayta bendeciwan”, nispa.

Joseqa kuraj wawanman Manasés sutita churarqa. Chaytaj “Qonqachej” niyta munan (Génesis 41:51). Payqa familianmanta, wasinmantawan yuyarikuspa mayta llakikoj. Jinapis Diosqa tukuy imapi yanaparqa. Chaytaj llakiyninta ichá pisiyacherqa. Payqa hermanosnin chejnisqankurayku, ajinapi kasharqa. Paytaqa ñakʼaricherqanku, wañuchiytataj munarqanku, esclavo chayri wata runa kananpajtaj vendeykorqanku. Chaymantapacha kausaynenqa may llakiy karqa. Watasta esclavo karqa, carcelman wisqʼaykorqanku, cadenaswanpis wataykorqanku. Jinapis chayqa cuentollaña. Imajtinchus Josetaqa Egipto llajtata kamachinanpaj churarqanku. Faraonlla paymanta aswan kuraj karqa. *

Jehovaj nisqanqa juntʼakusharqa. Qanchis watastasña, chajrasqa Egiptopi sumajta poqorqa. Josetajrí cosechasmanta puchoj trigosta waqaychacherqa. Chantapis Egiptomanta Asenat sutiyoj warmiwan casarakorqa. Chay warminpitaj iskayña wawasnin karqa. Jinapis Canaán llajtapi kaj familianta manapuni qonqayta aterqachu. Tatan Jacobta, sullkʼitan Benjamintapis mayta faltachaj. Joseqa ichá tapurikorqa: “¿Imayná tataywan Benjaminwan kashankuri? Hermanosniyrí, ¿sajrasllapunichu kanku? ¿Paykunawan tinkukapuymanchu?”, nispa.

Familiayki Josej familian jina chejninakuyrayku, envidiarayku chayri waj imasrayku tʼaqanasqa kashan chayqa, José familianta yanapasqanmanta yachakuy mayta yanapasonqa.

“RISPA, JOSEMANTA MAÑAKAMUYCHEJ”

Joseqa ashkha ruwanasniyoj karqa, watastaj ima jina riporqa. Jehová faraonman mosqoypi nisqanman jina, qanchis watasta chajras sumajta poqosqantawan, qanchis yarqhay watasñataj qallarerqa. ¡Niña imapis poqorqachu! Tukuynin nacionespitaj yarqhay karqa, “Egiptollapi mana” (Génesis 41:54). Imaraykuchus Diospa yanapayninwan José mosqoykunata sutʼincharqa, tukuy imatataj allin yuyaywan ruwarqa.

José llampʼu sonqo kasqanrayku, Jehovaqa tʼukuna imasta ruwacherqa

Manachus Joseqa, egipcios yarqhaymanta wañunkuman karqa. Chayraykuchá Joseta jatunpaj qhawaj kanku. Paytaj Jehovata jatunchanankuta munarqa. Noqanchejpis uj imata allinta ruwayta yachanchej chayqa, ama jatunchakunachu. Astawanpis yachasqanchejwan, Jehovata llampʼu sonqowan sirvina. Paytaj tʼukuna imasta ruwachiwasun.

Yarqhayqa Egiptopipis astawan yapakorqa. Chayrayku faraonmanta yanapata mañakorqanku. Faraontaj nerqa: “Rispa, Josemanta mañakamuychej, ruwaychejtaj paypa nisqanta”, nispa. Josetaj pirwasta kicharerqa, egipciostaj mikhunata rantikorqanku (Génesis 41:55, 56).

Josej familian tiyakorqa chay Canaán llajtapi, waj llajtaspi ima yarqhayqa sinchʼi karqa. Chayrayku Jacob, Egiptopi mikhuna kasqanta yachaytawan, wawasninta rantimojta kacharqa (Génesis 42:1, 2).

Jacobqa tukuy qhari wawasninta Egiptoman kacharqa. Benjaminllata mana. Ichá Josemanta yuyakushallarqapuni. Paytaqa hermanosninta watukojllata kacharqa, niñataj rikukaporqachu. Josej hermanosnenqa, yawarchasqa pʼachallantaña payman rikucherqanku. Llullakuspataj sajra animal wawanta mikhuykusqanta nerqanku (Génesis 37:31-35).

JOSEQA MOSQOKUSQANTA YUYARIKORQA

Jacobpa wawasnenqa karutaña riytawan, Egiptoman chayarqanku, watukorqankutaj maypichus trigota vendeshasqankuta. Paykunamantaj kuraj kamachej Zafnat-paneawan parlarimunankuta nerqanku. Chay kamachejqa, José karqa (Génesis 41:45). Joseta rikuspa, ¿rejserqankupachachu? Mana. Paykunaqa Egiptomanta kamachejwan parlashasqankuta yuyarqanku. Trigota vendechikuyta munaspataj, Josej “ñawpaqempi kʼumuykorqanku, pampaman umankuta chayachinankukama” (Génesis 42:5, 6).

Joseqa hermanosninta rikuytawan rejserqapacha. Ñaupaqenman kʼumuykukushajtinkutaj, jovencitullaraj kashaspa mosqokusqanta yuyarikorqa. Biblia nin: “Yuyarikorqa paykunamanta mosqokusqasninta”, nispa (Génesis 37:2, 5-9; 42:7, 9). ¿Imatá José ruwarqa? ¿Usqhayllatachu hermanosninta abrazaykorqa? Chayrí, ¿vengakorqachu?

Ima kajtinpis, Joseqa sonqonta ñitʼiykukorqa. Nerqanchej jina, Jehová munarqa Jacobpa wawasninmanta ashkha naciones rikhurinankuta. Chaytaj juntʼakusharqa (Génesis 35:11, 12). Hermanosninchus sajras, envidiosos imallapuni kankuman karqa chayqa, Diospa munaynin mana juntʼakunmanchu karqa. José vengakunman karqa chay, ¿imataj Benjaminmanta, tatanmanta ima kanman karqa? Joseqa ni yachallarqapischu kausashasqankutaraj. Chayrayku ni imata hermanosninman willananta yuyaychakorqa. Ajinamanta imaschus sonqonkupi kasqanta yachananpaj, Jehovaj munayninman jinataj ruwananpaj.

Ichapis ni jaykʼaj ajinapi rikukusunchu. Jinapis ashkha familiaspeqa, chʼajwas chayri tʼaqanakuy kanpuni. Ajinapi rikukuspa, ichapis mana tʼukurispalla imatapis ruwayta munasunman. Chay jina llakiypi kaspaqa, José jina ruwana, imatachus Jehová ruwananchejta munasqanta yachananchejpajtaj kallpachakuna (Proverbios 14:12). Familianchejpi allinta kausakuna kajtinpis, Jehovawan, Churin Jesuswan ima allinpi kana tiyan (Mateo 10:37).

“KAYWAN YACHASAJ”

Joseqa hermanosninpa sonqonta rejsiyta munaspa, usqhayllata yuyaychakorqa imatachus ruwananta. Hebreoman tijrachej runanejta, paykunaman nerqa: “Qhawarajkuna kankichej”, nispa. Paykunatajrí mana tumpachikunankupaj familiankumanta, wasinkupi qhepakoj sullkʼitankumantapis parlarqanku. Joseqa maytachá kusikorqa hermaniton kausashasqanmanta. Paykunamantaj nerqa: “Kunanqa kaywan yachasaj [...]. Kaymanta mana llojsinkichejchu, chay sullkʼa kaj wawqeykichejta kachachimunaykichejkama”, nispa. Pisi pʼunchaykunamantataj kachaporqa. Benjaminta pusamunankupajtaj ujninkuta garantiata jina qhepacherqa (Génesis 42:9-20).

Josej hermanosnenqa Zafnat-panea parlayninkuta mana entiendesqanta yuyarqanku. Chayraykutaj 20 watas ñaupajta ruwasqankumanta paykuna ukhu ninakusharqanku: “Cheqamanta noqanchejqa wawqenchejta mana allintachu ruwarqanchej, juchallikorqanchej. Mana payta khuyarqanchejchu, may jinata waqashajta rikushaspa. Chayrayku kunanqa noqanchejmanñataj kay llakiy chayamuwanchej”, nispa. Josetajrí parlasqankuta entienderqa, qayllankumanta ithiriytawantaj “maytapuni waqarikorqa” (Génesis 42:21-24). Payqa allinta yacharqa, sonqomantapacha pesachikoyqa, mana pantasqanchejta reparakuyllachu kasqanta. Chayrayku yuyaychakusqanman jina ruwallarqapuni.

Simeonta presochacherqa, waj hermanosnintataj Canaanman kachaporqa. Qolqenkutapis sapa ujpa costalninkuman pakayllamanta churaykucherqa. Hermanosnenqa wasinkuman chayaytawan, tatankuman tukuy imata willarqanku. Tatankuta mayta rogarikuspataj Benjaminta Egiptoman pusarqanku. Josej wasinpiña kaspataj, ujnin kamachinman qolqenkuta costalesninkupi tarisqankuta willarqanku, kutichipuyta munasqankutataj nerqanku. Chantapis waj qolqetawan rantikunankupaj apakusqankuta nerqanku. Chay ruwasqanku allin kajtinpis, hermanosnin ñaupajta jinallapunichus, manachus kasqankuta yachayta munarqa. Benjaminta rikuspataj ñakʼayllata sonqonta ñitʼiykukorqa, tukuyninkutataj jatun mikhuyman wajyarerqa. Chantá wasinkuman kutipojta saqerqa. Jinapis ujnin kamachinman nerqa: “Qolqe copayta sullkʼa kajpa costalninman churaykunki”, nispa (Génesis 42:26–44:2).

Joseqa hermanosnin ripusqankutawan copanta kutichinpunankupaj maskʼachimorqa. Benjaminpa costalninpi copanta tariytawantaj, suwamanta tumparqanku, tukuyninkutaj Josej wasinman kutirerqanku. Ajinamanta Joseqa ñaupajta jinallapunichus manachus hermanosnin kasqankuta allinta yachayta aterqa. Josej wasinpiña, Judá nerqa: “Kunanqa makiykipi kayku; wata runasniyki kasqayku”, nispa. Josetajrí nerqa: “Mayqenniykichejpapichá copay rikhurin, chay kajlla wata runay kanqa”, nispa (Génesis 44:2-17).

Judatajrí sonqonmantapacha nerqa tatankoqa “maytapuni chay wawanta munakusqanta, pay kʼatataj kawsashasqanta uj mamayojmanta”. Chay nisqanqa Josej sonqonta wawayacherqachá. Imajtinchus Josewan Benjaminwanqa uj mamayojlla karqanku. Mamankoqa Raquel karqa, Benjamín nacekushajtintaj wañuporqa. Joseqa tatan jinallataj maman Raquelta munakorqa. Ichapis chayrayku Benjaminta mayta munakorqa (Génesis 35:18-20; 44:20).

Judaqa Benjaminpa cuentanmanta esclavo jina qhepakunanta Joseman nerqa. Chaymantataj sonqomantapacha nerqa: “Imaynatataj kunan noqaqa mana paywan chayasajri? Mana pay noqaykuwan kutipojtenqa, mana rikuyta munanichu tatay llakiywan, tʼukuwan ima japʼichikunanta”, nispa (Génesis 44:18-34). Arí, Judaqa manaña ñaupajta jinachu karqa. Payqa mana pesachikullarqachu, manaqa wajkunata ñaupajman churarqa, kʼacha, khuyakuyniyoj ima karqa.

Joseqa hermanosnin sonqomantapacha pesachikusqankuta repararqa

Joseqa niña sonqonta ñitʼiykukuyta aterqachu. Chayrayku kamachisninta llojsichiytawan, mayta waqarikorqa. Jatunmanta waqasqanqa, faraonpa wasinkama uyarikorqa. Chantá José nerqa: “Noqa kani José, qankunaj wawqeykichej” nispa. Hermanosnenqa ni imata ruwayta aterqankuchu. Chaymantataj Joseqa sapa uj hermanonta muchʼaykorqa, abrazaykorqataj. Ajinamanta paykunaqa José perdonasqanta yacharqanku (Génesis 45:1-15). Joseqa Jehová jinapuni khuyakorqa. Jehovataj perdonanapaj wakichisqa kashan (Salmo 86:5). Noqanchejrí, ¿kikintachu ruwanchej?

“KAWSASHAJTA TARIPAKAPUYKI”

Faraonqa Josej kausayninmanta yachaytawan, tatanta, tukuynin familiantawan Egiptoman pusamunanta Joseman nerqa. Ajinamanta payqa pisi tiemponman tatanwan tinkorqa. Jacobqa waqarikuspa “noqa kikiy ñawisniywan rikukapuyki, kawsashajta taripakapuyki. Kunanqa atini wañupuyta”, nispa nerqa (Génesis 45:16-28; 46:29, 30).

Chaymanta Jacobqa 17 watastawanraj Egiptopi kausakorqa. Niraj wañupushaspataj 12 wawasninta bendicerqa, imachus paykunamanta kanantawan willarqa. Aswan sullkʼa wawanpa kurajnin Josemanqa, kuraj churiman jaywanan karqa chay herenciata qoporqa. Chantapis Israelpa 12 ayllusninmanta iskayqa, Josemanta jamunanta nerqa. ¿Imataj Jacobpa tawa kaj wawan Judamanta karqa? Payqa tukuy hermanosninmanta astawan pesachikorqa. Chayraykutaj Jacobqa paymanta Mesías, nisunman Cristo jamunanta nerqa (Génesis 48, 49 capítulos).

Jacobqa 147 watayoj wañuporqa. Wañupusqantawantaj Josej hermanosnenqa paykunamanta vengakunanta yuyarqanku. Josetajrí mana llakikunankupaj nerqa: “Dios noqata kachamuwan qankuna ama tukukunaykichejpaj [...]. Ama chaymantaqa llakikuychejchu. Mana noqaqa Diospis kayman jina oqharikuymanchu”, nispa (Génesis 15:13; 45:7, 8; 50:15-21). Josepajqa Jehovalla sumaj Juez karqa. Chayrayku Jehová hermanosninta perdonarqaña chayqa, ¿imapajñá ñakʼarichinman karqa? (Hebreos 10:30).

Qanrí, ¿perdonayta atillankichu? Pillapis sonqonchejta nanachiyta munaspapuni imatapis ruwajtin, mana perdonayta atillanchejchu. Jinapis pesachikojtin perdonasun chayqa, sonqonchejta tiyaykuchisun, perdonasqanchej runapis kusisqa kanqa. Chantapis José jina ruwasqanchejta, Tatanchej Jehová jinataj khuyakuyniyoj kasqanchejta rikuchisun.

^ párr. 4 Kay 1 de agosto, 1 de noviembre de 2014, 1 de febrero de 2015 Torremanta Qhawaj revistaspi “Creeyniyojkunamanta yachakunapaj” nisqa yachaqanasta leey.